Çalışma İlişkileri

Yanıt Açıklaması: İşçilerin günlük çalışma sürelerinin içinde “zorunlu ihtiyaçlarını (yemek, içmek, tuvalet, dinlenme vb.)” gidermek amacıyla verilen dinlenme süresine ara dinlenmesi denilir. Ara dinlenmesi, çalışma süresinin ortalama bir zamanında o yerin gelenekleri ve işin gereği göz önünde tutularak kullandırılır. (İş K. md.68/f.1) Ara dinlenmelerinde geçen süre iş süresinden sayılmaz. (İş K. md.68/f.5) Kanunda öngörülen ara dinlenmesi dışında işçilere, sigara molası, çay molası gibi isimler altında verilen dinlenme süreleri ise çalışma sürelerinden sayılır.

Yanıt Açıklaması: Her ekonominin temel amacı insanların ihtiyaç duydukları mal ve hizmetlerin üretimini gerçekleştirmektir. Mal ve hizmetlerin üretimi ise sermaye sahipleri, firmalar ve işçilerden oluşan üç temel grubun işbirliği ile gerçekleşir. Bu gruplar arasında işbirliğinin gerçekleştiği organizmalara ‘piyasa’ denilir.

Yanıt Açıklaması: Verime göre ücret sistemi; ücretin belirli bir zaman dilimi içinde üretilen mal veya hizmetin miktarına göre hesaplanması esasına dayanır. Verime göre ücret, uygulamasında en yaygın olarak “parça akordu”, “para akordu” gibi adlar altında uygulanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: 1961 Anayasası’nda Türkiye Cumhuriyeti’nin nitelikleri arasında “sosyal hukuk devleti” ilkesine ilk kez yer verilmiş, “Sosyal ve İktisadi Haklar ve Ödevler” yine ilk kez Anayasa hükümleri ile düzenlenmiştir

Yanıt Açıklaması: I.Grevler II. Boykot IV. Lobicilik faliyetleri V. Sendika yöneticilerinin politikaya girerek milletvekili seçilmeler

Yanıt Açıklaması: Sözleşme özgürlüğü çerçevesinde, iş sözleşmesinin tarafları kural olarak ücretin miktarını serbestçe belirleyebilirler. Ancak İş Kanunu açısından ücretin miktarını belirlemede tarafların sahip olduğu serbesti temel olarak asgari ücret kurumu ile sınırlandırılmış bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İşverenlerin işyerinde ve işletmelerinde Türkiye genelinde çalıştırdıkları işçi sayısı 10’dan fazla ise ücret ödemelerini banka aracılığıyla yapmak zorundadır.

Yanıt Açıklaması: İşin bedeni, fikri veyabedeni ve fikri olması, uzun veya kısa süreli bir iş olması, kamu sektörüne veya özel sektöre ait bir iş olması kişinin işçi niteliğini kazanması açısından önem taşımamaktadır. İşyerlerinde çalışan çırak ve stajyerleri işçi olarak değerlendirmek mümkün değildir. Bir kişinin aynı zamanda farklı bir uğraşı nedeniyle işveren, başka bir faaliyeti nedeniyle de işçi sayılması mümkündür. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bu çerçevede İş Kanunu’na göre işverenler, 50 veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde %3 engelli, kamu işyerlerinde ise %4 engelli ve %2 eski hükümlü işçiyi meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun bir işte çalıştırmak zorundadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) aktif nüfusun başlangıç yaşını 2000 yılından itibaren 15 olarak kabul etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Kanun, işveren vekili tanımını çok geniş tutmuştur, bu nedenle işveren adına hareket eden fabrika müdürü, personel müdürü, atölye şefi veya ustabaşı kendilerine verilen yetki alanı ile sınırlı kalmak koşuluyla işveren vekili sayılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu madde 56/ f.4’e göre işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi; • Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara yılda on dört günden, • Beş yıldan fazla ve on beş yıldan az olanlara yılda yirmi günden, • On beş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yılda yirmi altı günden, az olamaz. • Ancak on sekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz. (İş K. md.56/f.5) • Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır

Yanıt Açıklaması: 13. yüzyıldan itibaren Anadolu’da dini ve mesleki karakterli bir müessese olarak Ahilik adı ile yayılmıştır. Bu örgütler içinde, ustalık, kalfalık gibi mesleki unvanların kazanılma şartları, çıraklık ve kalfalık süreleri, çalışma şartları, üretilecek malın cinsi ve kalitesi, hammaddelerin temini ve işlenmesi, dükkânların yeri ve sayısı gibi konular Fütüvvet name olarak adlandırılan yazılı bir kaynak içinde ayrıntılı olarak yer almaktaydı. Bir esnaf örgütü olarak bu yapının en önemli fonksiyonu ise, ekonomik yaşamın gündelik faaliyetlerinin, mümkün olduğu kadar az ihtilaf oluşturacak şekilde, sosyal dayanışma ve ahenk içerisinde gerçekleşmesini sağlamaktı.

Yanıt Açıklaması: Düşünce alanında liberal düşünceye ilk tepki Sosyal Politikanın kurucularından sayılan Simonde de Sismondi’den (1773–1842) gelmiştir. Ona göre, devletin bir parça etkinliği uygulamadaki sayısız sorunu çözebilecektir.

Yanıt Açıklaması: İşçi, bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişidir.

Yanıt Açıklaması: İş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı sözleşme belirsiz süreli; belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yapılan iş sözleşmesi belirli süreli iş sözleşmesidir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Sanayi Devrimi ile birlikte günümüzdeki anlamıyla çalışan (işçi) ve çalıştıran (işveren) ilişkisi ortaya çıkmıştır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Çalışma ilişkileri disiplinin en fazla ilişki içinde olduğu bilim dalı ekonomidir. Tarihsel olarak ekonomi (iktisat) ve onun bir alt disiplini olan çalışma ekonomisi ile çalışma ilişkilerinin yöntemleri arasında çarpıcı benzerlikler vardır.

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu’na göre 15 yaşından büyükler (hatta sağlığına ve eğitimine zarar vermemesi koşuluyla 14 yaşından büyükler) de veli veya vasilerinin izni ile iş sözleşmesi yapabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: 35-39 metre derinlik, 3,6-4 kg/cm kare basınçta çalışan, su altında basınçlı hava işinde çalışmayı gerektiren işlerde iniş, çıkış ve geçiş dahil günlük çalışma süresi en çok 4 saattir. Kurşun izab  fırınlarının teksif odalarında biriken kuru tozları kaldırma işleri en çok dört saattir. Belirtelim ki bu işlerde çalıştırılan işçiler günlük en çok iş sürelerinden sonra diğer herhangi bir işte çalıştırılamazlar.