Sanayi Ekonomisi

Yanıt Açıklaması: Özel çıkar teorileri nin ilki özellikle siyaset bilimciler tarafından geliştirilen ele geçirme teorisidir. Teori regülasyonun zamanla endüstrinin çıkarına hizmet eder hâle geleceğini varsaymaktadır. Teoriye göre zamanla diğer politik meselelerin daha öncelikli hâle gelmesi, yasa yapıcıların düzenleyici kurumlar üzerindeki denetimini azaltacaktır.

Yanıt Açıklaması: Doğrusal olmayan (nonlinear) fiyat farklılaştırması olarak bilinen ikinci derece fiyat farklılaştırmasında, birim başına fiyat sabit olmayıp satın alınan malın miktarına göre değişmektedir.

Yanıt Açıklaması: Piyasa yapısını belirleyen nitelikler şöyle sıralanır: Piyasadaki satıcıların birbirleriyle ilişkileri Alıcıların birbirleriyle ilişkileri Satıcılarla alıcılar arasındaki ilişkiler Piyasadaki satıcıların potansiyel satıcılarla ilişkileri Devletle üreticilerin ilişkisi piyasa yapısını belirleyen nitelikler arasında değildir.

Yanıt Açıklaması: İlk olarak A firmasının seçenekleri incelenirse: Eğer A firması, B firmasının “yüksek” çıktı üreteceğini düşünürse o da “yüksek” çıktı miktarı üreterek ve 1 birim kâr elde ederek yapabileceğinin en iyisini yapacaktır. Aynı durumda eğer A firması “düşük” miktar üretimi seçseydi bu durumda 0 kâr elde edecekti. Eğer A Firması, B Firmasının “düşük” miktar üreteceğini düşünürse, aynı şekilde yapacağı en iyi stratejiyi seçerek “yüksek” miktarda çıktı üretip 3 birim kâr elde edecektir. Tersine, eğer o da B firması gibi “düşük” miktarda üretimi seçerse bu durumda 2 birim kâr elde edecektir. Bundan dolayı, A firması için en iyi strateji, B firmasının ne yapacağını düşünmeksizin, “yüksek” çıktı miktarını seçmektir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: A,B,D ve E seçenekleri doğru iken, C şıkkındaki ifade doğru değildir. Çünkü, firmaların aynı piyasada hizmet veren ve rekabet eden firmalar olması gerekmez. Şöyle ki; firmalar aynı piyasada hizmet vermeyen ve rekabet etmeyen firmalar olsa bile maliyetleri bakımından rekabet içinde olmaları da yeterlidir. Doğru seçenek "C" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Firmaların yüksek fiyat isteklerini uygulayabildikleri bölge, firmaların müşterileri için rekabet etmek zorunda kalmadıkları bölgedir. Bu bölgelerde her bir firma kendi sınırları içinde monopolcü güce sahiptir ve bu gücü kâr maksimizasyonu için kullanır. Fakat firma fiyat düşürdükçe daha geniş bir coğrafik alana yani daha büyük bir tüketici grubuna, satış yapma fırsatı elde eder. Bu durumda firmaların potansiyel müşterilerinin yaşadığı bölgeler çakışmakta ve firmalar arası rekabet başlamaktadır. Bu bir çeşit dirsekli talep modelidir. Daha önce de değindiğimiz bu modele göre, bir firma sattığı ürünün fiyatını arttırdığında rakip firmalar bir reaksiyon göstermemekte ve dolayısıyla ciddi pazar payı ve gelir kaybı yaşamaktadır. Fakat aynı firma sattığı ürünün fiyatını düşürdüğünde rakipleri de aynı davranış ile karşılık vermekte ve yine ciddi gelir kaybı yaşamaktadır. Fakat fiyat düşürme kararı alan firma rakiplerinin maliyet fonksiyonlarını bilmemesi sebebiyle bir belirsizlik içinde kalabilir. Eğer rakip firmalar yüksek maliyetlere katlanmak zorunda kalıyorlarsa fiyat rekabetine girişemeyecekler ve sonunda fiyat kıran firma kârlılık elde edecektir. Bu sebeple dirsekli talep modelindeki sonuçlar ile yer seçimi modelindeki tüketicilerin karşı karşıya kaldıkları dirsekli talebin sonuçları ciddi benzerlikler taşımaktadır.

Yanıt Açıklaması: P 1 /P 2 = (1-1/6)/(1-1/3)=(5/6)/(2/3)=1,25 Buna göre birinci grup tüketicilere uygulanan fiyat ikinci grup tüketicilere uygulanan fiyatın 1,25 katı büyük olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Asimetrik bilgi, örneğin bir ticari mübadelede, taraflardan birinin ticarete konu olan mal veya hizmet hakkında diğerine göre daha güvenilir, doğru veya ayrıntılı bilgiye sahip olması durumudur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Rekabet koşullarının olmadığı piyasa yapılarının işleyişi önemli ölçüde X-etkisizliklerine neden olabilir. X-etkinsizliği piyasa gücü ile doğrudan ilişkili bir kavramdır. Çıktı değerini azaltmadan bir malın çıktı değerini arttıramıyorsa bu durumda X-etkinliği söz konusudur. X etkinsizliğine neden olan, istikrarsızlık, enflasyon ve reklam gibi unsurlardan kaynaklanan israflar daha çok oligopol şartlarında ortaya çıkmaktadır. X etkinsizliğine neden olan bir başka unsur reklam ve satış çabalarından kaynaklanan israflardır.

