Çalışma İlişkileri

Yanıt Açıklaması: Bir işverenin kendi işçisini geçici bir süre çalışmak üzere, bir başka işverenin emrine vermesiyle geçici veya ödünç iş ilişkisi oluşur. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İşgörme borcu, işçinin iş sözleşmesinden doğan temel borcudur.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde asgari ücret, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca ve Asgari Ücret Tespit komisyonu aracılığıyla en geç "iki yılda" bir saptanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Devletin ücretler üzerinde yüksek oranlarda vergi alması işverenler için ücret maliyetlerini yükselterek işçi işveren anlaşmazlıklarının artmasına, istihdamın azalmasına ve/veya kayıt dışı istihdamın artarak çalışma koşullarının bozulmasına, işçilerin zarara uğramalarına sebep olabilecektir.

Yanıt Açıklaması: İngiltere’de Watt ilk kez buhar gücünü dokuma endüstrisinde kullandı ve bu enerjinin kullanımı hızla yayılarak, önce buhar gücüyle çalışan iplik eğirme makineleri ve dokuma tezgâhlarının, sonra buharlı lokomotiflerin ve gemilerin devreye girmesini sağladı. İnsanlık tarihinin bu en çok ve en hızlı değişiminin yaşanıldığı dönemini tarihçiler Sanayi Devrimi demişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Aktif nüfus; okul, yurt, çocuk yuvası, huzur evi, hastane, hapishane, kışla ya da ordu evinde ikamet edenlerle yabancı uyruklular dışında kalan 15 yaş ve üzeri nüfustur.

Yanıt Açıklaması: 10. ve 15. yüzyıllar arasında geçerli olan Feodal Dönemde kölelerin yerini senyör, bey, derebeyi gibi adlarla ifade edilen kişilerin mutlak otoritesi altında, tarımsal faaliyetlerde ailece çalışan serfler almıştır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İzmir İktisat Kongresi'nde ülkenin her yöresine yayılmış olan yabancı sermayeye son verilmesi ve bunun yerine ulusal sanayin kurulması ve geliştirilmesi üzerinde de durulmuş ve sonrasında bu amaçla 1927 yılında Teşvik-i Sanayi Kanunu çıkarılmıştır. Bu kanunla, müteşebbislere, sanayi kuruluşları için yer sağlanması, vergi ve gümrük bağışıklıklarının tanınması, devletin ulaşım araçlarında taşıma ayrıcalıkları verilmesi, gümrük koruması, devlet alımlarında yerli malların yeğlenmesi gibi, sanayiye canlılık sağlayacağı düşünülen pek çok kolaylık getirilmiştir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Mal ve hizmetlerin üretimi  sermaye sahipleri, firmalar ve işçilerden oluşan üç temel grubun işbirliği ile gerçekleşir. Bu gruplar arasında işbirliğinin gerçekleştiği organizmalara ‘piyasa’ denilir.

Yanıt Açıklaması: Loncalar tüm esnaf ileri gelenlerinin toplandığı, meslekleriyle ilgili kararlar aldığı ve tartıştığı yerlerdi. Kethüda ve yardımcısı durumundaki yiğitbaşı başkanlığında toplanan loncaların başlıca işleri; esnaf arasındaki anlaşmazlıkları çözmek, gelenek ve göreneklerin bozulmaması için tedbirler almak, kurallara aykırı hareket edenleri cezalandırmak, gerekirse işyerlerini kapatmak, hesaplarını denetlemekti (Evren, 1999, 12).

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde devlet sadece kamu hizmetlerini yürütmekle görevli memurları istihdam etmez. 1930’lu yıllarda kurulmaya başlanan çok sayıda kamu iktisadi teşebbüsü (KİT) aracılığı ile devlet imalat sanayinde ve hizmetler sektöründe de üretici konumundadır ve işçi istihdam eder.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde ilk işçi örgütlenmesinin ise, sendikal bir nitelik taşımayan ve 1866 yılında sosyal yardım amacıyla kurulmuş olan Ameleperver Cemiyeti olduğu düşünülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Üretim için sadece sermaye yeterli değildir. Firmanın bunun için işçi çalıştırması gerekir. Firma işgücünü ücret, maaş veya yevmiye karşılığı çalıştırarak mal ve hizmetlerin üretimini gerçekleştirir. Firmanın işgücünü kiraladığı ve karşılığında ücretini ödediği yer “emek piyasası” dır. Firmanın üretim için kaç işçi çalıştıracağı, hangi ücreti ödeyeceği, çalışmanın hangi koşullarda yapılacağı emek piyasasında belirlenen hususlardır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: 4857 sayılı İş Kanunu’nun 32. maddesinin birinci fıkrasına göre “genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve parayla ödenen tutardır.” Çalışma yaşamında sıkça kullanılan “çıplak ücret”, “temel ücret”, “kök ücret”, “giydirilmemiş ücret” gibi kavramlarla kastedilen İş Kanunu’nda tanımı yapılan ücrettir.

Yanıt Açıklaması: İşgücüne olan talep artar

Yanıt Açıklaması: U¨cret Türk parası ile ödenmelidir: İş Kanu- nu md. 32/f.2’e göre kural olarak işçinin ücretinin Türk parası ile ödenmesi esastır.

Yanıt Açıklaması: Türk Çalışma Mevzuatı, bireysel çalışma ilişkilerini ayrıntılı olarak düzenlemektedir. Bu bağlamda; ücret, ücretin miktarı, ücret ödeme zamanı ve yeri, ücret türleri, ücretin korunması, çalışma süresi, esnek çalışma süreleri ve denkleştirilmesi, gece çalışması, ara dinlenme süreleri, fazla çalışma ve türleri, telafi çalışması, kısa çalışma, ücretli tatiller ve yıllık ücretli izin gibi konularda emredici hukuk kuralları ile işçi işverene karşı korunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: - İşçi tanımı, doğrudan iş sözleşmesine bağlanmıştır. Bu nedenle iş sözleşmesi dışında başka sözleşme türlerine dayanarak çalışan kişiler İş Kanunu’na göre işçi sayılmayacaktır. - İşin bedeni, fikri veya bedeni ve fikri olması, uzun veya kısa süreli bir iş olması, kamu sektörüne veya özel sektöre ait bir iş olması kişinin işçi niteliğini kazanması açısından önem taşımamaktadır. - Alınan ücretin miktarı ile ücretin fiilen kim tarafından ödendiği de işçi niteliğini etkilememektedir. - Bir kişinin aynı zamanda farklı bir uğraşı nedeniyle işveren, başka bir faaliyeti nedeniyle de işçi sayılması mümkündür. Görüldüğü üzere yalnızca II numaralı maddede verilen bilgi yanlıştır. Bu nedenle doğru cevap I, III ve IV numaralı maddeleri kapsayan D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Belirtelim ki söz konusu emredici kurallar çoğunlukla nisbi emredici hukuk kurallarından oluşmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Ücret Türk parası ile ödenmelidir: İş Kanunu md. 32/f.2’e göre kural olarak işçinin ücretinin Türk parası ile ödenmesi esastır. Kanunun bu hükmü karşısında ücretin yabancı bir para ile ödenmesini öngören sözleşme hükümleri kural olarak geçersiz sayılacaktır. Ne var ki kanunun bu hükmü sadece ücretin yabancı para birimi ile ödenmesini yasaklamaktadır. Yabancı para birimi üzerinde anlaşma yoluyla tespitini yasaklamamaktadır. Ücretin yabancı bir para ile tespit edilmesi durumunda ödeme gününde Türk parası karşılığı hesaplanarak ödenmesi gerekmektedir.