Devlet Bütçesi

Yanıt Açıklaması: Yargıya dayalı yöntemin bir başka uygulanış biçimi “Delphi tekniği”dir. Delphi tekniği birden çok bütçe uzmanının görüşlerinin alınmasını amaçlamaktadır. Bu teknikte, bir koordinatör veya moderatör birçok uzmanla görüşüp tahmin edilecek konu ile ilgili görüşleri alır. Uzmanların birbirleri ile konu üzerinde tartışmaları ve konuşmaları yasaktır. Hatta uzmanların kim oldukları bilinmez.

Yanıt Açıklaması: 5018 sayılı yasada Bakanların sorumlulukları 10. Maddede tanımlanmıştır. Yasaya göre Bakanlar, Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen politikaların uygulanması ile bakanlıkların ve bakanlıklara bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların stratejik planları ile bütçelerinin kalkınma planlarına, yıllık programlara uygun olarak hazırlanması ve uygulanmasından, bu çerçevede diğer bakanlıklarla koordinasyon ve işbirliğini sağlamaktan sorumludur. Bu sorumluluk, Yükseköğretim Kurulu, Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı, üniversiteler ve yüksek teknoloji enstitüleri için Millî Eğitim Bakanına, mahallî idareler için İçişleri Bakanına aittir.

Yanıt Açıklaması: Sıfır esaslı bütçelemenin üstün yanları arasında kamu kurumunun içindeki önceliklerin gözden geçirilmesine yardımcı olması, alternatif kaynaklarla yapılabilecek işleri ortaya koyması nedeniyle kaynak tasarrufu sağlayabilmesi, bütçe hazırlıklarının, aşağıdan yukarıya doğru olması, bütçe kararlarının daha iyi alınmasına yardımcı olması yer alır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 6771 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla bütçenin hazırlaması süreciyle ilgili çok ciddi değişiklikler içeren yasal düzenlemeler yapılmıştır. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde Merkezi Yönetim Bütçe Kanun teklifi Cumhurbaşkanı tarafından TBMM’ye sunulacaktır. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin uygulamasında Hazine Müsteşarlığı ve Maliye Bakanlığı birleştirilerek, bakanlık bünyesindeki bütçeye ilgili tüm görevler Cumhurbaşkanlığı tarafından yerine getirilecektir.

Yanıt Açıklaması: III, Dış Ekonomik İlişkiler Genel Müdürlüğünün görevleri arasında yer alır.

Yanıt Açıklaması: Madde 162 – Bakanlar Kurulu, merkezi^ yönetim bütçe tasarısı ile milli bütçe tahminlerini gösteren raporu, mali yılbaşından en az yetmiş beş gün önce, Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar. (1) Bütçe tasarıları ve rapor, kırk üyeden kurulu Bütçe Komisyonunda incelenir. Bu komisyonun kuruluşunda, iktidar grubuna veya gruplarına en az yirmi beş üye verilmek şartı ile siyasi parti grup- larının ve bağımsızların oranlarına göre temsili göz önünde tutulur.

Yanıt Açıklaması: ABD Kongresinin, eyaletler arasında bir paylaştırma yapmaksızın ve herhangi bir nüfus sayımını ya da hesaplamayı dikkate almaksızın, hangi kaynaktan sağlanırsa sağlansın, bütün gelirlere vergi koyma ve toplama yetkisine sahip olduğu Anayasa değişikliği On Altıncı Değişikliktir.

Yanıt Açıklaması: Strateji ve Bütçe Başkanlığının harcamacı kuruluşlar tarafından gönderilen bütçe tekliflerini inceleme de, bütçe hazırlıklarına esas olacak teknik, ilke ve usullere uygunluğunu sağlamada asıl rolü üstlendiğini söyleyebiliriz. Ayrıca, Strateji ve Bütçe Başkanlığı, ödenek, gelir ve nakit rakamlarını toplayıp bunları harcama politikaları açısından değerlendirecek başkanlık olarak görülebilir.

Yanıt Açıklaması: Nitel yöntemlerin aksine nicel yöntemler ise sayısal bilgiye ihtiyaç duyar. Geçmişteki sayısal verilerin gelecekte de aynı biçimde devam edeceği varsayımına dayalı olarak tahminler yapılmaktadır. Nitel yöntem olarak üç yöntem incelenecektir; basit yöntem, zaman serisi yöntemi ve nedensel tahmin. Nicel yöntemler içerisinde, yaygın olarak kullanılan ve çok fazla teknik bilgi gerektirmeyen yöntem, basit yöntemdir (Otomatik usuller olarak da adlandırılmaktadır.). Harcama tahminlerinden daha çok gelir tahminlerinde kullanılmaktadır. Bu yöntemde genellikle tahmin edilecek harcama veya gelirin geçmiş yıl rakamları esas alınır. Geçmiş yıl rakamı üzerinde çeşitli yöntemlerle oynama yapılarak tahmin yapılabilir. Örneğin; öncelikle gelir tahmini olarak geçmiş yıl rakamı aynen tahmin olarak kabul edilir. İkinci olarak, geçmiş birkaç yılın ortalaması tahmin olarak kabul edilebilir. Üçüncü olarak, geçmiş yılların ortalama artış oranı, geçmiş yılın rakamını arttırmakta kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Performans bütçeleme tekniği üç aşama kullanmaktadır. Birinci aşamada bütçeler faaliyetlere veya iş yüklerine göre sınıflanır. Dolayısıyla bunlara göre tercih yapmak gerekmektedir. Örneğin yolların asfaltlanması, poliklinik hizmetleri, ameliyat yapma gibi faaliyetler belirlemek ve bunlar arasında tercihler yapmak performans bütçenin temelini oluşturur. İkinci aşamada, bütçeler bu biçimde yapılandırıldıktan sonra performans ölçümlemeleri yapılır. Her bir faaliyetin maliyetleri toplanır. Üçüncü aşmada gerçekleşen maliyetlerle hedeflenen arasındaki farklılıklar ve nedenleri raporlanır. Bu nedenle cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: OVP ile uyumlu olmak üzere, gelecek üç yıla ilişkin toplam gelir ve gider tahminleriyle hedef açık ve borçlanma durumu, kamu idarelerinin ödenek teklif tavanlarını içeren ve cumhurbaşkanı tarafından onaylanan Orta Vadeli Mali Plan, en geç 15 Eylül’e kadar Resmi Gazete’de yayımlanacaktır

