Çalışma İlişkileri

Yanıt Açıklaması: Kısmi süreli çalışan işçinin kıdem tazminatı hesaplanırken, iş hukukunda kabul gören baskın görüş paralelinde, İş Kanunu md.14/f.1 esas alınarak işçinin haftada kaç gün veya günde kaç saat çalıştığına bakılmaksızın “iş akdinin devam süresi”nin dikkate alınması kabul edilmektedir. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir nedenle işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa, işçi iş sözleşmesini derhal sona erdirebilmektedir. Cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İşçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşayışından yahut içkiye düşkünlüğünden doğacak bir hastalığa yakalanması veya sakatlığa uğraması durumunda, bu nedenlerden doğacak devamsızlığın ardı ardına 3 işgünü veya bir ayda 5 işgününden fazla olması halinde işveren, iş sözleşmesini derhal feshedebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Nitelikleri bakımından en çok 30 iş günü süren işler süreksiz iş, bundan fazla devam edenlere sürekli işlerdir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Vahşi Grev: Herhangi bir işçi sendikasının iradesi olmaksızın, hatta bu iradeye aykırı olarak işin topluca bırakılmasına vahşi (düzensiz) grev denir. Başka bir deyişle, sendika tarafından organize edilmeyen ve yürütülmeyen grevler “vahşi grev”lerdir.

Yanıt Açıklaması: Tanzimat ve Meşrutiyet Dönemi'nde imparatorluğun sanayini, ordunun ve sarayın ihtiyaçlarını karşılamak için Devlet sermayesi ile kurulan, bu anlamda iktisadi devlet teşekkülü niteliğindeki işletmeler ile yabancı sermayeli işletmeler oluşturmaktadır. İşletmeler oluşturmaktadır. Bu işletmelerde çalışanlara yönelik ilk hukuk kuralları da işçilerin çoğalması ile birlikte ortaya çıkmaya başlamıştır. Bunların ilki, dönemin şartları bakımından oldukça ileri bir sosyal politika düzenlemesi olarak kabul edilen 1865 tarihli Ereğli Kömür Maden-i Hümayun İdaresi Nizamnâmesidir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İşveren vekili, işveren adına hareket eden ve işin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev alan kimselerdir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Teşmil, yürürlükte olan bir toplu iş sözleşmesinin uygulama alanının, o işkolunda veya belirli işletme ya da işyerlerinde çalışan ve o sözleşmenin tarafı olmayan işçi ve işverenleri içine alacak şekilde, çalışma düzenin uyumlu hale getirmek amacıyla, yasaların yetkili kıldığı organ tarafından alınan bir karara bağılı olarak genişletilmesidir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Kanuna göre, toplu görüşme için kararlaştırılan ilk toplantıya taraflardan biri gelmez veya geldiği halde görüşmeye başlamazsa, toplu görüşme başladıktan sonra toplantı devam etmezse veya taraflar toplu görüşme süresi içerisinde anlaşamadıklarını bir tutanakla tespit ederlerse ya da toplu görüşme süresi anlaşma olmaksızın sona ererse, taraflardan biri uyuşmazlığı altı iş günü içinde görevli makama bildirir. Aksi takdirde işçi sendikasının yetkisi düşer (md.49).

Yanıt Açıklaması: Aynı dönemde aynı işyeri için birden fazla sendikanın yetkili olması mümkün olmadığı ve yetki tek bir toplu iş sözleşmesi imzalamak üzere verildiği için Türkiye’de çok düzeyli toplu pazarlık yapılamamaktadır. Ayrıca yürürlük süresi bitmeden yeni bir toplu iş sözleşmesinin yapılmasına izin verilmesine rağmen yeni sözleşmenin yürürlüğe girmesinin önceki sözleşmenin sona ermesi şartına bağlanmış olması (md. 35/4) da çok düzeyi toplu pazarlığı engellemektedir. Eş anlatımla, yapılan Anayasa değişikliğine rağmen, 6356 sayılı Kanunda yer alan hükümler nedeniyle çok düzeyli toplu pazarlık dolaylı olarak halen yasaktır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İş sözleşmesi; Altı aydan az sürmüş olan işçi için bildirimin karşı tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra; Altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için bildirimin karşı tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra; Bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için bildirimin karşı tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra; Üç yıldan fazla sürmüş olan işçi için bildirimin karşı tarafa yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra sona erer. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Çerçeve sözleşme, Ekonomik ve Sosyal Konsey’de temsil edilen işçi ve işveren konfederasyonlarına üye işçi ve işveren sendikaları arasında işkolu düzeyinde yapılan sözleşmedir.

