İktisadi Büyüme

Yanıt Açıklaması: Büyüme teorisi analizlerinde geleneksel büyüme teorileri olarak A. Smith’in büyüme ile ilgili görüşleri ve ardından Neo klasik büyüme modelleri de çok önemli teori ve modeller olmaktadır. Solow büyüme modelinin temelinde tasarruf, sermaye birikimi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkilerin analizi yatmaktadır. Bununla birlikte; tasarruf, yatırım ve ekonomik büyümenin dışsal değişken olarak kabul edilen nüfus ve teknolojik gelişme ile nasıl ilişkilendirildiği de araştırılan temel konulardandır. Daha da açmak gerekirse, Solow modelinde daha fazla sermaye birikimi ile nasıl daha fazla işçi başına üretim artışı sağlanabileceği üzerinde durulmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İkinci Dünya Savaşı’nın sonuna kadar, gelişmekte olan ülkelerin ekonomik kalkınma değil yalnızca ekonomik büyüme döngüleri yaşadıkları söylenebilir. Ekonomik büyümeden farklı olarak ekonomik kalkınma beş öğeyi bir araya getirmelidir; - Kendi kendisini sürdürebilen büyüme, - Üretim kalıplarında yapısal değişim, - Teknolojik ilerleme, - Sosyal, Politik kurumsal modernleşme, - İnsani koşullarda geniş çaplı iyileştirmeler.

Yanıt Açıklaması: Solow modelinde Harrod Domar modelinin aksine, piyasa ekonomilerinin istikrarlılığı benimsenirken, uzun dönemde ekonomilerin mutlaka kararlı ya da dengeli büyüme sürecini yaşayacakları tahmin edilmektedir. Kararlı ya da dengeli büyüme süreci ise, sermaye birikimi, nüfus artışı ve teknolojik değişmenin karşılıklı etkileşimi ortaya konularak açıklanmaktadır. Dengeli büyüme sürecinde ise, nüfusta ve dolayısı ile iş gücünde görülen artış ekonomik büyüme oranını etkilemektedir.

Yanıt Açıklaması: Post-Keynesyen Büyüme Modelleri Post-Keynesyenler ekonomik büyümede toplam talebin önemine dikkat çekerler. Uluslararası ticaretin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi değerlendirilirken talep artışındaki farklılıkların büyüme oranlarının da farklılaşmasına yol açtığı belirtilir. Talep üzerindeki en büyük kısıt ise ödemeler dengesidir. Ödemeler dengesinin durumu ise ülkenin ihracatının mı yoksa ithalatının mı baskın olduğuna göre değişir. Talepteki değişmeler ödemeler dengesi sorunu ortaya çıkarmadığı sürece üretim kapasitesinin kullanımını artırır ve daha fazla yatırım ve teknik değişmeye, dolayısıyla büyümeye neden olur.

Yanıt Açıklaması: Teknolojinin küreselleşme düzeyi ile ilgili çeşitli göstergeler kullanılmaktadır. Bunlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir: • Teknolojik Yayılım Oranı (Yabancı ülke firmalarının almış olduğu patentlerin yerli firmaların almış olduğu patentlere oranı) • Yüksek teknoloji ürünlerinin uluslararası ticareti • Doğrudan yabancı yatırımların giriş ve çıkış miktarları • Lisans anlaşmalarının sayısı • Bilimsel ve teknolojik anlaşmaların şekli ve sayısı • Dış ülkelerce finanse edilen AR-GE’nin derecesi • Çok uluslu şirketlerin firma içi ticaret miktarları

Yanıt Açıklaması: Korumacı dış ticaret politikaları ve uluslararası monopoller küreselleşme derecesini azaltıcı etkiye sahipken, karşılaştırmalı üstünlükler ve siyasi liberalizm küreselleşme derecesini arttırıcı bir etkiye sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Durağan durumda etkin işgücü sayısı (n+g) oranında artış gösterirken, etkin işçi başına sermaye ve çıktı düzeyinin sabit olması toplam sermaye ve çıktının da (n+g) oranında arttığını gösterir.

Yanıt Açıklaması: Dünya üzerinde farklı büyüklükte ve farklı iktisadi yapıda ekonomiler bulunmaktadır. C¸ok yüksek milli gelir düzeylerine sahip zengin ülkeler yanında çok düşük milli gelir düzeylerine sahip ülkeler vardır. Bazı ülkeler yüksek düzeyde büyürken, bazıları hiç büyümemekte düşük düzeyde büyümekte ya da küçülmektedir. İlk 20 ekonomi içinde yer alan Türkiye genel olarak dünya yükselen piyasalar ve gelişmekte olan ekonomiler, gelişmiş ekonomiler büyüme ortalamasından daha yüksek bir iktisadi büyüme performansına sahip olmuştur. Doğru cevap: A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kişi başına gelir ve üretim miktarının yüksek ve istikrarlı olması durumunda ülke vatandaşları için yüksek bir yaşam standardını sürdürmek ve geliştirmek mümkün olacaktır. Doğru cevap: B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Klasik büyüme teorisine göre: Dış ticaret uzmanlaşmayı sağladığı için büyümenin motorudur. Dış ticaret sayesinde üretim fazlası satılabilir. Dış ticaretin teknoloji ve bilgi transferi gibi dinamik kaynakları teoriye dahil edilmemiştir.

