İktisadi Büyüme

Yanıt Açıklaması: Solow modelinde uzun dönemde durağan durumda kararlı büyümenin gerçekleşeceği varsayılır. Durağan durum kararlı büyümesi ile anlatılmak istenen ise işçi başına düşen sermaye miktarının uzun dönemde sabit bir düzeye ulaşacağıdır. Bu düzey ise k* olarak ifade edilir. k* denge sermaye stoku düzeyine gelindiğinde işçi başına çıktı da sabit bir değer almaktadır. Çünkü işçi başına düşen çıktı, işçi başına düşen sermayenin bir fonksiyonudur. Kısacası durağan durum düzeyinde hem işçi başına sermayenin hem de işçi başına çıktının değişmediği bir durum temsil edilmektedir (Berber, 2006; 148). Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: AK modeli Rebelo’nun 1991 tarihli çalışmasıyla anılmaktadır. Rebelo, Neo-klasik modelin koşullu veya koşulsuz yakınsama hipotezini reddetmekte ve dışsal teknolojik gelişmenin olmaması durumunda dahi sürdürülebilir ekonomik büyümenin görülebileceğini ileri sürmektedir.

Yanıt Açıklaması: Yabancı varlık ve yabancı borçlanmanın ihracat ve ithalatın toplamına oranı ve ülkelerin faiz oranlarında görülen yakınlaşma finansal küreselleşmeye ilişkin göstergelerdir. Finansal küreselleşme düzeyi ile ilgili başka göstergeler de kullanılmaktadır. Bunlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir: Uluslararası sermaye akımları üzerine konulan/kaldırılan resmi kısıtlamalar hakkında IMF’ye sunulan ulusal raporların değerlendirilmesi (Gayri safi özel sermaye girişleri + Gayri safi özel sermaye çıkışları)*100/GSYH Yabancıların satın aldığı hisse senetleri, doğrudan yabancı yatırımların aktifleri ve yabancı toplam borç miktarının ihracat ve ithalatın genel toplamına oranı Finansal varlıkların toplam değerinin GSYH’ye oranı Cari işlemler dengesinin GSYH’ye oranı Dünyadaki toplam döviz alışverişlerinin hacmi Doğrudan yabancı yatırımlar stokunun GSYH’ye oranı Doğrudan yabancı yatırımlar çıkışı veya girişi/toplam dünya DYY stoku Toplam portföy yatırımlarının GSYH’ye oranı

Yanıt Açıklaması: Uluslararasında dolaşan iş gücü miktarı yani iş gücü göçleri, belirli dönemlerde yükselmekte, belirli dönemlerde ise azalmaktadır. Bu sürece iş gücünün küreselleşmesi adı verilir. Uluslararası iş gücü göçleri; savaşların yol açtığı göçler, doğal afetler, devletin politik düzeni ile ters düşme, gezi ve macera arzusuyla yapılan göçler gibi iktisadi olmayan sebepler ve insanların iş bulmak ve daha kaliteli koşullarda yaşayabilmek için yaptıkları iktisadi nitelikli göçler gibi çok farklı nitelik ve neden dayalı olarak tarihin tüm dönemlerinde karşılaşılmış bir olgudur.