Yanıt Açıklaması: Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 63. maddesine göre, karar verilmiş veya uygulamaya konulmuş bir grev veya lokavt Kanunda öngörülen sebeplerle Cumhurbaşkanınca ertelenince, erteleme kararının yürürlüğe girmesi üzerine Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı bizzat veya bir arabulucu ile birlikte uyuş- mazlığın giderilmesi için her türlü çabayı gösterir. Bakan resmi arabuluculuk için söz konusu olabilecek her türlü yetkiyi kullanabilecektir

Yanıt Açıklaması: Konfederasyon, farklı işkollarındaki sendikaların bir araya gelmesiyle ulusal seviyede kurulan üst örgütlerdir. Federasyon, aynı meslekte veya aynı işkolunda kurulup faaliyet gösteren sendikaların, ulusal veya bölgesel düzeyde bir araya gelmeleriyle kurulan sendikal üst örgütlerdir. Birlik, daha çok belirli bir bölgede veya ilde farklı işkollarındaki sendikaların bir araya gelmesiyle kuruluşu gerçekleştirilen bir üst örgüt modelidir. Doğru eşleştirme 1-L, 2-M, 3-K olmalıdır. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Seçimle gelen üyeler, iki yıl için seçilirler, yeniden seçilmeleri mümkündür.

Yanıt Açıklaması: Bildirimli fesih hakkının işveren tarafından kötüye kullanıldığı hallerde, işveren işçiye bildirim sürelerine ilişkin ücretin üç katı tutarı kadar kötü niyet tazminatı ödemek zorundadır.  İş sözleşmesi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için bildirimin karşı tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra sona erer. 3 katı 12 haftalık ücreti tutarına karşılık gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: İşlerin niteliği gereği yolda geçen süreler, işçinin iş yapmak üzere hazır olduğu ancak işverence iş verilmeksizin bekletildiği süreler, işçinin işverence başka bir yerde görevlendirilmek üzere başka bir işten dolayı meşgul edilmesi suretiyle harcanan süreler ile çocuk emziren kadın işçinin çocuğuna süt vermek için İş Kanunu md.74 uyarınca günlük verilmesi zorunlu olan birbuçuk saatlik süt izni çalışma süresinden sayılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Toplu iş sözleşmesi türleri ülkeden ülkeye kimi farklılıklar göstermektedir. Örneğin Almanya’da, kanun koyucu tarafından tarafların hangi düzeyde veya türde toplu iş sözleşmeleri imzalayabileceklerine ilişkin herhangi bir düzenlemeye yer verilmemiştir.  Günümüzde Almanya’da uygulamada çok farklı düzeylerde ve türlerde toplu iş sözleşmeleri imzalanmaktadır. Çerçeve Toplu İş Sözleşmesi (Mantel-Rahmentarifvertrag), İşkolu Toplu İş Sözleşmesi (Branchentarifvertrag), İşletme Toplu İş Sözleşmesi (Unternehmentarifvertrag), İşyeri Toplu İş Sözleşmesi (Haustraifvertrag), Ücret Toplu İş Sözleşmesi (Lohntarifvertrag) ve Acil Durum Toplu İş Sözleşmesi (Notlagentraifvertrag) bunlardan sadece birkaçıdır (http://www.tarifregister.nrw.de/tarifsystem/arten/). Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde, toplu pazarlık süreci ve toplu iş sözleşmesinin bağıtlanması ile ilgili esaslar, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümleri çerçevesinde şekillenmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu md.66’ya göre normal çalışma süreleri dışında bazı haller de işçinin işte geçirmediği veya çalışmadığı süreler günlük çalışma süresinden sayılmaktadır. Bu süreler; a. Madenlerde, taş ocaklarında veya ne çeşit olursa olsun yeraltında veya su altında çalışılacak işlerde işçinin kuyulara, dehlizlere veya asıl çalışma yerlerine inmeleri veya girmeleri ve bu yerlerden çıkmaları için gereken süreler, b. İşçilerin, işveren tarafından işyerlerinden başka bir yere çalıştırılmak üzere gönderilmeleri halinde yolda geçen süreler, c. İşçinin, işinde ve işverenin her an buyruğuna hazır bir halde bulunmakla beraber çalıştırılmaksızın ve çıkacak işi bekleyerek boş geçirdiği süreler, d. İşçinin işveren tarafından başka bir yere gönderilmesi veya işverenin evinde veya bürosunda yahut işverenle ilgili herhangi bir yerde meşgul edilmesi suretiyle asıl işini görmeksizin geçirdiği süreler, e. Çocuk emziren kadın işçilerin çocuklarına süt emzirmesi için belirtilecek süreler f. Demir yolları, kara yolları ve köprülerin yapılması, korunması yada onarım ve tadilat gibi işçilerin yerleşim yerlerinden uzak bir mesafede bulunan işyerlerine hep birlikte getirilip götürülmeleri gereken her türlü işlerde bunların toplu ve düzenli bir şekilde götürülüp getirilmeleri esnasında geçen süreler” (md.66/f.1) Ancak “ işin niteliğinden doğmayıp da işveren tarafından sırf sosyal yardım amacıyla işyerine götürülüp getirilme esnasında araçlarda geçen süre çalışma süresinden sayılmaz .” (md.66/f.2). Bu nedenle Doğru Cevap D seçeneği olur.