İktisadi Düşünceler Tarihi

Yanıt Açıklaması: Merkantilistler serveti öteki ülkelerin zenginlik durumlarıyla karşılaştırarak ele almışlardır. Kısaca bir ülke ancak öteki ülkeler zarar ettiği halde bir avantaj elde edebilir. Kısaca komşusunu yoksullaştırma pahasına girişilen bu mücadele, saldırgan bir dış ticaret politika ilkesi haline gelmiştir.

Yanıt Açıklaması: Absolutist yaklaşımı benimsemiş düşünce tarihçileri için; bir teorinin bilimselliği, o  teorinin içsel tutarlılık ve objektif realiteyi açıklayabilme yeteneği açısından analizini ve değerlendirilmesini gerektirir. Onun için dışsal faktörler değil esas olarak içsel faktörler önemlidir. Bu açıdan, her yeni kuşaktaki iktisatçı eskilerin yanlışlarını düzeltip, yeni bakış açıları geliştirmek ve katkılar yapmak durumundadır. Absolutist iktisatçılar iktisadi düşünce tarihini yanlıştan, doğruya giden doğrusal bir çizgi gibi değerlendirirler. Bunun için iktisadi düşünce tarihçisi, geçmişte ve şimdi iktisat teorisine yapılan bilimsel katkılar üzerinde durur.

Yanıt Açıklaması: Bireyler adına devlete verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Bir ülke bütün malları diğerlerine göre mutlak olarak daha ucuza üretirse Ricardo böyle bir durumda da ticaretin kazançlı olacağını “karşılaştırmalı üstünlükler teorisi” ile açıklamıştır. Bu teoriye göre, ülkeler en iyi ve en elverişli şartlarda ürettikleri malların üretiminde uzmanlaşmalı ve bütün imkânlarını bu malların üretimine harcamalıdırlar. Aksine en pahalı ve en zor şartlarda ürettikleri malların üretiminden vazgeçmelidirler. Cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Platon, Eflatun olarak da bilinir. Klasik Yunan filozoflarının en büyüklerindendir. Arapça’da p harfi bulunmadığı için İslam âleminde Eflatun olarak bilinir. Sokrat’ın öğrencisi, Aristo’nun hocasıdır. Eserlerinde, daha ziyade hocası Sokrat’ın fikirlerini diyaloglar hâlinde yansıtır. Bu eserlerdeki görüşlerin gerçekten Sokrat’a mı yoksa Platon’a mı ait olduğu belli değildir. Felsefe, mantık, ahlak, retorik, siyaset bilimi ve matematikte Batı’yı ve İslam bilim geleneğini derinden etkilemiştir. En önemli eserlerinden Devlet, Yasalar ve Diyaloglar Türkçe ‘ye çevrilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Klasik iktisatta Say Kanunu, diğer bilinen adıyla Mahreçler Yasası İktisatçı Jean-Baptiste Say (1767–1832) tarafından ortaya atılan ve “her üretim, kendi talebini yaratır” görüşünü ifade eden bir kuraldır. Dolayısı ile sorunun doğru cevabı C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Emek-değer teorisi.

Yanıt Açıklaması: John Baptiste Say’a (1767-1832), göre girişimci, bütün ekonomik faaliyetlerin temelini oluşturmaktadır. Üretimde ve servetin dağılımında düzenleyici bir rol oynar. İşçiden emeğini, tasarruf sahiplerinden sermayesini, toprak sahiplerini arazisini kiralar. Üretim için bu faktörleri birleştirir; organize eder, üretim riskine katlanır. Satış hasılatından üretim faktörlerinin payları (ücret, faiz, rant) çıktıktan sonra geriye kalan girişimcinin kârıdır. Say’ın yaptığı açılımlara bağlı olarak iktisat literatürüne girişimci kavramı girmiş ve üretim faktörleri gelirleri içinde kâr girişimcinin geliri olarak ele alınmaya başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: İspanya, İngitere, Almanya ve Fransa’da gibi çoğunlukla batı Avrupa ülkelerinde ancak farklı şekillerde uygulanmıştır. Bu farklı uygulamaların sonuçları olarak merkantilizm farklı şekillerde adlandırılmıştır. Örneğin, İspanyol Merkantilizmi aynı zamanda “Külçeci Merkantilizm”; İngiliz Merkantilizmi “Ticari Merkantilizm”; Alman Merkantilizmi “Kameralizm”; Fransız merkantilizmi Colbertizm” ya da “Sanayi Merkantilizmi” şeklinde adlandırılmıştır. Ulusçu Merklantiyazlim yoktur.

