Çalışma İlişkileri

Yanıt Açıklaması: Sosyal, Kültürel ve Eğitsel Faaliyetler alanında yapılan faaliyetlerdir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal politika, genel olarak sağlık, eğitim, konut, sosyal güvenlik, istihdam ve sosyal hizmetler alanlarındaki kamu hizmetlerini kapsamına alır. Sosyal politika ayrıca çevre sorunları ile ilgili politikaları da içermesi açısından sadece çalışanların değil, genel olarak toplumun yararına yönelik politika seçeneklerini de sunar. Sosyal politika daha çok çalışma ilişkileri sisteminde yaşanılan güç mücadelesini çalışanların ve toplumun yararları yönünde ele alarak inceler fakat bireysel ve örgütlü anlamda işçiler, işverenler ve devlet arasındaki karşılıklı ilişkileri yansıtan çalışma ilişkileri sisteminin dokusu ve işleyişini çalışma ilişkileri inceler. Bu nedenle doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Sendikalar herhangi bir bağışta bulunmamak kaydıyla üyelerinin kooperatifler kurmasına yardım edebilir ve nakit mevcutlarının %10’ununu aşmamak kaydıyla bu kooperatiflere kredi verebilirler. İşçi ve işveren sendikaları ve üst kuruluşlarının ticaretle uğraşmaları yasaklanmıştır (md 26/8). Buna karşın genel kurul kararıyla, nakit mevcudunun yüzde kırkından fazla olmamak kaydıyla sanayi ve ticaret kuruluşlarına yatırımda bulunabilirler. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Geçerli bir sebep yokken, işverenin iş sözleşmesini feshetmesi, kıdem tazminatını eksik ödemesi ya da hiç ödememesi, ücretlerden kanuna aykırı kesintiler yapılması bireysel iş uyuşmazlıklarına örnektir.

Yanıt Açıklaması: Uzlaştırma, toplu iş uyuşmazlıklarında mücadeleci çözüm yollarına gidilmeden önce dışarıdan bir kişi veya kurulun taraflar arasında uzlaşma sağlayıcı çaba göstermesini öngören bir yoldur.Uzlaştırmanın en temel özelliği uzlaştırma görevini yürüten kişi veya kurulun verdiği kararın, taraflar açısından bağlayıcı olmamasıdır. Verilen karar, taraflar açısından yol gösterici ve belli bir anlaşmayı telkin edici nitelik taşır. Kararın taraflarca kabul edilmesi durumunda anlaşmazlık son bulmakta ve toplu iş sözleşmesi imzalanmaktadır. Kararın taraflarca kabul edilmemesi durumunda ise uyuşmazlığın çözümü için taraflar çatışmacı çözüm yollarına başvurabilmektedirler. Türkiye’de uzlaştırma toplu iş uyuşmazlıklarının barışçı çözüm yolları süreci içinde yer almamaktadır.

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu’na göre, otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan bir işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, kanunda sayılan geçerli sebeplerden birine dayanmak zorundadır.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde ilk işçi örgütlenmesinin ise, sendikal bir nitelik taşımayan ve 1866 yılında sosyal yardım amacıyla kurulmuş olan Ameleperver Cemiyeti olduğu düşünülmektedir.

Yanıt Açıklaması: 10. ve 15. yüzyıllar arasında Feodal Düzen geçerlidir. Bu dönemde kölelerin yerini senyör, bey, derebeyi gibi adlarla ifade edilen kişilerin mutlak otoritesi altında, tarımsal faaliyetlerde ailece çalışan serfler almıştır.

Yanıt Açıklaması: Yevmiyeli çalışanlar bir başkasının işinde ayni (mal) ya da nakdi (para) bir gelir elde etmek amacıyla günlük ücret üzerinden çalışanlardır. Yevmiyeli istihdamda çalışan düzenli ve sürekli olarak bir işverene bağlı değildir ve işine göre mevsimlik ya da geçici olarak ya da iş buldukça çalışır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İş güvencesinin dışında kalan ve bu nedenle işverenin herhangi bir geçerli sebep göstermeden sözleşmelerini bildirimli fesih yoluyla sona erdirebildiği işçilerin, bu feshe itiraz edebilmeleri; işe iade talebinde bulunabilmeleri, iş güvencesi tazminatından ve boşta geçen süreye ilişkin ücretten yararlanabilmeleri mümkün değildir. Bu işçiler koşulları oluştuğu takdirde ancak kıdem, ihbar, kötüniyet (veya sendikal) tazminatı talep edebilirler. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Genel olarak iş uyuşmazlığı iş ilişkisinin emek sahibi işçi ve sermaye sahibi işveren tarafları arasında, çalışma ve ücret şartlarının korunması, değiştirilmesi ve yorumlanması ile ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıklardır.