Yanıt Açıklaması: İktisadi büyüme ekonominin birçok alanında değişime yol açmakta ve bu değişimi hızlandırmaktadır. Büyüme üretimin sektörel kompozisyonunu, istihdamı, finansal sistemi, gelir ve servetin dağılımını, demografik yapıyı, çevreyi etkilemekte aynı zamanda bu değişimler iktisadi büyüme sürecinden etkilenmektedir. Ekonomi büyüdükçe üretimin; tarım, hayvancılık, madencilik gibi faaliyet alanlarından verimlilik düzeyinin daha yüksek olduğu imalat, inşaat gibi ikincil sektörlere daha sonra ise üçüncü sektör, hizmetler sektörüne kaydığı görülür.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’nin, Cumhuriyetin kuruluşundan günümüze kadar olan zaman diliminde geçirdiği yapısal değişim dönemleri dikkate alınarak çeşitli alt dönemler oluşturulmuş ve büyümenin tarihsel gelişimi incelenmiştir. 1923-1938 dönemi ortalama %7.9 büyüme oranıyla büyümenin en hızlı olduğu dönem olmuştur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Harrod ve Domar büyüme modelleri esas olarak Keynesyen analizlere dayanmaktadır. Her iki modelde de büyümeyi açıklarken kullandıkları en önemli kavram yatırımlardır. Fakat yatırım konusundaki düşünceler her iki modelde birbirinden farklılaşmaktadır. Yatırım çarpanı, hızlandıran, toplam arz kavramları her iki büyüme modelinde kullanılan ve modellerin temelini oluşturan kavramlar olmaktadır. Modele yapılan en önemli eleştiri, modelin gelişmiş ülkelerin büyüme deneyimlerini açıklamakta yetersiz kalmasıdır. Çünkü gelişmiş ülkelerde işgücü ve sermayenin tam kullanımını sağlayan büyümenin gerçekleşmiş olmasına rağmen HarrodDomar büyüme modelinde bu durumun ancak tesadüfi ya da şans eseri olarak gerçekleşebileceği vurgulanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Neoklasik büyüme modelinin yapısını tanımlayan üç temel varsayım vardır. Bunlar ölçeğe göre sabit getirinin oluşu, tam rekabetin varlığı ve dışsallıkların olmadığı yolundaki varsayımlardır.

Yanıt Açıklaması: Neoklasik büyüme modelinin yapısını tanımlayan üç temel varsayım vardır. Bunlar ölçeğe göre sabit getirinin oluşu, tam rekabetin varlığı ve dışsallıkların olmadığı yolundaki varsayımlardır.

Yanıt Açıklaması: Doğu Asya ülkeleri deneyiminin ayrıntılı incelemeleri, bu ülkelerde insana yatırım yapmanın rekabet güçlerinin artmasında oldukça etkili olduğunu göstermektedir. Adı geçen ülkelerde bireylerin bilgi ve beceri düzeylerinin artmasında devletin etkin eğitim politikaları önem kazanmıştır. Özellikle “mesleki eğitim politikaları” bu ülkelerde hızlı büyüyen ekonominin nitelikli işgücü ihtiyacına cevap verebilmesini sağlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Bilgi üretimi ve birikimi artan oranlı getiri sağlayan bir pozitif dışsallık kaynağıdır. Dolayısıyla tüm insanlar tarafından kullanılan ve azalan verimlere tabi olmayan bir sermaye türü olarak adlandırılabilecek olan bilgi, ekonomik büyümenin de en önemli itici güçlerindendir. Üstelik bilgi, bazen kısmen bazen de tamamen “gizli bir kamusal mal” olarak görülmekte ve bilgiden yararlanma konusunda hiçbir birey veya firma tamamen dışlanamamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Solow büyüme modelinde sermaye birikiminin altın kural seviyesi Phelps tarafından modele eklenmiş olup, altın kuralın amacı işçi başına düşen sermaye birikimini sağlamak olduğu kadar diğer yandan işçi başına düşen tüketimi ve refahı da maksimum düzeye çıkarmaktır. Altın kuralın gerçekleştiği durağan durum iş gücü başına sermaye, çıktı ve tüketim düzeyleri, sırasıyla sermayenin altın kural düzeyi, çıktının altın kural düzeyi ve tüketimin altın kural düzeyi olarak ifade edilir.

Yanıt Açıklaması: Bir üretim sürecinde fiziksel ve finansal sermaye dışında üretimi etkileyen en önemli faktör üretim sürecinde çalışan işgücünün sahip olduğu bilgi ve becerilerdir. İşte işgücündeki bu bilgi ve beceriler toplamına beşeri sermaye adı verilir. Bu bilgi ve becerilerin kazanılmasının iki yolu vardır. Birincisi gayet tabiidir ki “eğitim” yatırımlarıdır. İkincisi ise işgücünü çalışma sürecinde edindiği tecrübelerdir, diğer bir değişle “yaparak öğrenmedir”.

Yanıt Açıklaması: Doğru Cevap: D seçeneğidir.