Uluslararası Ekonomik Kuruluşlar

Yanıt Açıklaması: Dünyada ilk defa NAFTA anlaşması ile yatırımcılara, yatırım yaptıkları ABD-Kanada-Meksika hükümetlerini uluslararası tahkime götürebilme hakkı tanınmıştır. Bu sayede 1994- 2001 arası dönemde pek çok tahkim sorunu oluşmuş ve hemen hemen tamamı yatırımcılar lehine sonuçlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası düzeyde merkez bankalarını araştıran ya da cezalandıran bir uluslararası kurum ya da kuruluş bulunmamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kemal Derviş 2005 yılında Kalkınma Program başkanlığına getirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Böyle bir kuruluşla ilgili ilk toplantı 19 Aralık 1990’da Ankara’da SSCB, Bulgaristan, Romanya ve Türkiye’nin yanı sıra, SSCB’ye “birlik  (soyuz) cumhuriyeti” statüsü altında dâhil olan Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan ve Moldova’nın katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Toplantı sonunda taraflar “Karadeniz Ekonomik İşbirliği Projesi” nin hayata geçirilmesi konusunda mutabık kalmışlardır. 25 Haziran 1992’de İstanbul’da kuruluş anlaşması yapılarak KEİ hayata geçirilmiştir. Örgüt Sekretaryası da İstanbul’dadır.

Yanıt Açıklaması: GATT’a ilişkin geçici uygulama protokolünün 8 ülke tarafından onaylanmasının ardından, Anlaşma 10 Ocak 1948’de yürürlüğe girmiştir.

Yanıt Açıklaması: 21 Mayıs 1981’de Körfez Arap Devletleri İşbirliği Konseyi’ni kuran devletler: Suudi Arabistan, Kuveyt, Katar, Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri ve Umman’dır. Bu devletler  Irak’ın İran’a saldırısıyla başlayan savaşta Irak’a  destek olmuşlardı.

Yanıt Açıklaması: Ekonomik kalkınma ve uluslararası ticarete ilişkin ilkeleri belirlemek, uluslararası ticarete ilişkin çok taraflı anlaşmalar yapılmasına yardımcı olmak, ekonomik kalkınma konusunda ECOSOC ve BM Genel Kurulu ile ortaklaşa çalışmak ve özellikle gelişme yolundaki ülkelerin ekonomik kalkınmalarını teşvik etmek UNCTAD’ın kuruluş amaçlarındandır. Gelişmekte olan ülkelerin ihraç ettikleri temel mallarda nispi bir istikrar sağlayacak çabalara ihtiyaç duyulduğu için Uluslararası Mal Anlaşmaları’nın imzalanması ihtiyacı doğmuş ve 1954 yılında BM Ekonomik ve Sosyal Konseyi’nin (ECOSOC) bir organı olarak Uluslararası Madde Ticareti Komisyonu oluşturulmuştur.

Yanıt Açıklaması: BİS, İsviçre merkezli bir kurum olmakla birlikte İsviçre Hükümeti çıkarmış olduğu bir yasa ile BIS’e uluslararası bir nitelik kazandırmıştır. Uluslararası Ödemeler Bankası’nın merkezi, İsviçre’nin Basel şehrindedir. Bankanın Asya’da (Hong Kong) ve Amerika’da (Meksika) iki temsilciliği bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Mal ticareti için yapılmış olan Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT) sadece sınır ötesine geçen malları kapsamaktayken, hizmet ticaretini düzenleyen GATS, farklı hizmet türlerini dikkate alarak yeni bir tanımla yapmış ve uluslararası hizmetler ticaretini dört şekilde sınıflandırmıştır: 1. Sınır ötesi ticaret, 2. yurt dışında tüketim, 3. Ticari varlı ve 4. Gerçek kişilerin varlığı.

Yanıt Açıklaması: Sevres Antlaşması hiçbir zaman onaylanmadığı ve 1923’te yerini başka bir anlaşmaya (Lausanne) bıraktığı için, bu yeni anlaşma metninde MC Misakı yer almamış, Türkiye 1932’de davet üzerine MC’ye ve ILO’ya üye olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Türkiye, Belçika, Kanada ve ABD OECD’nin kurucu üyeleri arasındadır. Japonya ise örgüte 1964 yılında katılmıştır.

