İktisadi Düşünceler Tarihi

Yanıt Açıklaması: Thorstein Bunde Veblen, insanları çok iyi haz ve elem hesabı yapan birer rasyonel hesap makinesi olarak değil, içgüdüleri, duyguları ve alışkanlıkları olan varlıklar olarak görmek gerektiğini söylemektedir (Veblen, 1990: 245). Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Fiyatın dikey, miktarın da yatay eksenden yer aldığı bir çizelgede, arz eğrisinin pozitif, talep eğrisinin de negatif eğimli olarak birbirini kestiği grafik, ilk gündeme getiren kişi Cournot olsa da Marshall tarafından meşhur edilmiş ve bu grafik Marshall Makası olarak iktisat literatürüne geçmiştir.

Yanıt Açıklaması: Keynes'e göre toplam talep ulusal gelirin, üretim düzeyinin ve istihdamın en önemli belirleyicidir.

Yanıt Açıklaması: Monetaristler parasal artışlarının enflasyonist etkilerini kabul etmekle birlikte, bazı yönlerden Klasik Miktar Teorisi’ni eleştirerek, enflasyonu açıklamada yetersiz kaldığını öne sürmüşlerdir. Monetaristlere göre, M.V=P.T şeklinde ifade edilen Klasik Miktar Teorisi formülünde yer alan paranın dolaşım hızı (V) sabit değil, aksine bazı değişkenlerin istikrarlı bir fonksiyonudur. Milton Friedman’ın analizleri ile geliştirilen Monetarizm’e bu nedenle aynı zamanda “Modern Miktar Teorisi” adı da verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Monetarizme göre ekonomide istikrarsızlığın nedeni, yanlış uygulanan para politikalarından kaynaklanır. Para arzının fazla olması enflasyon oluşmasındaki başlıca sebeptir. Keynesyen görüşte para politikasının reel ekonomiye aktarımı faiz oranı üzerinden işlemektedir. Monetarist görüşte ise para politikası portföyde yer alan varlıkların nispi fiyatlarını değiştirmek suretiyle reel ekonomiyi etkilemektedir. Yine monetarist görüşe göre kısa dönemde para arzı artışları, ekonomiyi gecikmeli etkileyerek enflasyonun artmasına yol açar. Bu durumda doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Keynes, ekonomi dalgalanma gösterse dahi bir dengenin oluşabileceği ama bunun Klasiklerin savunduğu gibi tam istihdam dengesi değil, eksik istihdam dengesi oluşabileceğini savunmuştur.

Yanıt Açıklaması: Keynes, ücret kesintileri yoluyla bir firmanın istihdamını arttırabileceğini; fakat firmanın ürünlerine olan talep değişmeyeceği için bu tip bir politikanın etkisiz kalacağını savunmuştur. Keynesyen bakış açısına göre, ekonominin dışa kapalı olduğu varsayımı altında, bir bütün olarak ekonomideki satışlar ücret kesintileri yoluyla arttırılamaz, çünkü ücretler üretimin maliyeti olduğu kadar talebin kaynağını da teşkil eder. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Ekonomide bir kişinin durumunun iyileştirilmesinin başka birisinin durumunu kötüleştirmeden yapılamayacağı duruma, günümüz iktisat ders kitaplarında Pareto etkinliği, bir ekonomide başkalarının durumunu kötüleştirmeden hiç kimsenin durumunun iyileştirilemeyeceği genel denge durumuna da Pareto opitmumu denmektedir. Cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Sermayenin üreticisine bir birim sermaye daha üretmek için yeterli olan fiyata sermayenin tedarik fiyatı denir.

Yanıt Açıklaması: Rasyonellik İlkesi.

