İktisat Tarihi

Yanıt Açıklaması: Serbest ticarete doğru ikinci bir adım, 1860 tarihli Fransız-İngiliz anlaşmasıyla atıldı. Anlaşmaya göre İngiltere şarap dışında Fransız mallarına uyguladığı tarifeleri kaldıracak, Fransa ise İngiliz dokuma ürünlerinin ithaline izin verecek ve uyguladığı tarifeleri indirecekti. Fransa aşırı koruyuculuktan ılımlı koruyuculuğa geçiyordu. Bu anlaşmanın önemli bir özelliği “en çok korunan millet olma” ilkesinin benimsenmesiydi.

Yanıt Açıklaması: 16. ve 17. Yüzyıllara Sanayi Devrimi’nin başlangıcını götüren iktisatçı Nef’dir. Tarihte devamlılığın esas olduğunu belirterek büyük ölçekli sanayinin ve teknolojik değişmenin başlangıçlarının 16 ve 17. yüzyıllara kadar götürülebileceğini savunmaktadır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: 1961’de OEEC, ABD ve Kanada’yı ve daha sonra da Japonya ve Avustralya’yı içine alarak Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) şekline dönüştü.

Yanıt Açıklaması: İngiltere sınai üstünlüğünün en doruk noktasına 1850 ile 1870 arasında ulaşmıştır.

Yanıt Açıklaması: Romada esnaf loncalarına verilen özel isim Collegia idi. Bu organizasyonlar, ekonomik faaliyetlerden daha çok sosyal faaliyetleri yürütmekteydi.

Yanıt Açıklaması: Şehirlerin gelişmesi ve onunla birlikte yeni bir sosyo-kültürel çevrenin doğuşu, yeni teknolojilerin ortaya çıkışı, tasarrufların harekete geçirilmesi ve ekonominin daha çok paraya dayalı hale gelmesi ileri Orta Çağda görülen ekonomik genişlemeyi destekleyen yapısal değişmelerdi.

Yanıt Açıklaması: John U. Nef tarihte devamlılığın esas olduğunu belirterek büyük ölçekli sanayinin ve teknolojik değişmenin başlangıçlarının 16 ve 17. yüzyıllara kadar götürülebileceğini; bu dönemdeki ekonomik gelişmelerin 18. yüzyılın ikinci yarısı ile 19. yüzyılın ilk yarısındaki değişmeler kadar önemli olduğunu savundu. Nef ’e göre Büyük Britanya’nın sanayileşmesi, 18. yüzyılın sonları ve 19. yüzyılın başları ile ilişkilendirilen ani bir olay olarak değil de, 16. yüzyılının ortalarına kadar uzanan ve 19. yüzyılın sonuna doğru sınai devletin doğuşu ile sonuçlanan uzun bir süreç olarak değerlendirilmelidir.

Yanıt Açıklaması: Sanayileşme, sabit sermayenin önemini artırdı. Değişken sermayenin avantajı daha kolaylıkla paraya çevrilebilir ve bundan dolayı da kullanım alanları arasında daha akışkan olmasıydı. Sabit sermaye değişken sermayeye göre çok daha uzun bir sürede geri döneceği için uzun dönemli finansman araçlarına ihtiyaç doğdu ve bu da yatırım bankalarının önem kazanmasına neden oldu. ilk sınai gelişme safhalarını karakterize eden ortakların tüm mal varlıklarıyla borçlardan sorumlu olduğu anonim ortaklıkların ve kişisel firmaların yerini sınırlı sorumluluğa dayalı şirketlerin almasıydı. Güçlü şirketler arasında piyasayı daha iyi denetlemek için yatay ve ham madde arzı ile ürünlerin satışını kontrol etmek için dikey birleşmeler oluştu. Sanayileşmeye uyum, yalnızca sanayi idarecilerinin bir çabası değildi. İşçiler de işverenlerle pazarlıklarda çıkarlarını korumak için örgütlenme yoluna gittiler.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası ticaretin İngiliz sanayileşmesine katkıları, işbölümünü arttırması, ekonomik bir fazla yaratması, kurumsal ve etik zihniyeti geliştirmiş olması ve şehirleşmenin artmasını sağlamış olması olarak görülebilir. Üniversitelerin gelişmesi ise doğrudan katkıları arasında değildir.

