İktisat Tarihi

Yanıt Açıklaması: On dokuzuncu yüz yıl içinde Asya’nın nüfusu üçte bir, Afrika’nın nüfusu dörtte bir oranında artarken Avrupa nüfusu iki katından fazla artarak 208 milyondan 430 milyona yükseldi. Ayrıca kitle halinde göçlerle Avrupalılar Latin Amerika, Avustralya ve Okyanusya’nın nüfusunun 3, Kuzey Amerika’nın nüfusunun ise 13 kat artmasına neden oldular.

Yanıt Açıklaması: Dünya ekonomisindeki gelişmelere bakılacak olursa, dünya mal ticaret hacmi üretimden daha hızlı artmıştır. Sanayileşmiş ülkelerde İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki çeyrek yüzyılda, yüksek oranlı ve istikrarlı ekonomik büyüme tam istihdam ve fiyat istikrarı ile birlikte gerçekleşmiştir. 1973’ten yüzyılın sonuna kadar devam eden ve neoliberal düzenin uygulandığı yıllar dünya ekonomisinin ikinci en iyi ekonomik performans dönemidir. Uluslararası göç hareketleri yeniden hız kazanmıştır. Uluslararası ticarette, haberleşmede ve diğer hizmet işlemlerinde de olağanüstü bir artış olmuştur.

Yanıt Açıklaması: John U. Nef tarihte devamlılığın esas olduğunu belirterek büyük ölçekli sanayinin ve teknolojik değişmenin başlangıçlarının 16 ve 17. yüzyıllara kadar götürülebileceğini; bu dönemdeki ekonomik gelişmelerin 18. yüzyılın ikinci yarısı ile 19. yüzyılın ilk yarısındaki değişmeler kadar önemli olduğunu savundu.

Yanıt Açıklaması: İlk sanayi devleti olan İngiltere, 19. yüzyılda dünyanın en önde gelen sınai ve ticari gücüydü. 1815’te İngiltere, toplam dünya sınai üretiminin dörtte birini gerçekleştiriyordu; toplam uluslararası ticarette dörtte bir ile üçte bir arasında değişen bir paya sahipti.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerde verilen tüm bilgiler İngiltere’nin 19. Yüzyılda rakiplerinden geri kalması nedenleri arasındadır fakat organik kimya, elektrik, optik ve alüminyum gibi yüksek teknolojili sanayilerde yeniliklerin çoğu İngiliz mucitlere aittir. Bu yeniliklerin İngiltere’ye gecikmeli ve gönülsüz bir şekilde aktarılması, müteşebbis başarısızlığının bir göstergesidir.

Yanıt Açıklaması: Almanya; İngiltere, ABD, Belçika ve Fransa’dan daha sonra sanayileşme yarışına giren bir ülkeydi. Almanya 19. yüzyılın ilk yarısında politik olarak bölünmüş, geri ve yoksul bir tarım ülkesiydi. Bazı küçük sanayi merkezleri vardı ancak bunlar el sanayii düzeyindeydi. Taşıma imkânlarının yetersizliği ekonomik gelişmeyi engelliyordu. Politik bölünmüşlüğün sonucu olan ayrı para sistemleri ve para politikalarıyla diğer ticari engeller gelişmeyi daha da geciktiriyordu. On dokuzuncu yüzyıl başında Almanya 40 civarında gümrük tarifesi bölgesine ayrılmıştı.

Yanıt Açıklaması: Orta Çağda, Avrupa toplumunu her bölgede dağılmış olan üç etki şekillendirmektedir. 1. Kurumları ve kültürü ile Roma mirasının etkisidir. Bu etki özellikle güney ve güneydoğu Avrupa'da daha belirgindir. 2. Avrupa topraklarına yerleşen Cermen istilacılarının etkisi. Bu etki özellikle kuzey Avrupa'da etkilidir. 3. Evrensel kilise kurumlarının etkisi. Kilisenin etkisi, din, politika ve ekonomide hissedilmektedir.

Yanıt Açıklaması: W. Rostow, ekonomik gelişmenin safhalarıyla ilgili teorisinde, tarımsal verimlilikte önemli bir artışın başarılı bir ‘kalkış’ için temel şart olduğunu ileri sürmüştür. Sanayileşmenin ortaya çıkmasına izin verecek olan yiyecek fazlası, ham maddeler, pazarlar ve sermaye için sanayi öncesi bir ekonomi tarıma bağımlıdır.

Yanıt Açıklaması: On dokuzuncu yüz yılın başında şehirleşme oranının yüksek olduğu İngiltere’de, nüfusun %30’u 2.000 ya da daha fazla nüfuslu merkezlerde yaşıyordu. İtalya, Batı Almanya ve Fransa’da şehirli nüfusun oranı, dörtte bir ile beşte bir arasındaydı. Avrupa’nın diğer ülkelerinde ise şehirli nüfusun oranı %10’un altındaydı.

