İktisat Tarihi

Yanıt Açıklaması: Alman sanayiinin en dinamik sektörleri yatırım ve ara malları üreten sektörlerdi. Kömür, demir ve çelik yanında kimya ve elektrik gibi iki yeni sanayi en hızlı genişleyen dallardı.

Yanıt Açıklaması: İngiltere’de başlayan ve daha sonra diğer ülkeleri de etkileyen Sanayi Devrimi daha çok insanın daha fazla mal ve hizmet elde etmesini sağlamıştır. İngiltere’deki Sanayi Devrimi, daha sonraki sanayileşme örneklerinden farklı olarak teknoloji transferi ya da sermaye akışı şeklinde dış yardım ve hükümet desteği olmaksızın kendiliğinden ve hür teşebbüs ekonomisi kuralları içinde ortaya çıkmıştı.

Yanıt Açıklaması: Ticaretin dengesinin Batı'nın lehine dönmesi, Akdeniz ticaretinin 12. yüzyıldan itibaren geçirdiği en önemli değişikliktir.

Yanıt Açıklaması: Açık tarla sisteminden ayrılmayı temsil eden çevirme işlemi esasen mülkiyet haklarındaki bir gelişmeye isabet eder. Bunun sebebi, artık tarlaların ortak mülkiyet altında kullanılmaması, insanların toprağa özel mülkleri olarak sahip olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: İlk sanayi ülkesi olan İngiltere'nin Amerika ve Almanya gibi rakiplerine karşı dezavantajı küçük bir ada ülke olması nedeniyle kaynaklarının kısıtlı olması ve nüfusunun yeteri kadar dinamik olmamasıydı. Öte yandan özel teşebbüsü destekleyen bir yapısı olması ve başka avantajları onun yavaş süratte de olsa sanayileşmesini sağladı. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 18. ve 19. yüzyıllarda İngiltere dinamik ve atılgan müteşebbislere sahipti. Ancak 19. yüzyılın ilerleyen dönemlerindeki İngiliz müteşebbisi, babalarının dinamizmine sahip değildi. Aile firmalarının kurucularının oğulları ve torunları, aylaklığı bir hayat tarzı olarak seçmişler ve firmaların işlerini maaşlı idarecilere bırakmışlardı. Yüksek teknolojili sanayilerde yenilikleri İngiltere’ ye gecikmeli ve gönülsüz aktarmaktaydılar. Dolayısıyla sebep olarak müteşebbis başarısızlığı gösterilebilir.

Yanıt Açıklaması: Savaş sonrasının önemli problemleri, ekonomik milliyetçiliğin doğuşu ile parasal ve mali problemlerdi. Birinci Dünya Savaşı sonunda yapılan Paris Barışı sonucunda Almanya savaş öncesi ekili alanlarının %15’ini, demir rezervlerinin dörtte üçünü, kömür yataklarının dörtte birini yitirdi. Afrika ve Pasifik’teki Alman sömürgeleri müttefiklerce işgal edildi. Almanya savaş tazminatı ödemeye de mahkûm edildi

Yanıt Açıklaması: On yedinci yüzyıl boyunca Hollanda, sanayi ve teknoloji alanında Avrupa’nın lideri durumundaydı. On sekizinci yüzyılda ise İngiltere öncülüğü eline geçirdi.

Yanıt Açıklaması: Doğu devletlerinde tarım için vazgeçilmez olan sulama sistemlerini kontrol eden yöneticilerin toplumu tam bir baskı altına alarak kişisel teşebbüsün ve temsili kurumların gelişmesine izin vermedikleri ileri sürülmüştür. “Doğu despotluğu” olarak ifade edilen ve sosyo-ekonomik gelişmeyi engellemekle suçlanan bu yönetim modeli, modern zamanlarla birlikte Avrupa’nın Asya toplumları üzerinde kurmaya çalıştığı hegemonyanın önemli bir meşrûiyet gerekçesi olarak geniş ölçüde kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Kızılderililerin köpek dışında yararlandıkları tek ehli hayvan yük taşıma işlerinde kullanılan lama idi. Etinden, yününden ve derisinden yararlanılan lamalar sırtlarında insan taşımıyor, araba ya da saban çekmiyorlardı.

Yanıt Açıklaması: 19. yüzyıldaki bu hızlı nüfus artışının temel nedeni ortalama hayat süresinin uzamasıydı. Bebeklerin ve yaşlıların ölüm oranlarında önemli bir değişme olmasa da çocukların ve orta yaşlı insanların ortalama hayat ümidi önemli ölçüde arttı. Yüzyıllarca 30 yılda sabit kalan Batı insanının ortalama hayat süresi 40’a yükseldi. Hayat süresindeki bu artış beslenme, sağlık ve özellikle de hijyen şartlarında ortaya çıkan köklü değişmelerden kaynaklanıyordu. Sanayi Devrimi kolay yıkanabilir ve ucuz pamuklu kumaş ve bitkisel yağlardan bol sabun üretilmesini mümkün kıldı. İlk defa sıradan insanlar da iç çamaşırı giyebildi, sabunla yıkanabildi.

