Çalışma İlişkileri

Yanıt Açıklaması: İşçi sendikası, en az yedi işçinin bir araya gelmesi ile kurulabilmektedir. İşçi sendikası kurucusu olabilmek için aşağıdaki koşulların yerine getirilmesi zorunludur: İşçi niteliğine sahip olmak, Medeni hakları kullanma ehliyet sahibi olmak, Belirli suçlardan hüküm giymemiş olmak, Sendikanın kurulacağı işkolunda filen çalışıyor olmak. Yürürlükten kalkmış olan 2821 sayılı Sendikalar Kanunu’nda, sendika kurucusu olabilmek için,ürk vatandaşı olma ve Türkçe okur-yazar olma şartı aranmaktaydı. Yeni kanun ile bu şart ortadan kaldırıldığından dolayı yabancılar da sendika kurucusu olabilmektedirler. Görüldüğü üzere II ve V numaralı maddeler yanlıştır. Bu nedenle doğru cevap I, II ve IV numaralı maddeleri kapsayan B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İşveren toplu işçi çıkarma yoluna gitmek istediğinde, durumu en az 30 gün önceden bir yazı ile işyeri sendika temsilcilerine, ilgili bölge müdürlüğüne ve Türkiye İş Kurumu’na bildirmek durumundadır.

Yanıt Açıklaması: 1963

Yanıt Açıklaması: Karma sistemde taraflar toplu iş uyuşmazlığını çözümlerken iş mücadelesi yollarına başvurmada esas itibariyle serbesttir. Bununla birlikte, taraflar grev ve lokavtın olumsuz etkilerini gidermek amacıyla kanunlarda getirilen sınırlamalara uymak zorundadırlar. ayrıca bu sistemde taraflar barışçıl yolları denemeye çağrılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Karma sistemde taraflar, toplu iş uyuşmazlığını çözümlerken iş mücadelesi yollarına (grev ve lokavta) başvurmada esas itibariyle serbesttirler. Bununla birlikte, taraflar grev ve lokavtın olumsuz etkilerini gidermek amacıyla kanunlarda getirilen sınırlamalara uymak zorundadırlar. Ayrıca bu sistemde taraflar barışçı yolları denemeye çağrılmakta, ancak kanundaki bu yollara başvurulmasına karşın uyuşmazlığın giderilmemesi halinde grev ve lokavta gidebilmektedirler. Ancak öngörülen barışçı çözüm yollarına başvurmak zorunlu olmakla birlikte, buralarda alınan kararlar tavsiye niteliğindedir ve uymak mecburiyeti yoktur.

Yanıt Açıklaması: İşçinin ölümü halinde “işveren, işçinin sağ kalan eşine ve ergin olmayan çocuklarına, yoksa bakmakla yükümlü olduğu kişilere, ölüm gününden başlanarak bir aylık; hizmet ilişkisi beş yıldan uzun bir süre devam etmiş ise, iki aylık ücret tutarında bir ödeme yapmakla yükümlüdür.” Bu tazminat kıdem tazminatından ayrı bir tazminattır. Bu ödemenin temelinde işverenin gözetme borcunun sözleşmenin sona ermesinden sonraki etkisi yatmaktadır. Bu tazminat mahiyeti itibariyle ölüm tazminatıdır. İş sözleşmesinin türüne bakılmaksızın ödenmesi zorunlu olan bir tazminattır.

Yanıt Açıklaması: Eski yasadan farklı olarak, yeni kanunda doğrudan sendikaların ne tür ekonomik faaliyetlerde bulunacaklarına dair bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Oysa 2821 sayılı yasa döneminde sendikaların herhangi bir bağışta bulunmamak kaydıyla üyelerinin kooperatifler kurmasına yardım edebilecekleri ve nakit mevcutlarının %10’unu aşmamak kaydıyla bu kooperatiflere kredi verebilecekleri hüküm altına alınmıştı.

Yanıt Açıklaması: Bildirimli fesihte tarafların uyması gereken bildirim süreleri İş Kanunu’nda işçinin kıdemi esas alınmak suretiyle belirlenmiştir.Buna göre iş sözleşmesi; • Altı aydan az sürmüş olan işçi için bildirimin karşı tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta sonra; • Altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için bildirimin karşı tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra; • Bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için bildirimin karşı tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta sonra; • Üç yıldan fazla sürmüş olan işçi için bildirimin karşı tarafa yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra sona erer.