Yanıt Açıklaması: Öncü çalışmalar sonrasında çok sayıda ortak özellikleri olan ama bazı ayrıntısal konularda farklılaşan çok sayıda içsel büyüme modeli geliştirilmiştir. Öncelikle belirtmek gerekir ki içsel büyüme modelleri bütünüyle iktisadi yelpazede yer alan bir ana akıma dahil edilemez. Yani bu modeller bütünüyle Klasik, Keynesyen vb. türev ana akım iktisadi görüşlere dahil edilemez. Her bir model farklı özellik ve eğilimlere sahiptir ve farklı ortak özelliklerine göre sınıflandırılmalıdır. Bu bağlamda, içsel büyüme modellerinin varsayımlarına göre yapılan bir sınıflandırma bulunmaktadır. Buradaki temel ayırım teknolojinin içselliği-dışsallığı; ölçeğe göre artan-azalan getiri durumu ve biriktirilen faktörlerin artan-azalmayan verimliliğine göre gerçekleştirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Solow modelinde Harrod Domar modelinin aksine, piyasa ekonomilerinin istikrarlılığı benimsenirken, uzun dönemde ekonomilerin mutlaka kararlı ya da dengeli büyüme sürecini yaşayacakları tahmin edilmektedir. Görüldüğü üzere, büyüme ile nüfus artışı ve teknolojik gelişme arasındaki ilişki tek yönlü nedensellik ilişkisidir. Bu nedenle nüfus artışı ve teknolojik gelişme modelin dışsal değişkenleridir. O halde denilebilir ki Solow modeli ölçeğe göre sabit getirinin var olduğu bir üretim fonksiyonunu ve sermaye birikim denklemlerini kullanmaktadır. Solow temel modelinde ise, teknolojik gelişmenin var olmadığı bir durum temsil edilmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Solow, 1957 yılında yapmış olduğu çalışmasında ekonomik büyüme ve gerçekleşen hâsıla artışının sermaye birikiminin sağlanmasından, teknolojik gelişmelerden, tasarruf oranlarında ve işgücünde görülen artıştan kaynaklandığı sonucuna varmıştır. Solow işgücü sermaye artışı dışında açıklanamayan ekonomik büyümenin kaynağının teknoloji olduğunu belirtmiş ve bu farka ise “Solow Artığı” ismini vermiştir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Gayri safi yurtiçi hasıla, üretim yöntemi, harcama yöntemi ve gelir yöntemi olmak üzere üç farklı yöntemle hesaplanmaktadır. Bu üç yöntemle bulunan GSYH değerlerinin tanım gereği birbirine eşit olması gerekir. Çünkü bir ekonomide yapılan harcamaların kaynağı gelirler, gelirlerin kaynağı ise üretime katılmanın karşılığı ele geçen faktör paylarıdır.

Yanıt Açıklaması: Ekonomik Küreselleşme Ticaretin, üretimin, yatırımın, finansal faaliyetlerin, teknolojinin, ekonomik sistem ve ideolojilerin uluslararasılaşması ve bağımlılaşması sürecidir.

Yanıt Açıklaması: Bir ülkenin iktisadi büyümesi iki şekilde meydana gelir. Birincisi, tam istihdamın altında kullanılan iktisadi kaynakların daha verimli kullanılmaya başlanması yoluyla büyümenin gerçekleştirilmesi; ikincisi, tam istihdamda kullanılan kaynak miktarına yenilerinin eklenmesi yoluyla üretimin gerçekleştirilmesidir.

Yanıt Açıklaması: Gelişmiş ülkelerde tarımın payı % 5’in altında seyrederken, sanayinin payı %20’lerde, hizmetlerin payı ise %70’ler düzeyindedir

Yanıt Açıklaması: Kamu harcamaları modelindeki devletin rolüyle “refah devleti” kavramındaki devletin rolü aynı değildir. Refah devleti kavramındaki Keynesçi devlet “girişimci” ve “yatırımcı” olarak “ikameci” bir karakter taşırken kamu harcamaları modelindeki devlet özel sektöre “destek” niteliğinde işler yapan “tamamlayıcı” bir devlettir.

Yanıt Açıklaması: Toplumların birbirine yaklaşarak homojenleşmesi ve dünya genelinde mevcut olan tüm toplumların içinde bulunulan zaman diliminde egemen olan toplum tipine benzer özellikler kazanmaya başlamasıdır.

Yanıt Açıklaması: Solow modelinin varsayımları şu şekilde sıralanabilir: Ekonomi potansiyel hasıla düzeyinde ve tam istihdam seviyesindedir. Piyasa mekanizması çalışmaktadır. Modelde iki farklı karar birimi vardır, hanehalkları-tüketiciler ve firmalar-üreticiler. Hanehalkları-tüketiciler emek (L) girdisini sağlarken, firmalar-üreticiler sermaye (K) girdisini sağlarlar. Modelde tek sektörlü bir ekonomi söz konusudur. Bu ekonomide tek bir mal üretilmekte ve tüketilmektedir. Bu mal ise ülkenin GSYİH’sını da meydana getirmektedir. Devlet müdahalesinin olmadığı dışa kapalı bir ekonomi mevcuttur. Modelde teknolojik gelişmeler dışsal olup tüm ülkeler teknolojik gelişmelerden eşit oranda ve hiçbir maliyete katlanmadan faydalanabilmektedirler. Bunun yanında başlangıçta teknolojik gelişmenin olmadığı varsayımı geçerlidir (?A / A=0). Modelde kullanılan üretim fonksiyonu ölçeğe göre sabit getiriye sahiptir. 2Y=F (2K,2L) Azalan verimler yasası emek ve sermaye faktörleri için geçerlidir. Modelde piyasa koşullarında işgücü ve sermaye, birbiri yerine ikame edilebilir. Bu bağlamda işçi başına sermaye (K/L) artması ve azalması mümkündür. Modelde tasarruf ve yatırım yapanların aynı kişiler ya da gruplar olduğu varsayımı geçerlidir. Bu bağlamda tasarruflar aynı zamanda yatırımlar anlamına gelmektedir. Ayrı bir yatırım fonksiyonuna bu sebepten dolayı yer verilmeyen modelde, girişimcilerin gelecekle ilgili beklentilerine de önem verilmediği anlamı çıkartılabilir. Aynı nüfus artış hızı, aşınma oranı, tasarruf oranı ve teknolojik gelişme hızına sahip olan ülkelerden az gelişmiş ülkelerin gelişmiş ülkelere göre daha hızlı büyüyeceğini vurgulayan “Yakınlaşma” (convergence) hipotezi geçerlidir.

