İktisadi Düşünceler Tarihi

Yanıt Açıklaması: Jevons’un Politik İktisat Teorisi adlı eserinin ikinci bölümünün başlığı “Haz ve Elem Teorisi”dir. Burada Jevons, Jeremy Bentham’ın faydacı görüşlerini detaylı biçimde anlatarak, onun yaklaşımını tümüyle benimsediğini ve haz ve elemin ekonomi matematiğinin nihai nesneleri olduğundan şüphe duymadığını, hazzı maksimize etmenin ekonominin konusunu oluşturduğunu bu yüzden dikkatleri fiziksel objelerden, haz ve eleme kaydırmanın uygun olacağını belirtir.Kitabında fayda teorisi, değişim teorisi, emek teorisi, kira teorisi, sermaye teorisi konularını ayrı bölümler hâlinde inceler. Değer teorisinde azalan marjinal faydayı ve hava ve su örneğinde değer paradoksu olarak bilinen durumu izah eder.

Yanıt Açıklaması: Eski kurumcuların yaklaşımlarını iktisadın konularına uyarlayan John K. Galbraith, Gunner Myrdal, Marc R. Tool, Paul D. Bush, Waren J. Samuels gibi iktisatçıların oluşturduğu kurumcu ekol. Eski kurumcular yerleşik iktisadın fayda ve kâr maksimizasyonuna dayalı analiz mantığının tümüyle terk edilmesi gerektiğini savunurken yeni kurumcular neoklasik yaklaşımın bazı varsayımlarını yeniden tanımlamak suretiyle kullanılması gerektiğini iler sürmektedirler.

Yanıt Açıklaması: Maksimizasyon ilkesi, üreticilerin amacının karı, tüketicilerin amacının ise faydayı maksimuma çıkarmak olduğunu varsayar.

Yanıt Açıklaması: Rasyonel Beklentiler Teorisi, ancak toplumun beklemediği anlarda ve beklemediği şekillerde uygulanacak bir politikanın çok kısa sürede etkili olacağını, zaman içerisinde bireylerin enformasyonu takip ederek beklentilerin değiştirmeleri halinde ise politikaların tekrar etkisiz kalacağını öne sürmektedir. Cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kurumcu Ekonomi, Neoklasik  Okulun soyutlayıcı, tümden gelimci ve devlet müdahalesini en aza indirmeye çalışan iktisat politikalarına karşı 20. yüzyılın başlarında ABD’de gelişen bir akımdır. En etkili olduğu dönem Birinci Dünya ve İkinci Dünya Savaşı arasındaki yıllardır. Kurumcular daha çok somut gerçekleri araştırmaya yönelmiş ve “insan”ın önemi ve dengesizlikler üzerine durmuşlardır.

Yanıt Açıklaması: Kurumcu İktisadın anavatanı Amerika'dır.

Yanıt Açıklaması: Friedman'a göre, devletin ekonomik hayat üzerindeki ayrıntılı müdahaleleri ortadan kaldırılmalıdır. Piyasanın işleyişini engelleyen ve yeni girişimlerin kurulması konusunda cesaret kırıcı olan sübvansiyonlara son verilmelidir. Enflasyonu kamçılamaktan ve daha önce hiç görülmemiş derecede yüksek bir istikrarsızlık meydana getirmekten başka bir yararı olmayan parasal reformlar, hükümetlerin inisiyatif kullanamayacakları sağlam esaslara bağlanmalıdır.  Devletin sosyal güvenlik kurumları aracılığı ile topladığı fonlar, sorunları çözmede çare olamaz. Devlet bu işlerle uğraşmamalıdır. Destekleme alımlarına son verilmelidir. İthal kotaları ve ihracat kısıtlamaları kaldırılmalıdır. Genel fiyat ve ücret kontrollerine son verilmelidir. Belli işlerin ve mesleklerin ruhsat ile sınırlandırılması uygulamasından vazgeçilmelidir. Kamu toplu konut yapımı ve konut yapımını desteklemeye yönelik yardım programları iptal edilmelidir. Ulusal parkların, posta taşıma hizmetlerinin ve paralı otoyolların devlet mülkiyetinde olması ve işletilmesi devletçe yapılmamalıdır. Bunlarla birlikte devletin yapacağı işler de bulunmaktadır. Devlet teknik tekelleri engellemeli, ekonomik oyunun kurallarının uygulanmasını sağlamalı ve ihtilaflarda hakemlik yapmalı, rekabeti geliştirmeli, parasal çerçeveyi sağlamalıdır. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Veblen’e göre üç içgüdüsel eğilim insan toplumlarının ilerlemeci evrimsel gelişimine katkıda bulunur. Bunlar ustalık, ebeveynlik ve aylak merak içgüdüleridir. Ustalık içgüdüsü, pratik çare, yol ve araçlarla; etkinlik, maharet ve ekonomiyle ilgili mekanizma ve icatlar; yaratıcı çalışma ve olgulara teknolojik üstünlük kurma gibi eğilimleri ifade etmektedir. Ustalık içgüdüsü, pratik çare, yol ve araçlarla; etkinlik, maharet ve ekonomiyle ilgili mekanizma ve icatlar; yaratıcı çalışma ve olgulara teknolojik üstünlük kurma gibi eğilimleri ifade etmektedir. Aylak merak içgüdüsü ise, elde edildikten sonra sağlayacağı faydaya bakmaksızın, çok somut ödüller beklemeden insanların bilgiye sahip olma eğilimlerini ifade etmektedir.

