Sanayi Ekonomisi

Yanıt Açıklaması: Üçüncü derece fiyat farklılaştırması tüketicilerin her birini ayrı talep eğrisine sahip iki ya da daha fazla gruba bölmektedir.

Yanıt Açıklaması: Muhasebeci bu durumda müşterilerin rezervasyon fiyatlarını uygulamış olur. Dolayısıyla mükemmel olmasa da birinci derece fiyat farklılaştırması yapmış olur.

Yanıt Açıklaması: İyi bilinen bir şarap fabrikasının garip bir fiyatlama uygulaması bulunmaktadır. Firma en iyisi olduğunun reklamını yaptığı bir şarap üretmektedir. Bu şarabı (x) markası altında şişesini 60TL dan satmaktadır. Yine bu firma aynı şarabın bir kısmını başka bir marka altında şişelemekte ve tanesini 30TL’den satmaktadır. Bu firma sahibi bunu yapmakla gerçekte üçüncü derece fiyat farklılaştırması uygulamaktadır, bunu kârlı olduğu için yapmaktadır. Bu tür bir fiyat farklılaştırması, tüketicileri her biri ayrı talep eğrisine sahip iki ya da fazla gruba bölmektedir. En çok rastlanılan türdeki bu fiyat farklılaştırmasının çok sayıda örnekleri vardır; yolcularda birinci mevki ve normal bilet uygulamaları, konserve ve donmuş sebzeler, ulaşımda öğrenci ve yaşlı indirimi gibi. Her durumda alıcıları farklı gruplara ayıran bazı özellikler kullanılmaktadır. Örneğin, yaşlılar ve öğrenciler, mal ve hizmetlerin çoğu için nüfusun diğer kesimine oranla ortalamanın altında fiyat ödemek isterler. Çünkü genelde bu grubun geliri düşüktür. Bunların kimliklerinin belirlenmesi de kolaydır. Benzer şekilde tatil amaçlı gezilerle iş gezileri yapanları ayırmak için uçak şirketleri özel düşük tarifeli biletlere bazı kısıtlar koymaktadırlar. Çünkü iş adamları daha yüksek fiyat ödemeye hazırdırlar. Bazen aranılan bir yiyecek markası tüketicileri bölebilmektedir. Her ne kadar adı duyulmamış marka aranılan marka ile benzer özelliklere sahipse hatta bazen aynı firma tarafından üretilmekte ise de bazı alıcılar bu markaya önem verirler ve yüksek fiyat öderler.

Yanıt Açıklaması: Doğrusal olmayan (nonlinear) fiyat farklılaştırması olarak bilinen ikinci derece fiyat farklılaştırmasında, birim başına fiyat sabit olmayıp satın alınan malın miktarına göre değişmektedir. Bazı piyasalarda her bir alıcı belli dönemlerde malın çok sayıda birimini talep eder. Satın alınan birimlerin sayısı yükseldikçe alıcının talebi azalır. Örnekler içinde batı ülkelerinde uygulanan su ve elektrik ile ilgili fiyatlamalar ve ülkemizde özellikle GSM şirketlerince uygulanan paket fiyatlamalar gösterilebilir. Tüketicilerin her biri bir ayda birkaç yüz kilowatt saat elektrik satın alırlar. Ancak tüketim arttıkça ödeme istekleri azalır, ilk 100 kilowatt saat alıcı açısından çok değerlidir. Buzdolabı ve aydınlatma için gerekli minimum miktarı karşılamaktadır. Daha yüksek miktarların kullanımından tasarruf etmek kolaydır ve fiyat yüksek olduğu zamanlarda daha anlamlıdır. Yine GSM firmalarının sunduğu mobil telefon ile iletişimde tüketiciler asgari ve zorunlu aylık belirli bir miktardaki iletişim hizmetine birim başına yüksek bedel ödemeye hazırdırlar. Kulanım miktarları arttıkça iletişime duyulan ihtiyacın şiddeti düşecek ve doğal olarak birim başına ödemeye istekli oldukları fiyat da düşecektir. Bu durumda firma tüketilen miktara göre fiyat farklılaştırmasına gidebilir. Bu ikinci derece fiyat farklılaştırmasıdır. Bunun işleyişi aynı mal veya hizmetin farklı miktarlarına veya bloklarına farklı birim fiyatın uygulanması ile işler.