Yanıt Açıklaması: Büyüme Muhasebesi: Ekonomideki büyümenin kaynaklarını, diğer bir deyişle üretim artışı üzerinde etkili olan faktörlerin herbirinin etki derecelerini ayrıştırarak bulma yöntemine büyüme muhasebesi adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Dengeli büyüme sürecinde, nüfusta ve dolayısı ile işgücünde görülen artış ekonomik büyüme oranını etkilemektedir. Ancak büyüme oranı ise, nüfus ve İş gücünde görülen artışı etkilememektedir.

Yanıt Açıklaması: Solow büyüme modelinde ekonomik büyüme için sermaye birikimi önemlidir. Sermaye birikimini ise yapılan yeni yatırımlar ile sermayenin aşınması etkilemektedir. Yapılan yatırımlar sermaye birikimini arttırıcı bir etki yaratırken sermaye kullanıldıkça ortaya çıkan aşınma ve eskime ise sermaye birikimini azaltıcı bir etki yaratmaktadır. Ekonominin talep tarafını oluşturan hane halklarının yaptıkları tasarrufların neticesiyle yaratılan sermaye birikimi, firmaların daha fazla çıktı üretmelerine dolayısı ile arzın artmasına sebep olur.

Yanıt Açıklaması: İçsel büyüme teorilerine dair ilk belirgin çalışma 1986 yılında Romer’in yapmış olduğu çalışmadır.

Yanıt Açıklaması: Joseph Schumpeter, Karl Marx’ın görüşlerinden büyük ölçüde etkilenerek Marx gibi tarihçi bir yöntem kullanarak kapitalizmi tarihi bir olay olarak ele almıştır. Fakat Schumpeter, Marx’dan farklı olarak kapitalist sistemin yıkılmayıp başarı ile işleyeceğini ve sistemin yarattığı hasıla artışının işçilerin ücretini artırarak işçi refahının da artacağını düşünmektedir. Schumpteter’e göre, kapitalist sistemin sona ermesi ancak kapitalist sistemin yaratmış olduğu refah artışı yani başarısı olacaktır. Refahı artmış olan işçiler ve bu sistem içindeki entelektüel sınıf kapitalist sisteme karşı ve kapitalist sermayedarlara karşı bir davranış içinde olacaklardır. Bu atmosfer içinde kapitalist sistemi benimseyenler ve taraf olanlar azalacak ve kapitalist sistem ihtilal olmadan sona erecektir. Bu süreçte ise kapitalist sistem yerini sosyalist sisteme bırakacaktır. Joseph Schumpeter’in büyüme konusundaki görüşleri iki kavramla açıklanmaktadır. Birincisi, yenilikler kavramı, ikincisi ise, girişimciler kavramıdır.

Yanıt Açıklaması: 1980- 2016 yılları arasında dünya ortalama yıllık büyüme oranı yaklaşık %3.6’dır. Gelişmiş ülkeler söz konusu dönemde ortalama %3.49 büyürken yükselen piyasalar ve gelişmekte olan ekonomiler ortalama yıllık yaklaşık %4.54 büyüme oranını gerçekleştirmiştir. 1980-2016 dönemi dikkate alındığında Türkiye ekonomisinin bazı yıllarda yüksek oranda büyüdüğünü, bazı yıllar ise negatif büyüme oranlarına sahip olduğunu başka bir deyişle küçüldüğünü ya da çok düşük oranda büyüdüğünü görmekteyiz. Bu durum Türkiye’nin büyüme performansının istikrarsız bir seyir izlediğini göstermektedir. Türkiye ekonomisinin dünya GSYH içerisindeki payı, 1980 yılında %1.18 iken, zaman içerisinde artarak 1990’da %1.42’ye ve 2016 yılında %1.66 düzeyine çıkmıştır. Doğru cevap D seçeneğidir.