Yanıt Açıklaması: Sanayi Devrimi’nin 1783-1802 yılları arasında gerçekleştiğini ileri süren iktisatçı Rostow’dur. Yakın zamanlarda yapılan çalışmalarda ise Sanayi Devrimi’nin zaman› ile ilgili yorumlara, ekonomik büyüme hızıyla ve dış ticaretin gösterdiği gelişmeyle ilgili istatistik bilgiler yön vermektedir. Bu yeni yaklaşım, Sanayi Devrimi’ni İngiliz uluslararası ticaretinin yukarıya doğru önemli bir sıçrama gösterdiği 1780’lerden başlatmaktadır. Hatta W. Rostow Sanayi Devrimi’ni uzun bir süreçten çok, Toynbee gibi ani ve hızlı bir değişme olarak görmüş ve onu 1783-1802 gibi çok kısa bir döneme sıkıştıran bir teori geliştirmiştir.

Yanıt Açıklaması: Tarım devriminin sonuçları arasında, daha fazla nüfusun beslenebilmesi, insanların tarım faaliyetlerini gerçekleştirebilmek için yerleşik hale gelmeleri, tarımsal faaliyetlerin yürütülmesiyle ilgili olarak işbölümünün artması ve siyasi organizasyonların ortaya çıkması gibi sonuçları olmuştur. Dinsel reform hareketleri ise yeniçağın gelişmelerinden birisidir.

Yanıt Açıklaması: İngiltere’nin ekonomik büyümesinin en önemli nedeni dış ticaretinde görülen büyük genişlemeydi.

Yanıt Açıklaması: Tarım, sanayileşmede başka hiçbir ülkede Japonya’da olduğu kadar önemli bir rol oynamamıştır. 1870’lerde 30 milyon nüfusuyla Japonya, Batı standartlarına göre yoğun nüfuslu bir ülkeydi. Birinci Dünya Savaşı öncesinde nüfus 50 milyona ulaşmıştı. Ekilebilir arazi kıtlığına rağmen Japon tarımı hem bu kalabalık nüfusu beslemiş hem de ihracatın büyük bir bölümünü sağlamıştır. Tarım sektörü hükümet harcamalarının büyük kısmını karşılamış ve böylece dolaylı şekilde de olsa sermaye birikimine katkıda bulunmuştur.

Yanıt Açıklaması: Ekonomi biliminde son yıllarda yaşanan gelişmeler bilgi ve küresel rekabetin değişen yapısı üzerine odaklanmakta ve artan bu rekabet ortamında devlet yardımlarının niteliği ve çeşitliliği de giderek daha fazla önem kazanmaktadır. Bir hizmet sektörü olan turizmde, çok yönlü ve dinamik bir yapının olması nedeniyle geliştirilecek plan ve politikalarda devletin desteğine, ülkenin ekonomik açıdan gelişimi, kalkınması ve ülke insanın daha müreffeh bir ortamda yaşamını sürdürebilmesi için büyük gereksinim duyulmaktadır. Ekonomi biliminde, “belirli ekonomik faaliyetlerin diğerlerine oranla daha fazla ve hızlı gelişmesini sağlamak amacıyla, kamu tarafından çeşitli yöntemlerle verilen maddi ya da gayri maddi destek, yardım ve özendirmelere” teşvik denilmektedir. Tanımlardan da anlaşılacağı üzere teşvik kavramı, geniş kapsamlı bir sözcük olup bazen koruma, bazen vergi muafiyeti ve istisnası, bazen devlet yardımı seklinde aynı amaca yönelik olarak kullanılmaktadır. Dolayısıyla özel amortisman, vergi iadesi indirimli navlun tarifesi, düşük faizli kredi, fon ödemesi, vergi taksitlendirmesi gibi değişik adlar altında teşvik uygulamalarının olduğu bilinmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bilime dayalı teknoloji, insan emeğinin verimini büyük ölçüde artırmıştır. Bilimin teknolojiye uygulanmasının en çarpıcı son örneği uzayın keşfi oldu. Yirminci yüzyılın en karakteristik yeniliklerinden diğer ikisi de otomobil ve uçaklardı. Cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 1764’te James Hargreaves’in icat ettiği iplik yapma makinesi, mekanik güç gerektirmeyen basit bir alet olmasına rağmen iplik işçisinin verimini önemli ölçüde artırdı. 1733’te John Kay, bir dokuyucunun iki kişinin işini yapmasına imkân veren uçan mekiği icat etti. Samuel Crompton’un çıkrık makinesini icat etti. 1706’da Thomas Newcomen, kaba ve etkin olmayan bir (buharlı)makine yapmıştı. Bu makinenin en büyük eksiği, yaptığı işe göre yakıt tüketiminin çok fazla olmasıydı. 1769’da patenti alınan Richard Arkwright’ın su gücüyle çalışan pamuk ipliği makinesi bir diğer önemli icattı. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İlk sanayi devleti olan İngiltere, 19. yüzyılda dünyanın en önde gelen sınai ve ticari gücüydü. 1815’te İngiltere, toplam dünya sınai üretiminin dörtte birini gerçekleştiriyordu; toplam uluslararası ticarette dörtte bir ile üçte bir arasında değişen bir paya sahipti. İngiltere, 19. yüzyılın büyük bir bölümünde bu sınai ve ticari üstünlüğünü korudu.

Yanıt Açıklaması: Sanayi devrimi ile nüfus ve hayat standartları arasındaki nüfustaki artışın gelirlerde düşmeye yol açması şeklindeki demir bağ kırılmıştır.