Yanıt Açıklaması: Marjinalistlere göre bir malın fiyatını, söz konusu malın üretimi için geçmişte ne kadar maliyete katlanıldığı değil, tüketicinin o maldan ne kadar fayda sağlamayı umduğu belirlemektedir. Cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 19. yüzyılda soyutlamacı ve neoklasik iktisada ilk tepkiler Tarihçi Okul tarafından verilmiştir. Tarihçiler, zaman ve mekândan bağımsız bir iktisadi açıklamanın olamayacağını ifade ederler. Tarihçilerin görüşleri, İngiltere ve Fransa’da da ilgi görse de Alman Tarihçi okulu iktisadi düşünce tarihinde daha çok temayüz etmiştir. Öncüleri arasında W. Rosher, B. Hildebrand ve K. Knies gibi düşünürlerin bulunduğu Alman Tarihçi Okulunun en ünlü temsilcileri G. Schmoller ve W. Sombarttır.

Yanıt Açıklaması: Merkez bankası para miktarını açık piyasa işlemleri, zorunlu karşılıklar veya reeskont oranı gibi araçlarla etkileyerek artırabilir veya azaltabilir.

Yanıt Açıklaması: Merkantilizm korumacı, müdahaleci ve devletçi bir ekonomi politikasına dayalı idi. Merkantilizmin temel politikası; mamul mal ihracatını teşvik etmek, buna karşılık mamul mal ithalatını engellemekti. Temel düşüncesi ithalatı hor gören, ihracatı teşvik eden ve dolayısıyla avantajlı bir politikaya sahip olabilme isteğinin hakim olduğu bu sistem "Bullionizm" olarak adlandırılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Veblen değişimin iki temel unsurunu teknoloji ve kurumlar olarak tanımlamaktadır. Ona göre, kurumlar statik ve değişimi engelleyici, teknoloji ise dinamik ve değişimi körükleyici bir nitelik taşımaktadır. Teknolojinin itici gücü, sonuçta kurumların da değişimini getirmektedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Commons'a göre, kurumcu iktisatçıların en küçük birimi, taraflarıyla birlikte bir işlemdir. Çünkü tanımı ve doğası geregi işlemler, klasik iktisatçıların emegi ile hazcı iktisatçıların hazları arasına girmektedir. Çünkü doğal güçlere ulaşma yollarını denetleyen toplumdur ve işlemler, "metaların mübadelesi" değil, toplumun ortaya koyduğu ve insanlar arasında kazanma ve başkasına devretmeyi mümkün kılan, mülkiyet haklarının mübadelesi anlamına gelmektedir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Keynes ulusal gelir ve istihdam düzeyi arasında çok kuvvetli bir ilişki olduğunu varsaymıştır.

Yanıt Açıklaması: Bu noktada marjinalistler bir malın üretimi sırasında geçmişte katlanılan büyük maliyetleri zorunlu olarak o malın fiyatının yüksek olmasını gerektirmediğini ileri sürmektedirler. Bunlara göre bir malın değeri, sağladığı faydaya bağlıdır ve bu fayda da geçmişten değil, şimdi ve gelecekte yapılacak tüketimden kaynaklanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Çarpan etkisinin büyüklüğü toplam harcamalar eğrisinin eğimine bağlıdır. Bu eğrinin eğimi marjinal tüketim eğilimini ifade etmektedir. Marjinal tüketim eğilimi ne kadar büyük olursa çarpanın değeri o kadar artar. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Likidite bir varlığın değişim aracına değerinden yitirmeden dönüşebilme kolaylığıdır. Örneğin, elimizde bir miktar ABD Doları ve Pakistan Rupisi olduğunu düşünelim, bu varlıklarla Türkiye’de mal ve hizmet satın almak istersek ABD Doları’nı Pakistan Rupisi’ne göre daha çabuk ve kolay bir şekilde Türk Lirası’na çevirebiliriz, hatta bazı durumlarda ABD Doları’nı Türk Lirası’na çevirmeden bile mal ve hizmet satın alabiliriz. O halde ABD Doları’nın Pakistan Rupisi’ne göre Türkiye’de likiditesinin daha yüksek olduğunu söyleyebiliriz. Doğru cevap E'dir.