Yanıt Açıklaması: Ekonomik değişim.

Yanıt Açıklaması: Marx’a göre ise ekonomik ve sosyal sınıflar dönüşümün merkezini oluşturur. Kapitalist toplumdan sosyalizme geçişi sağlayacak sınıf Marx’a göre proletaryadır. Doğru cavap D

Yanıt Açıklaması: Mahreçler (piyasalar) Yasası’na “Say Yasası” adı da verilmektedir. Bu yasaya göre; esas olan mallarla malların mübadele edilmesidir. Para sadece malların mübadelesini sağlayan bir araçtır. Günümüze kadar çeşitli tartışma ve yorumlara neden olan bu düşünceyi Say, Sanayi Devrimi’nin ortaya çıktığı dönemde öne sürmüştür. Sanayi Devrimi bir taraftan üretimi büyük ölçüde arttırırken diğer taraftan da bu üretim artışının bir sınırı olup olmayacağı belli bir üretim seviyesinden sonra artan üretimin satın alınıp alınmayacağı sorusunu gündeme getirmişti. Bazıları artan üretim karşısında gelirlerde belli bir düzenleme yapılmazsa, bu artan üretimi tüketmenin mümkün olamayacağından korkuyorlardı. Bu korkunun yersiz olduğunu söyleyen Say’a göre, bir mal üretildiği zaman yalnız bir arz yapılmış olmaz, aynı anda ve aynı miktarda bir talep de yaratılmış olur. Örneğin, bir çift ayakkabı üretmiş olan bir kimse, yalnız bu ayakkabıyı satmak (arz etmek) istemeyecek, fakat aynı zamanda ayakkabıya eş değerde diğer bir mal ya da mallar satın almak (talep etmek) isteyecektir. Demek oluyor ki piyasaya mal arz eden herkes bir taraftan malını satmaya çalışırken diğer taraftan da eş değerde başka mallar almaya uğraşacak ve böylece piyasadaki arz ve talep birbirine daima eşit olacaktır. Bir başka değişle her arz kendi talebini yaratır. Say Yasası genel talep yetersizliklerinin olanaksız olduğunu iddia etmekle beraber özel talep yetersizliklerinin olabileceğini kabul eder. Çünkü tek tek bazı malların taleplerinden fazla üretilmeleri elbette ki olanaklıdır. Ancak Say’a göre böyle bir durum uzun süre devam edemez. Talepten fazla üretilen malların fiyatları derhal düşeceğinden üreticileri zarar etmeye başlar ve üretimlerini mevcut talebe göre ayarlarlar.

Yanıt Açıklaması: Marx, tarihsel değişime neden olan güçlerin neler olduğunu analiz etmiş ve bu gücün teknolojik değişimler olduğunu savunmuştur.

Yanıt Açıklaması: İbn-i Haldun’un esas meselesi, medeniyet sorunudur. O umran olarak adlandırdığı geniş bir medeniyet kavramından hareket eder. Bir toplumun bütün özelliklerini, yaptıklarını, ürettiklerini ortaya koyan yeni bir bilimden söz eder. Bu yeni bilimin konusu yerleşik ve göçebe hayatın bir sosyolojisini oluşturmaktır. Medeniyetlerin doğuş, çıkış ve çöküş sebeplerini konu edinen ve açıklamaya çalışan tarih bilimi ise felsefenin bir dalıdır. Ancak tarihçi bunun için uygun ve yeterli donanıma da sahip olmalıdır. İbn-i Haldun, Aydınlanma Çağı düşünürlerinden üç asırdan fazla bir zaman öncesinde, toplumsal olayların, toplumsal yasalara uyduğunu vurgulamıştır.İbn-i Haldun, Mukaddime’nin dördüncü ve özellikle beşinci bölümlerinde iktisadi konulara yer vermiştir. Beşinci bölüm bir anlamda, iktisat sosyolojisidir. Bu bakımdan, iktisadi ve mali sosyolojinin de on dördüncü yüzyılda İbn-Haldun’la başladığını söyleyebiliriz.