Yanıt Açıklaması: Bütün yoğunlaşma ölçütleri arasında en eski ve özellikle ampirik çalışmalarda en yaygın olarak kullanılan N-firma yoğunlaşma indeksidir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Batı ülkelerinde uygulanan su ve elektrik ile ilgili fiyatlamalar ve ülkemizde özellikle GSM şirketlerince uygulanan paket fiyatlamalar zamanlararası fiyat farklılaştırmasına örnek olarak gösterilebilir.

Yanıt Açıklaması: f (λK,λL) = A (λK)α (λL)β olacaktır. Bunu aşağıdaki şekilde yeniden yazarsak üstel fonksiyonunun özelliğinden f (λK,λL) = Aλα+ β K α Lβ burada; α + β = 1 ise ölçeğe göre sabit getiriden, α + β < 1 ise ölçeğe göre azalan getiriden, α + β > 1 ise ölçeğe göre artan getiriden bahsedilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Fiyat farklılaştırmasında ideal olanı firmanın alıcılarının herbirine farklı fiyat uygulayabilmesidir. Eğer firma bunu yapabilseydi, malın her birimi için, her tüketicinin ödeyebileceği en yüksek (maksimum) fiyatı uygulardı. Bu maksimum fiyata tüketicinin “rezervasyon fiyatı” denir.

Yanıt Açıklaması: Talep esnekliği yüksek olan tüketici gruplarının rezervasyon fiyatlarının düşük olması beklenir. Doğru seçenek "C" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bağlı satışların (tying) diğer kullanım alanları da vardır. Bunlardan en önemlisi tüketicinin markaya olan güvenini korumak, firmanın itibarı ve müşterisi ile iyi ilişkilerin devamını sağlamaktır. Bu nedenle isimlerini kullanma hakkı veren firmalar (franchiser), acentelerinin kendi girdilerini kullanmalarını isterler. Örneğin, Mobil petrol istasyonlarında sadece mobil yağı satılmasını istemektedir.