Yanıt Açıklaması: "Her biri belirlenen çerçevede ekonomik ve sosyal alanlarda düzenleme, denetleme ve yönlendirme faaliyetinde bulunmaktadır" Düzenleyici ve Denetleyici Kuruluşların özelliklerinden biridir.

Yanıt Açıklaması: Zaman serisi yöntemi en basitinden en karmaşığına kadar geniş bir çeşitliliğe sahiptir. Bu yöntemle yapılan tahminlerin isabet derecesi geçmiş verilerin uzunluğu ile ilişkilidir. Bu yöntem, tahmin edilecek değişkendeki geçmiş yıl verilerini ele alıp bu verilere dayalı olarak çıkan trendin devam edeceği varsayımına dayalıdır.

Yanıt Açıklaması: Nitel yöntemler daha çok subjektif esaslıdır. Kişisel değer yargıları ve deneyimler tahminleri doğrudan etkilemektedir. Ancak subjektif olmasından nitel yöntemler de matematiğin veya istatistiğin hiç kullanılmadığı anlamını çıkarmak yanlış olur. Bu yöntemde matematik ve veriler sistematik bir biçimde kullanılmadığı veya çok az kullanıldığı için nitel yöntem olarak adlandırılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bütçe yapma anlayışının temelinde, belirli amaçlara yönelik olarak kaynak tahsisinde etkinlik ve farklı alternatiflerin karşılaştırılması vardır. Ancak klasik bütçelemenin girdilere odaklanması, devletin temel işlevlerine bakışını engellemekte ve kamu kurumlarını geleneksel işlemlerine hapsetmektedir. Kamu kurumları sadece normal işlemlerini nasıl yürüteceğini düşünerek ödenek istemeye başlamaktadır. Böylece işlemlerini daha etkin veya daha ucuza yapabilmenin alternatiflerini araştırma ihtiyacı gütmezler. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde mali yıl 1 Ocak’ta başlar. 31 Aralık’ta ise sona erer. Ülkemizde mali yıl 1983 yılına kadar Mart ayında başlıyordu. Takip eden yılda 12 aylık süre bittiğinde de sona ererdi. 1983 yılından sonra ülkemizde mali yıl 1 Ocak - 31 Aralık tarihleri arasında yapılmaya başlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Bütçenin hazırlanması ve uygulanmasıyla ilgili Anayasada bulunan 162, 163, 164. Maddeler kaldırılmıştır. (Tüm maddelerin Madde 161 de toplandığı söylenebilir). Ayrıca, Ekonomik ve sosyal politikaların oluşturulmasında Cumhurbaşkanına danışma niteliğinde görüş bildirmek amacıyla Ekonomik ve Sosyal Konsey olması teknik açıdan bir avantaj sağlayacaktır.

Yanıt Açıklaması: Anayasa değişikliği paketinin 5. maddesi, bütçenin onaylanmasını TBMM’nin görev ve yetkileri arasında saymaktadır. 15. madde ise bütçenin hazırlanması görevini Cumhurbaşkanına vermektedir. Buna göre Cumhurbaşkanı bütçe kanun teklifini, mali yılbaşından en az yetmiş beş gün önce TBMM’ye sunmakta, bütçe teklifi de Bütçe Komisyonu’nda görüşülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sonuç olarak, bütçe, temel olarak bir yasadır fakat özellikleri olan bir yasadır, şeklinde ifade edi- lebilir. C¸ünkü bütçenin temel dayanağı (yasama organı) Anayasa’dır. O¨zellikle, “bütçe hakkı (power of purse)” açısından bütçe anayasal bir metindir ve bütçenin hazırlanması, görüşülmesi, kabul edilmesi yasalarla hükme bağlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: 5018 sayılı Yasa’nın diğer ilgili maddelerinden genel bütçeli kuruluşların şu özelliklere sahip oldukları söylenebilir: • Genel bütçeli kuruluşlar tek bir tüzel kişilik altında toplanmıştır. • Aynı nakit idaresi altındadırlar. Nakit idaresini genel bütçeli kuruluşlar adına hazine yapmaktadır. • Genel bütçeli kuruluşların kendi mal varlıkları yoktur, mal varlığını onlar adına Maliye Bakanlığı yürütmektedir. • Hazine birliği kapsamında sayılmaktadırlar. Sosyal, bilimsel, teknik, kültürel alanlarda görevli olan kuruluşlar Özel bütçeli idarelerdir. Doğru yanıt B'dir.