Yanıt Açıklaması: Kısa çalışma yönetmeliğinin altıncı maddesi işçinin kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmesinin koşullarını düzenlemektedir. Bunlar; • İşverenin kısa çalışma talebinin Türkiye İş Kurumu tarafından uygun bulunması, • Kısa çalışmanın başladığı tarihte, İşsizlik Sigortası Kanunu’nun 50. maddesine göre işçilerin, çalışma süreleri ve işsizlik sigortası prim ödeme gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanmış olması, • İşçinin kısa çalışma ödeneği talebinde bulunması gerekir.

Yanıt Açıklaması: Toplu iş sözleşmesinin yapılması sırasında doğan uyuşmazlıklar veya taraflardan birinin toplu iş sözleşmesinde öngörülen kurallara uymamasından doğan uyuşmazlıklar toplu iş uyuşmazlığıdır. Örneğin toplu iş sözleşmesinde bayram ikramiyesi verilmesiyle ilgili bir hüküm olmasına rağmen, sendika üyesi işçilere ikramiyelerinin ödenmemesi bir toplu iş uyuşmazlığı nedenidir.

Yanıt Açıklaması: “Toplu pazarlık” kavramı ilk defa İngiliz işçi hareketinin ünlü tarihçileri arasında sayılan Sidney ve Beatrice Webb tarafından kullanılmıştır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu’na göre işveren, toplu işçi çıkarmanın kesinleşmesinden itibaren 6 ay içinde aynı nitelikte yeni işçi almak istediğinde, toplu olarak işten çıkartılan işçilerden nitelikleri uygun olanları öncelikli olarak işe almak durumundadır.

Yanıt Açıklaması: Kanuni bir grevin bir işyerinde uygulanabilmesi için oylama yapılmasını, grev kararının ilan edildiği tarihte o işyerinde çalışan işçilerin en az dörtte biri, grev kararının işyerinde ilan edilmesinden başlayarak altı iş günü içinde yazılı olarak isterse o işyerinde grev oylaması yapılır. Grev oylaması talebi mahalin en büyük mülki amirine yapılır. Grev oylamasında, grev ilanının yapıldığı tarihte işyerinde çalışan işçilerin salt çoğunluğu grevin uygulanmamasına karar verirse o işyerinde grev uygulanamaz.

Yanıt Açıklaması: Ücretlere zam yapılması, yıllık ücretli izin sürelerinin arttırılması, çalışma sürelerinin azaltılması talepleri menfaat uyuşmazlıklarına örnek verilebilir.

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu’nun kapsamındaki bir işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için en az bir yıl çalışmış olması gerekir. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Genel sebeplerle fazla çalışma “ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin arttırılması gibi nedenlerle” (İş K. md.41/f.1) yapılan fazla çalışmadır.

Yanıt Açıklaması: Sendika-siyaset ilişkisi her zaman tartışmalı bir alan oluşturmuştur ve oluşturmaya da devam etmektedir. Bu bağlamda, ülkeler arasındaki uygulamalar özellikle sendikalarla siyaset arasında organik bir bağ kurulup kurulmayacağı noktasında büyük farklılıklar göstermektedir. Daha açık bir ifadeyle, bazı ülkelerde sendikalar, doğrudan bir siyasi partiye destek olabilmekte ya da bizzat parti kurma yoluna gidebilmektedir ki bu ilişki, sendikanın dar anlamda siyasi faaliyeti olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Çalışma çağındaki aktif olmayan nüfus bir ülkenin toplam nüfusundan daha dar bir kavramdır. Bu kavram; okul, yurt, çocuk yuvası, huzur evi, hastane, hapishane, kışla ya da ordu evinde ikamet edenlerle yabancı uyruklular dışında kalan çalışma çağındaki nüfusu ifade etmektedir. Aktif nüfus 15 ve daha yukarı yaşta bulunan, herhangi bir kurumun bakım, denetim ve gözetimi altında bulunmayan ve sivil kimselerin oluşturduğu gruptur.

Yanıt Açıklaması: İş sözleşmesi kıdemi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için bildirimin karşı tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra sona erer.

Yanıt Açıklaması: Aşağıdakilerden hangisi işverene bildirimsiz fesih hakkı veren genel nedenler: 1. Sağlık nedenleri 2. Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri 3. Zorlayıcı nedenler 4. Gözaltına alınma veya tutuklanma nedeniyle işe devamsızlık Doğru cevap C'dir.