Yanıt Açıklaması: Tarıma geçiş şeklindeki büyük gelişme ilk kez M.Ö. 8000’lerde Akdeniz’in doğu ucundan başlayıp Kuzey Irak, Suriye, Fırat ve Dicle vadilerini kapsayacak şekilde Basra körfezine uzanan Bereketli Hilal bölgesinde gerçekleşti. Bu bölgede insanlar daha önce tüketim amacıyla topladıkları yabani tohumları kendileri yetiştirmeye başladılar. Koyun ve keçi, beslenmek üzere ilk evcilleştirilen hayvanlar oldu. M.Ö. 6000’de buğday ve arpa yetiştiriciliği ile koyun, keçi ve sığır besiciliğine dayanan yerleşik tarım Batı İran’dan Akdeniz’e uzanan bölgede, Anadolu’da ve Ege’nin iki yakasında tam olarak başladı ve daha sonra da Mısır’a, Hindistan’a, Batı Avrupa’ya ve Eski Dünya’nın diğer kısımlarına yayıldı.

Yanıt Açıklaması: Tablo 2.1 Avrupa Nüfusu, 1000-1450

Yanıt Açıklaması: 20. Yüzyıl Dünya ekonomisindeki nüfusa bağlı değişiklilere bakılacak olursa; sanayi öncesi Avrupa nüfusu, dünya nüfusu ile benzer şekilde yüksek doğum ve ölüm oranlarına sahipti. Avrupa dışında ortaya çıkan hızlı nüfus artışının nedeni, ölüm oranlarındaki büyük düşüktü. 19. yüzyılda Avrupa’da hız kazanan ve 20. yüzyılda da devam eden şehirleşme hareketi dünyanın diğer bölgelerine yayılmıştır. Refahın artmasıyla birlikte ekonomik kaynaklara olan talebi arttırmıştır. Uluslararası göç hareketlerinin niteliği değişmiştir. 20. Yüzyılda nüfusun hızla çoğalması ve dünyanın en azından bir bölümünde refahın artması ekonomik kaynaklara büyük bir talep yaratmıştır.

Yanıt Açıklaması: Sanayi devrimi süresince etkin bir şekilde kullanılan buharlı makinenin kullandığı temel enerji kaynağı kömürdü. Kömürün yakılmasıyla oluşan kimyasal enerjiyi mekanik enerjiye çeviriyordu.

Yanıt Açıklaması: Turizm sektörünün yapısı gereği ekonominin diğer sektörlerinden farklı olarak, turizme gelen DYSY’sine ilişkin doğru ve gerçekçi verilere ulaşmak pek de mümkün değildir. Çünkü turizmin bir sektörler kesiti olduğu ve ileri-geri, destek ya da tedarikçi 41 ayrı sektörle bağlantılı olduğu göz önüne alınırsa, DYSY’nin uluslararası düzeyde kabul gören ve standardize edilmiş istatistiklerinin derlenmesi oldukça zordur. Zira ABD eksiksiz DYSY veri seti olan tek ülkedir.

Yanıt Açıklaması: Geleneksel olarak Osmanlı yönetimi ithalatı teşvik edici, buna karşılık ihracatı engelleyici bir politika izliyordu. İster merkantilist ister serbest ticaret taraftarı olsun çağdaş kişileri şaşırtan bu politika, ordu ile bürokrasinin menfaatlerinin çiftçi, esnaf ve tüccarın çıkarlarından daha üstün tutulmasının bir sonucuydu.

Yanıt Açıklaması: İngiltere’nin ekonomik gelişiminde karşılaşılan kıtlıkların sahip olunan kaynaklarla ve yeni teknolojiler kullanılarak çözülmesi etkili olmuştur. Enerji alanında kısıtlı bir kaynak olan odun yerine kok kömürüne geçilmesi bu durumun örneklerinden biridir.

Yanıt Açıklaması: 19. Yüzyılda hızlı nüfus artışının nedeni ortalama hayat süresinin uzamasıdır. Bebeklerin ve yaşlıların ölüm oranlarında önemli bir değişme olmasa da çocukların ve orta yaşlı insanların ortalama hayat ümidi önemli ölçüde artmıştır. Yüzyıllarca 30 yılda sabit kalan Batı insanının ortalama hayat süresi 40’a yükseldi.

Yanıt Açıklaması: Tekellerin kaldırılması ile hükümet önemli miktarda gelir kaybına uğradı. Ayrıca hükümet, imparatorluk içinde mal akışı üzerindeki kontrolünü de kaybetti. Yabancı ürünler imparatorluk içinde serbest dolaşıma kavuşurken yerli el sanayii Avrupa ürünleri rekabetinin tam bir taarruzuna uğradı.

Yanıt Açıklaması: Serbest ticarete doğru ikinci bir adım, 1860 tarihli Fransız-İngiliz anlaşmasıyla atıldı. Anlaşmaya göre İngiltere şarap dışında Fransız mallarına uyguladığı tarifeleri kaldıracak, Fransa ise İngiliz dokuma ürünlerinin ithaline izin verecek ve uyguladığı tarifeleri indirecekti.