Türk Vergi Sistemi

Yanıt Açıklaması: GVK’nın 93. maddesinde yer alan aile reisi beyanı uygulaması, 4369 sayılı Kanun’la 29.7.1998 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılmıştır. Bu nedenle, Mart 1999 beyan döneminden bu yana, gelir elde eden aile bireylerinin durumu ayrı ayrı ele alınmaktadır. Burada açıklanan kriterlere göre beyanname verme zorunluluğu bulunması hâlinde, söz konusu beyanname bizzat geliri elde eden aile bireyi tarafından verilmektedir. Doğal olarak velayet altındaki çocukların beyanı ise velisi tarafından verilecektir.

Yanıt Açıklaması: Umumi istihlak vergisi, günümüzde uygulanan katma değer vergisinin Türkiye’deki ilk şekli olarak kabul edilebilir.

Yanıt Açıklaması: Gelir vergisinin tarhı konusu 3 ana başlık altında ele alınabilir; • Muhtasar beyanname yoluyla tarh, • Yıllık beyanname üzerinden tarh ve • Yıllık beyanname verilmeyen ve (veya) toplama yapılmayan hâller olmak üzeredir.

Yanıt Açıklaması: Beyanname veren mükelleflerin yararlandığı sosyal amaçlı indirimlerden bazıları şöyledir: - Eğitim ve sağlık harcamaları (%10), - İkinci emeklilik için ödenen katkı payları (%15), - Kamu kurumlarına, vakıflara yapılan bağış ve yardımlar (%5, %100), - Sponsorluk (%50, %100), - Ar-GE indirimi (%100), - Engellilik indirimi, - Önceki yıllarda maruz kalınan zararlar (5 yıl).

Yanıt Açıklaması: 5024 sayılı Kanun’la VUK’a eklenen mükerrer 298 madde ile 2004 yılının başından itibaren “Enflasyon Düzeltmesi” uygulamasına geçilmiştir.

Yanıt Açıklaması: 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun verginin mevzuu başlıklı 1. maddesinde gerçek kişilerin gelirlerinin gelir vergisine tâbi olduğu ifade edildikten sonra gelirin tanımının yapıldığı görülmektedir. İlgili madde de gelir “bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır” şeklinde tanımlanmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: İşletme defterinin sağ tarafında yer alan hasılat ile sol tarafında yer alan gider arasındaki müspet farka ticari kazanç adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Dar mükelleflerin yıllık beyanname ile bildirmek zorunda oldukları gelirler, GVK’nın 86. maddesinin 2. bendindeki ifadeden çıkartılabilir. Bunlar: • Ticari kazançlar, • Gerçek usulde tespit edilen zirai kazançlar, • Vergi kesintisine tabi tutulmamış gayrimenkul sermaye iratlarıdır.

Yanıt Açıklaması: GVK 40 ve 41. maddelerinde indirilmesine izin verilen ve izn verilmeyen giderler belirtilmiştir. BUna göre doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Serbest meslek kazançlarına örnek olarak; Avukat, doktor, mali danışman, muhasebeci, mühendis, veteriner hekim, çevirmenlerin kazançlarını, Yazar, şair, bilgisayar programcısı, heykeltıraş, ressam gibi kişilerin telif kazançlarını, Gümrük komisyoncuları, noterlerin kazançlarını, konser veren müzik sanatçılarının kazançlarını, ebe, sünnetçi, sağlık memuru, arzuhalci, rehber gibi meslekleri icra edenlerin kazançlarını verebiliriz

Yanıt Açıklaması: Gelir esas olarak iktisadi bir kavramdır. İktisadi anlamda gelir, üretim faktörlerinin (emek, sermaye, toprak, müteşebbis) üretime katılmaları sonucu üretimden elde ettikleri değerlerdir. Bir ekonomik kavram olarak geliri, belli bir zaman kesiti içinde alım gücünde artış şeklinde ortaya çıkan bir akım olarak da ifade etmek mümkündür. Vergilendirilebilir gelirle bir dönem içerisinde kendi mal varlığını tüketmeksizin veya borçlanmaksızın ne çeşit iktisadi güce sahip olduğu ve elinde bulundurduğu imkânlar kastolunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Geçici verginin mantıksal izahını, vergisi kaynakta kesilerek peşin alınanlarla, vergisini beyanname vererek ertesi yıl ödeyen mükellefler arasındaki eşitsizliğin giderilmesi düşüncesi oluşturmaktadır. Geçici vergi uygulaması ile geç ödemeden kaynaklanan enflasyon etkisinin giderilmesi de  maçlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Ticaret veya serbest meslek erbabının tevkifata tabi işlemi bulunmaması durumunda muhtasar beyanname verme zorunluluğu yoktur, beyanname verilmediği gerekçesiyle re’sen takdire gidilmesi de mümkün değildir.

Yanıt Açıklaması: GVK m. 86 (c) bendinde yazılı gelirlerin beyan dışında kalabilmesi için temel şart, mükellefin “vergiye tabi gelir toplamının” beyan sınırını aşmamasıdır. Burada, şartlı bir beyan dışılık olayı söz konusudur. Şart, gelir toplamının beyanname verme sınırını aşmamasıdır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Yıllık beyanname üzerinden yapılabilecek indirimler ve zararların düşülmesi; Mükellefin Kendisi, Ailesi, İşletmesi İçin Yaptığı Giderler Bağış ve Yardımlar Döviz Girişini Teşvik Amaçlı İndirim Sosyal Amaçlı İndirim Zararların Düşülmesi şeklinde ele alınabilir.

Yanıt Açıklaması: Gayrimaddi mallar; Arazi, bina, maden suları, madenler, motorlu nakil vasıtaları, her türlü motor lu araç, makine ve tesisat, gemi ve gemi payları'dır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyet’in kabul edildiği 1923 yılında Osmanlı İmparatorluğu’ndan kalan öşür, temettü, musakkafat, ağnam gibi vergilerden oluşan basit ve ihtiyaçları karşılamayan bir vergi sistemi yürürlükte idi. Cumhuriyet’in kabulünden sonra, bu olumsuz durumu gidermek amacıyla çağdaş Batılı devletlerin uyguladıkları sisteme geçiş süreci başlatılmıştır. İlk olarak tarım ürünleri üzerinden alınan vergi olan aşar, 1925 yılında yürürlükten kaldırılmıştır. Aşarın kaldırılmasından sonra, vergi gelirleri bileşiminde gelir üzerinden alınan vergilerin payı önemli ölçüde düşmüş, buna karşılık özellikle harcamalar üzerinden alınan vergilerle, servet üzerinden alınan vergilerin payının yükseltilmesi ile aşarın kaldırılmasından doğan açık kapatılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Şer’i vergiler, tamamıyla şeriata dayanan ve esas itibariyle Kitap ile Sünnet’ten kaynaklanan vergilerdir.

Yanıt Açıklaması: Cumhurbaşkanı, 94. maddede %0, %5, %10, %20, %30 gibi farklı oranlarda belirlenen tevkifat oranlarını her bir ödeme ve gelir için ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye ve bir katına kadar artırmak suretiyle yeniden tespit etmeye yetkili kılınmıştır. Bu yetki, Başkanlık sistemi esası ile Cumhurbaşkanı’na verilmiş olup, parlamenter sistemde Bakanlar Kuruluna ait bir yetkiydi.

Yanıt Açıklaması: Stopaj oranı ücret gelirinin büyüklüğüne bağlı olarak %15 ile %35 arasında değişmektedir.