Yanıt Açıklaması: AKÇT’nin başarılı performansının yanı sıra 1952 tarihli “Avrupa Savunma Topluluğu” anlaşmasına Fransa Meclisi’nin 1954’teki oylamada destek vermemesi, bütünleşme çabalarının iktisadi yönde yoğunlaşmasına yol açtı. 1957’de Roma’da çok kapsamlı bir anlaşma ile Altılar iki örgüt daha kurdular ve AKÇT’ni da bu sisteme dahil ederek üç ayaklı bir bütünleşme projesini başlattılar. “Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu” (EURATOM) bu stratejik enerjinin ortak yönetim altında geliştirilmesini öngörüyordu. “Avrupa Ekonomik Topluluğu” (AET) bu örgütlerin en kapsamlısıydı. “Ortak Gümrük Politikası” olarak tanımlanabilecek Gümrük Birliği’nin yanı sıra tarım, ulaştırma, ticaret ve rekabet alanında da yönetimi devletlerin uygulamak zorunda oldukları hukuksal işlemler yapma yetkisine sahip üst organlara bırakıyordu.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Genel Kurul ve ECOSOC başta olmak üzere BM organlarının çabalarıyla uluslararası hukukun kodifikasyonu konusunda pek çok temel nitelikli belge üretildi ve yürürlüğe girdi. Savaş Hukuku (1949 Cenevre Sözleşmeleri), Anlaşmalar Hukuku, Diplomatik İlişkiler Hukuku, Deniz Hukuku, Hava Ulaştırması Hukuku, Yabancılar ve Vatansızlar Hukuku, Mülteciler (Sığınmacılar) Hukuku, Göç ve Göçmen Kişiler Hukuku, İnsan Hakları Hukuku bunlardan bazılarıdır.

Yanıt Açıklaması: BM içinde En Az Gelişmiş Ülkeler (LDC) sınıfındaki ülkelere BM programları kapsamında yapılan yardımlar ve tanınan ayrıcalıklar; çok taraflı ticaret sistemi, kalkınmaya finans desteği ve teknik yardımdır.

Yanıt Açıklaması: OECD’yi kuran Anlaşma, 14 Aralık 1960 tarihinde Paris’te imzalanmış, 30 Eylül 1961’de yürürlüğe girmiştir. OECD’nin kurulması ile birlikte, OEEC’nin (Avrupa Ekonomik İşbirliği Örgütü’nün)  isminde yer alan “Avrupa” kelimesi çıkarılmış, bunun yerine “Kalkınma” kelimesi eklenmiştir. Paris Antlaşması’nın ilk maddesi, ekonomik kalkınmanın, sadece üyeleri açısından değil, dünya ekonomisi ve üye olma- yan ülkeler bakımından da gerçekleştirilmesinin zorunluluğuna değinmiştir.

Yanıt Açıklaması: Avrupa’ya iktisaden “can suyu” verilmesi anlamına gelen Marshall Planı 1947 yılında uygulanmaya başlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: AB ile EFTA arasında Ekim 1991’de “Avrupa Ekonomik Alanı Anlaşması” yapılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Bankanın temel yönetim organlarından ilki Guvernörler Kurulu’dur. Kurul, 67 üye ülkenin guvernörleri ve guvernör vekilleri, 1 başkan ve 2 başkan yardımcısından oluşur. Guvernörler Kurulu ADB’nin en yetkili organıdır. Direktörler Kurulu (Yönetim Kurulu) ise 12 üyeden oluşur. Kurulun üyeleri Guvernörler Kurulu tarafından seçilmektedir. Bu üyelerin 8’i bölge içinden 4’ü ise bölge dışındaki üye ülkelerdendir. Ayrıca ABD, Çin ve Japonya Direktörler Kurulu’nda kendi direktörleri tarafından temsil edilirken, diğer ülkelerin belli gruplar halinde temsili söz konusudur. Başkan, Guvernörler Kurulu tarafından seçilmektedir. Başkanın görev süresi ise 5 yıldır, başkan iki dönem görev yapabilir. ADB Başkanı, genelde Bankaya en büyük sermaye katkısı sağlayan ülkelerden biri olan Japonya’nın vatandaşlarından seçilir.

Yanıt Açıklaması: ECOSOC diye bir organın örgüt çatısına dâhil edilmesi daha BM’nin kuruluş konferansında, San Francisco’da katılan devletlerin büyük çoğunluğunca talep edilmişti.