Yanıt Açıklaması: Bir piyasada arz ve talep koşulları daima değişkenlik gösterir. Piyasa arzının mevcut talep düzeyinin çok altında olması genellikle kıtlık olarak adlandırılır. Bu koşullarda piyasa fiyatı hızla yükselmekte ve tüketiciler zarar görmektedir. Piyasa mekanizması malların tahsisini sağlamada başarısız olabilmektedir. Böylesi durumlarda genellikle halk kıtlığın yaşandığı piyasada malın tüketiciler arasında tahsisinin devlet tarafından yapılmasını arzu etmektedir. Bu durumda mevcut arzın, talep edenler arasında eşit bir şekilde bölüşümünün yapılması ilkesine dayanan tayınlama yani malların karne ile tahsisi yapılır. Tayınlama devlet tarafından genellikle kamu çıkarı gözetilerek yapılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bu amaç doğrultusunda kullanılan iktisadi regülasyonlar temelde dört başlık altında toplanabilmektedir: • fiyat regülasyonu, • miktar regülasyonu, • giriş-çıkış regülasyonu, • diğer regülasyonlar (kalite ve yatırım regülasyonu)

Yanıt Açıklaması: Fiyat regülasyonunda devlet, firmaların uygulaması gereken belirli bir fiyat veya belirli bir fiyatın alt ve üst sınırlarını beyan ettiği bir fiyat aralığı belirleyebilir. Eğer devlet, monopolün mal veya hizmet için fiyatı çok yüksek belirlediğine inanıyorsa, fiyat regülasyonu ile maksimum fiyatı belirleyerek bu durumu engelleyebilir ve bu sayede toplum refahını arttırabilir. Fiyat regülasyonu, düzenleyici kurumun kârı sınırlandırması hususundaki hedefine ulaşmak için bir araç olarak görülebilir. Düzenleyici kurum genellikle fiyatı, firmanın normal getiri oranı elde edeceği şekilde belirlemektedir. Ancak kamu hizmetlerinin düzenlenmesinde araç olarak kullanılan bu uygulama, kârı belirleyen faktörlerden yalnızca bir tanesi olduğundan, bu uygulamayla düzenleyici kurumun hedeflediği normal getiri oranına ulaşmak çok da kolay olmayacaktır. Yeni maliyet ve talep koşullarına cevap olarak değişen fiyatlardaki düzenleyici gecikme nedeniyle firmanın, çok yüksek ya da çok düşük getiri elde etmesine de neden olunabilmektedir. Örneğin; regüle edilen firmanın, fiyat ayarlamalarını yavaş yapması durumunda kamu kuruluşlarının normal getirinin altında getiri elde etmesine neden olmaktadır. Böyle bir sonuç 1970’lerde artan enerji ve girdi fiyatları ile birlikte yaşanan küresel enflasyonist süreç sonrasında ortaya çıkmıştı.

Yanıt Açıklaması: Ekonomistler tarafından kabul gören bir diğer ölçüt olan Entropi İndeksinde endüstrideki firmaların piyasa paylarının tersinin logaritması ağırlık olarak kullanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yukarıdakilerin hepsi tüketicilere bilgi sunmada kullanılan en yaygın araçlar arasında yer alır

Yanıt Açıklaması: Özel çıkar teorilerinin ilki özellikle siyaset bilimciler tarafından geliştirilen "ele geçirme teorisi"dir .

Yanıt Açıklaması: Uygulamada birinci derecede fiyat farklılaştırması hiçbir zaman mümkün değildir. Öncelikle çok az sayıda alıcı olmadıkça her bir alıcıya farklı fiyat uygulaması pratik bir şey değildir. Bu yapılsa bile antitröst yasalar karşı çıkabilir. İkincisi, firma tüketici için rezervasyon fiyatının ne olduğunu bilemez. Her ne kadar firma tüketicilere ne kadar ödeyebileceklerini sorsa da doğru cevaplar alamaz. Çünkü çok az verebileceğini söylemek tüketiciye kalmıştır ve böyle söylediğinde malı ucuza alma olasılığı vardır.

Yanıt Açıklaması: Kötü seçim piyasadaki taraflardan birinin malların türünü ya da kalitesini gözleyemediği durumlarla ilişkilidir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Zamanlar arası fiyat farklılaştırması, üçüncü derece fiyat farklılaştırması ile ilgili olup; tüketiciler farklı zamanlara göre değişik fiyat uygulamasına tabi tutularak farklı talep fonksiyonlarına sahip farklı gruplar haline getirilir.

Yanıt Açıklaması: Bilgi seti, bir oyunun oyuncular tarafından anlaşılması için önemli bir kavramdır. Oyuncular oyunun oynanışı sırasında sahip oldukları bilgi düzeylerine göre kendilerine hareket belirleyeceklerdir. Normal biçimde, bir oyunun bilgi yapısı, oyunun hareketler düzeni gibi, genellikle belirsizdir. Bununla birlikte, oyun esnasında kimin ne bildiğinin anlaşılması için bilgi setinin kullanılmasına ihtiyaç vardır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Fiyat regülasyonu, düzenleyici kurumun kârı sınırlandırması hususundaki hedefine ulaşmak için bir araç olarak görülebilir. Düzenleyici kurum genellikle fiyatı, firmanın normal getiri oranı elde edeceği şekilde belirlemektedir.