Yanıt Açıklaması: İngiliz iktisatçı Malthus, kaynaklar nüfus artışı kadar artamayacağı varsayımından hareketle uzun vadede nüfusun bir denge noktasına geleceğini öne sürmüştür. Bunun olabileceği Sanayi Devrimi ile birlikte görülmüştür.

Yanıt Açıklaması: Yeni merkantilizm günümüzde devletin ekonomik canlanmayı veya kalkınmayı sağlamak amacıyla ihracatı artırmak için dış ticarete müdahale etmesidir.

Yanıt Açıklaması: 19. yüzyılda köylüler sınıf olarak en kalabalık gruptu. Yüzyılın sonunda Avrupa’nın bütününde hala çoğunluğu teşkil etmelerine rağmen sanayileşmiş bölgelerde nispi oranları önemli ölçüde azalmıştı.

Yanıt Açıklaması: Modernlik öncesi dönemde Çin, teknolojik ve bilimsel olarak gelişmiş olmasına rağmen Avrupa’daki gibi bir sanayileşme süreci yaşamamıştır. Bunun en önemli sebebi, nüfusun talep gücü arasındaki uçurumlar olup, üretilen lüks ürünler ancak zenginler tarafından satın alınabiliyordu.

Yanıt Açıklaması: 1973’ten sonra farklı zamanlarda dünyanın çeşitli bölgelerini farklı derecelerde etkileyen ve büyüme hızını düşüren 4 büyük ekonomik şok yaşanmıştır. İlk şok 1970’lerde hızla yükselen enflasyondan, uluslararası para düzeninin çöküşünden ve OPEC’in ham petrol fiyatlarını 3-4 katına yükseltmesinden kaynaklanmış ve özellikle de gelişmiş ülke ekonomilerini önemli ölçüde etkilemiştir. İkinci şokun nedeni 1980’lerin başlarında Latin Amerika ekonomilerini sarsan borç kriziydi. Üçüncü şok 1990’larda Japon senetlerinin fiyatlarının düşmesinin dünyanın bu en dinamik ekonomisinde yarattığı deflasyonist etkiden doğmuştu. Sonuncu şoka ise 1991’de Doğu Avrupa ülkeleri üzerindeki Sovyet kontrolünün son bulması, COMECOM ticaret anlaşmalarının geçerliğini yitirmesi, Varşova Paktı’nın dağılması ve yıkılan Sovyetler Birliği’nin yerine 15 ayrı devletin kurulması neden olmuştu.

Yanıt Açıklaması: Sanayi devrimi pek çok farklı özellik temelinde açıklanmıştır. Bunlardan sosyal davranışlardaki köklü değimlere odaklanan yaklaşıma göre, felsefefi ve dini değişimlerin bir sonucu olarak çalışma ve tutumluluk insani erdemler olarak yüceltilmiş, servete karşı daha rasyonel bir ahlak anlayışı doğmuştur. Çalışma, sabır, merak gibi orta sınıfa ait değerlerin topluma yayılarak ekonomik büyüme elverişli bir kültürel çevre oluşturmuştur. Tüm bu değişimler kapitalist teşebbüs ruhunun canlanmasını sağlamıştır.

Yanıt Açıklaması: I ve II’ de verilen bilgiler doğrudur ancak Osmanlı’ da ithalat, ihracattan daha hızlı yükseldiğinden aleyhte bir dış ticaret dengesi söz konusu olmuştur. 1907-1913 dönemi için bu açığın 7 milyon sterlin olduğu tahmin edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: 1870 lere kadar uluslararası ticaretin ve dünya üretiminin üçte birini elinde bulundurduğundan İngiltere dünyanın en büyük ticari gücüydü.

Yanıt Açıklaması: Japonya'daki Meiji dönemi birçok reforma tanıklık etmiştir. Bunlar arasında feodal sistemin tasfiyesi, özel teşebbüsün desteklenmesi, diplomatik ilişkilerde yeni bir dönemin açılması ve Fransa örnek alınarak yapılan bürokratik reformlar yer almaktadır. Ancak tarım Japon sanayileşmesinde çok önemli bir rol oynamıştır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Toplam üretimin %80’i dışarı satılan pamuk, 19. yüzyılın ilk yarısında ihracatın en önemli kalemi olmuştur. Aynı yüzyılın ikinci yarısında demiryollarının ve buharlı gemilerin gelişmesiyle taşıma maliyetlerinin düşüşünden sonra mısır ve buğday temel ihraç ürünleri arasına katılmıştır.