Yanıt Açıklaması: Fizyokratlarda belirli bir düşünce disiplini ve sistematik sağlam mantığa dayalı bir teorik analiz çabalarının bulunmasıdır. Soyutlama, model kurma ve ekonomik olayları bir bütünlük içinde ele alma Fizyokratların iktisat teorisine yaptıkları en önemli katkılardır.

Yanıt Açıklaması: Atinalı tarihçi, asker, paralı asker ve filozof. Sokrat ile aynı dönemde yaşamış ve hocasının konuşmalarını toplamıştır. Gençlik yıllarında Pers İmparatorluğu’ndaki saltanat savaşlarına Yunanlı paralı askerlerle birlikte katılmış, Persler hakkındaki izlenimlerini ve hatıralarını Anabasis (onbinlerin dönüşü) adlı Türkçeye de çevrilen kitabında anlatmıştır. Siyaset felsefesi alanında önemli bir düşünür olarak kabul görmüştür. İktisadi Düşünceler tarihi açısından önemi, Sokrat’ın diyaloglarına dayanan ve iktisadi düşünce alanındaki ilk çalışmalardan biri olan Oikonomikus adlı kitabından dolayıdır. Ekonomi terimi, Milattan önce 4. yüzyılda bu isimde bir kitap yazmış bulunan Ksenofon’a aittir. Ancak bu kitabın konusu bugünkü iktisadi analiz değildir. Kitabın konusu hane/ev yönetimine ilişkindir.

Yanıt Açıklaması: St Thomas’ya göre bir toplumda herkesin toplumsal statüsüne uygun olarak gelir elde etmesi, o toplumda adil fiyatın mevcudiyetine ilişkin bir göstergedir. Bir şeyi gerçek kıymetin üstünde ve altında satmak ya da almak ona göre günahtır. Fiyatın adil olması hususu, gerçekte Hz İsa’nın, size nasıl davranılmasını istiyorsanız, sizde başkalarına öyle davranın şeklindeki emrinin bir gereğidir. Cevap A şıkkıdır

Yanıt Açıklaması: Bir doktor, ekonomist ve düşünürdür. 60 yaşında iken, 1756 ve 1757 yıllarında Diderot ve d’Alembert’in yayımladığı Encyclopedie için ilk makalelerini yazmıştır. Altmış yaşından sonra iktisadî konularla ilgilenen Quesnay, XV. Louis’in danışman doktoru olması nedeniyle sarayın imkanlarından yararlanarak etrafına çok sayıda entellektüel toplamış ve burada Adam Smith ile tanışmıştır. 1758’de “Ekonomik Tablo”yu yazmıştır. Daha sonra taraftarlarından biri olan Marquis de Mirabeau ile birlikte Fizyokratik doktrini açıklayan “Philosophie Rurale” (1763) adlı kitabını yazdı. Quesnay’ın diğer yazıları, taraftarlarına adını veren “La Physiocratie” (1768) ve diğer bir taraftarı olan Du Pont de Numours (1739-1817)’un editörlüğünü yaptığı kitapta toplanmıştır.

Yanıt Açıklaması: William Petty (1623-1687) iktisadi istatistiğin, demografinin ve iktisadi düşüncenin kurucusu sayılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Merkantilizmin dayandığı felsefelerin başında paraya dayalı ticaret felsefesi gelmektedir. Bu düşünceye göre, ülkelerin zenginliğinin tek kaynağı o ülkenin sahip olduğu altın ve gümüş gibi değerli maden miktarlarına bağlıdır. Altın ve gümüş, zenginliğin tek kaynağıdır. Merkantilistler "Krizohedonizm" ilkesine bağlı olmuşlardır. Bu kavram değerli madenlere karşı sevgiyi ve düşkünlüğü ifade eder.