Yanıt Açıklaması: 1939’un ünlü filmlerinden “Rüzgâr Gibi Geçti”yi (Gone with the Wind) görmüş veya duymuşsunuzdur. Bu film eskiden olduğu gibi şimdi de çok popüler olan bir klasiktir. Aynı film şirketinin 1939’da ürettiği diğer film “Getting Gertie’s Garter”ı (Bulun Gerti’nin Jartiyerini) görmediğinizi veya duymadığınızı tahmin edebiliriz. Aynı şekilde bu iki filmin nasıl bir alışılmadık yöntemle fiyatlandırıldığını da bilmediğinizi kolaylıkla söyleyebiliriz. Rüzgâr Gibi Geçti filmini kiralayan firmalar aynı zamanda Jartiyer filmini de kiralamak zorunda idiler. Diğer bir anlatımla bu iki film birlikte kiralanmaktaydı. Film şirketi bir paket dahilinde kiralama işlemini neden yapmaktadır? Cevabın açık olduğunu düşünebilirsiniz. Birinci film büyük bir film iken diğeri önemsiz bir filmdir. İki film bir paket hâline getirilerek önemsiz filmin de kiralanması sağlanmaktadır. Ancak bu yanıt ekonomik açıdan bir anlam taşımaz. Şimdi bir sinema sahibinin haftalık rezervasyon fiyatının yani haftalık ödeyebileceği en yüksek kira bedelinin birinci film için 16.000TL ve ikinci film için 4.000TL olduğunu varsayalım. Bu durumda, sinema işleticisi filmleri ister ayrı ayrı, isterse paket hâlinde alsın iki film için ödeyeceği en yüksek değer 20.000 birimdir. Tüketici talepleri heterojen olduğunda, firma fiyat farklılaştırması yapamıyorsa paket dahilindeki satışlar yararlıdır. Sinemacılar da farklı gruplara, örneğin farklı yaş gruplarına, farklı film tercihi olan gruplara hitap ettiklerinden, farklı filmleri talep ederler. Film şirketlerinin bu heterojenliği nasıl kendi çıkarlarına çevirdiklerini görmek için aşağıdaki örneği inceleyelim; bir beldede iki sinema olduğunu (x, y) ve bunların iki filme ilişkin rezervasyon fiyatlarının aşağıdaki gibi olduğunu varsayalım. Eğer filmler ayrı ayrı kiralanırsa 1. film için istenebilecek maksimum fiyat 13.000TL olacaktır. Çünkü daha yüksek bir fiyat y sinemasını piyasa dışı bırakmaktadır. Benzer şekilde 2. film için istenebilecek maksimum fiyat 4.000 birimdir. Bu fiyatlar verildiğinde her bir sinemadan 17.000 birimlik gelir sağlanacak toplam gelir 34.000 birimi olacaktır. Ancak bu iki filmin paket dahilinde satılması durumunda, x sineması iki filme 20.000TL değer verirken, y sineması 18.000TL değer belirlemektedir. Bu durumda her iki sinemaya satış için 18.000TL’lik bir fiyat istenebilir ve toplam gelir 36.000TL olur. Görüldüğü gibi filmleri birlikte satmakla 2.000TL’lik ek gelir elde edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Ekonomik başarının en önemli etmenlerinden olan ve birçok araştırmaya konu olan yoğunlaşma; ekonomik kaynak ve faaliyetler toplamının büyük bir yüzdesinin, bu toplama sahip olan veya kontrol eden birimlerin küçük bir yüzdesi veya birkaç tanesi tarafından kontrol edilmesi veya sahiplenilmesi anlamına gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Reklam maliyeti artırır ancak talebi artırdığında kar da artacağı için I doğrudur. Tam rekabetçi piyasada tam bilginin bulunduğu ve piyasa fiyatının veri olduğu tam üretici piyasa fiyatından istediği kadar mal satabilmekte ve reklama gerek duyulmamaktadır. Bu nedenle II yanlıştır. Düşük talep esnekliği; fiyatın marjinal maliyet üzerinde yüksek markup sağladığı anlamına gelir. Bunun sonucu satılan her ilave birimin marjinal kârı yüksek olacaktır. Bu durumda eğer reklam birkaç birim daha fazla mal satışına yol açacaksa reklamın maliyetine katlanılmaya değecektir. Bu nedenle reklam harcaması artırılıcağından  III doğrudur.

Yanıt Açıklaması: Buluş sahibinin, buluş konusu ürünü belirli bir süre üretme, kullanma veya satma hakkına patent denir.

Yanıt Açıklaması: Tüketici artığının elde edilmesi ve bu artığı üreticilere transfer etme yöntemleri türm fiyatlama stratejilerinin ortak noktası arasında yer alır. Firma sayısındaki farklılığın piyasa performansını nasıl etkilediği çok net bir şekilde ortaya konmuştur ifadesi ise; Cournet Modeli’nin bir özelliğidir.

Yanıt Açıklaması: Özel girişim ekonomisi diye de adlandırılan serbest piyasa ekonomisinde kaynak dağılımını etkileyen kararların önemli bir kısmı hane halkları ve kamu dışında yer alan özel firmalar tarafından alınmaktadır. Firma, malların üretimi ve satışı konusunda karar veren birim olarak da tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Etkinlik, yüksek kar elde etme arzusu, rekabeti kısma arzusu ve geniş ölçekli satış çabalarının avantajlarına ulaşma arzusu yoğunlaşmayı artırıcı yönde etkilere sahip iken; ulaşım olanaklarındaki artış yoğunlaşmayı azaltıcı yönde etkilere sahiptir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası Standartlar Kurulu’nun ISO-9001 serisi  tasarım/geliştirme, üretim, tesis ve hizmette kalite güvencesi modelini belirtir.

Yanıt Açıklaması: Bütün yoğunlaşma ölçüleri arasında en eski ve özellikle ampirik çalışmalarda kullanılan yoğunlaşma indeksi N-Firma Yoğunlaşma İndeksi'dir.

Yanıt Açıklaması: Kalite yönetimi, arzulanan standartları gerçekleştirmek ve ürün veya hizmetin kalitesini etkileyen faktörleri kontrol altında tutmak için organizasyonu tanımlayan standart ISO 9004'tür.