Yanıt Açıklaması: NEoklasik iktisatçılardan Alfred Marshall’ın "Ekonomi’nin İlkeleri" eserinde bugün neredeyse bütün iktisada giriş ders kitaplarında yer alan arz ve talep eğrileri, arz ve talep esneklikleri, üretici ve tüketici artığı, ölçeğe göre azalan ve artan getiri, azalan marjinal fayda gibi konular yer almıştır. Cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İşlem; düzen, çelişki ve bağımlılığı değişik düzeylerde içinde barındıran ve yasal denetimin aktarıldığı bir birimdir. İşlem kavramını John Rogers Commons tanımlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Yeni kurumcu iktisadın da kendi içerisinde farklılıklar taşıyan ekolleri bulunmaktadır. Yeni kurumcular, işlem maliyetlerinden mülkiyet haklarına kadar birçok konunun yerleşik iktisadın kavramsal araçları yardımıyla iktisadi çözümlemenin kapsamına alınmasını savunmaktadırlar. Bu bağlamda İşlem Maliyeti İktisadı, Mülkiyet Hakları ve Hukuk ve İktisat gibi ekoller ortaya çıkmıştır. Davranışsal iktisat ise bu ekollerden biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Keynesyen görüşte para politikası, faiz oranlarındaki değişmeler yoluyla reel ekonomiye aktarılmaktadır. Başka bir deyişle para arzındaki değişmelerin nominal gelir üzerindeki etkisi çeşitli yollardan gerçekleşebilir. Para arzındaki bir azalma, faiz oranlarını ve dolayısıyla borçlanmanın maliyetini yükseltmektedir.

Yanıt Açıklaması: Toplu eylemler kavramını kurumcu iktisatçı John Rogers Commons’a aittir. Commons’ın tanımına göre toplu eylemin kapsamı, organize olmamış gelenek ve göreneklerden, aile, ticari kuruluşlar, sendika ve devlet gibi oldukça iyi organize olmuş kurumları kapsayacak biçimde genişlemektedir. Toplu eylem, bireysel eylemi, baskıdan, zorbalıktan, ayrımcılıktan veya diğer birimlerin haksız rekabetten korumakta, bireye bu anlamda serbestlik tanımaktadır. Toplu eylemin yaptırım gücü, bireysel etkinlik alanını genişletmektedir.

Yanıt Açıklaması: Keynes’e göre, toplam talep; ulusal gelirin, üretim düzeyinin ve istihdamın en önemli belirleyicisidir. Toplam talep toplam harcamalardan meydana gelir.

Yanıt Açıklaması: Mevcut işçilerin işsizlere göre pazarlık üstünlüğünü kullanarak denge ücret seviyenin üstünde bir ücret sağlamaları içerdekiler-dışardakiler teorisi olarak adlandırılır.

Yanıt Açıklaması: Nobelli iktisatçı Edmund S. Phelps’ın İsveç Lund Üniversitesi’nde verdiği konferansın yayınlanan kitabında yedi okul’a indirgenmektedir. Phelps’in incelediği bu yedi okul: Keynes makroiktisadı Monetarist/Paracı Gelenek Yeni Klasik okul Yeni Keynesgil okul Arz-Yönlü makroiktisat Neoklasik ve Neo-Neoklasik Reel Konjonktür/İş çevrimi Teorisi Parasal Olmayan İşsizlik Dalgalanmaları: Yapısal okul Bu yedi okul dışında aşağıdaki okullarda günümüzde makroiktisadi düşünce içinde yer almaktadır. Virginia İktisat Okulu Avusturya Okulu Post Keynesgil Okul

Yanıt Açıklaması: Mülkiyet hakları dendiğinde iktisadi açıdan bunun ne anlama geldiğini anlaşılabilmesi için mülkiyet haklarının niteliklerine ve farklılıklarına bakmak gerekir: Birincisi, bir iktisadi değeri, kullanıcının onu fiziksel olarak dönüştürme ve hatta yok etme dâhil bütün meşru kullanma biçimlerini tanımlayan kullanma hakkı , İkinci, bir iktisadi değer üzerinden gelir elde etme ve diğer insanlarla sözleşme yapma hakkı , Üçüncüsünde, bir iktisadi değer üzerindeki sahiplenme haklarını sürekli bir başkasına aktarma hakkı olmak üzere değişik mülkiyet hakları vardır. Bu haklardan her birinin iktisadi mekanizma üzerindeki etkileri, diğerlerinden farklı olmaktadır. Bu farklı mülkiyet sistemleri, üretimi, işlem maliyetlerini ve dönüşümü etkiler niteliktedir. Bu konular yeni kurumcu iktisatla birlikte iktisat biliminin inceleme kapsamına girmiştir.

Yanıt Açıklaması: Keynes’e göre, efektif talep (toplam talep); ulusal gelirin, üretim düzeyinin ve istihdamın en önemli belirleyicisidir.

Yanıt Açıklaması: Kurumcu iktisat dendiğinde hemen akla, yazımına 1895 yılında başladığı ve binbir macera sonucu 1899 yılında yayınlanan Aylak Sınıfın Teorisi isimli kitabıyla Thorstein Veblen gelir.

Yanıt Açıklaması: Ekonomide bir kişinin durumunun iyileştirilmesinin başka birisinin durumunu kötüleştirmeden yapılamayacağı duruma, günümüz iktisat ders kitaplarında Pareto etkinliği, bir ekonomide başkalarının durumunu kötüleştirmeden hiç kimsenin durumunun iyileştirilemeyeceği genel denge durumuna da Pareto opitmumu denmektedir.