Yanıt Açıklaması: 6356 sayılı Kanuna göre, “Toplu iş sözleşmesinde aksi belirtilmedikçe iş sözleşmeleri toplu iş sözleşmesine aykırı olamaz. İş sözleşmesinin toplu iş sözleşmesine aykırı hükümlerinin yerini toplu iş sözleşmesindeki hükümler alır. Toplu iş sözleşmesinde iş sözleşmesine aykırı hükümler bulunması halinde ise iş sözleşmesinin işçi yararına olan hükümleri geçerlidir.” (md. 36/1). Bu ilke ‘işçiye yararlılık ilkesi’ olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Hak uyuşmazlığı, işçi ve işveren tarafları arasındaki iş ilişkilerinin dayanağını oluşturan mevzuat, toplu iş sözleşmesi ve hizmet akdi hükümleri ile taraflara sağlanan haklara ilişkin olarak, taraflar arasında çıkan uyuşmazlıktır.

Yanıt Açıklaması: Negatif sendika özgürlüğü, kişilerin sendikalara girmeme, sendikasız kalabilme, sendikadan çıkabilme özgürlüğünü ifade etmektedir. Şüphesiz olarak kişi bir sendikaya üye oldu diye hatta kurucu oldu diye, sürekli olarak o sendikanın üyesi kalmak durumunda değildir. Farklı gerekçelere bağlı olarak, örneğin sendikanın beklentilerini karşılamaması, kişinin işini değiştirmesi sebebiyle farklı bir sendikanın çıkarlarını daha iyi koruyabilmesi düşüncesi gibi sebeplerle, sendika üyeliğinden çekilme ve başka bir sendikaya üye olması veya üye olmaması hakkı da, sendikal örgütlenme özgürlüğü içerisinde değerlendirilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Uyuşmazlığın tarafları bakımından iş uyuşmazlığı bireysel ve toplu iş uyuşmazlığı olarak ikiye ayrılır.

Yanıt Açıklaması: İşletme toplu iş sözleşmesi, bir gerçek veya tüzel kişiye ya da bir kamu kurum ve kuruluşuna ait aynı işkolundaki birden çok işyerini kapsayan sözleşmedir.

Yanıt Açıklaması: Tarihsel kaynaklar bize sendika kelimesinin, Roma ve Yunan Hukuk sistemlerinde yer verilmiş olan, bir birliğin temsilini sağlamakla görevli olan kişiyi tanımlayan “syndic” kavramından türetilmiş olduğunu göstermektedir. “Syndicat” kavramı ise syndic’in görevlerini ve bu görevlerini yürüttüğü yer-makam için kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: İşçinin iş güvencesinin işveren tarafından kontrol edilmesi durumunda işveren geçerli sebep göstermeksizin iş sözleşmesinin fesih hakkını elinde tutması anlamı taşır. Ancak diğer seçeneklerde iş sözleşmesinin fesih hakkı geçerli sebepler sayılabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kanunun 62. maddesinde aşağıda belirtilen işler ve yerlerde grev yapılamayacağı öngörülmüştür: 1. Can ve mal kurtarma işlerinde, 2. Cenaze işlerinde ve mezarlıklarda, 3. Şehir şebeke suyu, elektrik, doğal gaz, petrol üretimi, tasfiyesi ve dağıtımı ile nafta veya doğal gazdan başlayan petrokimya işlerinde, 4. Milli Savunma Bakanlığı ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca doğrudan işletilen işyerlerinde, 5. Kamu kuruluşlarınca yürütülen itfaiye ve şehir içi toplu taşıma hizmetlerinde, 6. Hastanelerde.

Yanıt Açıklaması: Arsa, bina, makine, alet, büro araçları, hammadde gibi maddi olan unsurlar; tecrübe, buluş, müşterilerle olan ilişkiler, teknik bilgi (know-how), patent, alacak hakkı gibi maddi olmayan unsurlar ile beşeri sermaye (emek) işyerinin temel unsurlarını oluşturmaktadır. Doğru cevap A'dır.