İktisadi Düşünceler Tarihi

Yanıt Açıklaması: Skolastik/Skolastizm.

Yanıt Açıklaması: Tarihçi yaklaşım; siyasal iktisat ve iktisadi faaliyetlerin sosyal organizmanın sadece bir yönünü oluşturduğunu ve doğası gereği etkinliklerin; dini, siyasal ve sosyal yönleriyle yakından ilişkili olduğunu savunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İspanyol Merkantilizmi, değişik yollarla ülkeye altın getirmek, getirilen altını korumak ve ülkeden çıkışını engellemek gibi politikaları içerir. Altının ülkeden çıkışının yasaklamak, ihracat bedellerinin ülkeye getirilmesini zorunlu kılmak, yabancı paraların İspanya’ya getirilmesi için bu paralara yüksek değer biçmek, yani ülke parasının değerinin düşürmek, özellikle İspanyol mallarını satın alan ülkelerden mal ithal etmek, ihraç edilen malların bedelini kısmen altın olarak ülkeye getirmek, İspanyol merkantilizminin temellerini oluşturmuştur.

Yanıt Açıklaması: A, C, D ve E seçenekleri monetarizmin temel ilkeleri arasında yer almaktadır. Klasik Miktar Teorisinde, milli gelir ifadesi cari işlemlerin nominal değerini ifade eder. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Tarihçilerin görüşleri İngiltere ve Fransa'da da ilgi görse de Alman Tarihçi okulu iktisadi düşünce tarihinde daha çok bilinmektedir. Doğru cevap A'dır

Yanıt Açıklaması: Ronald Coase 1991 yılında iktisatta Nobel ödülünü almıştır. Ronald Coase’un ödülü 1937 yılında kaleme aldığı Firmanın Doğası isimli makalesine dayanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Manetarizmin temel özelliği klasik iktisadın "paranın etkisizliği" öngörüsünü kabul etmesi ve Keynes'in uzun dönemi ihmal etmesini ve kamu müdahalelerini  içeren politakaları eleştirmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: Monetarizmin temel özelliği, klasik iktisadın “paranın etkisizliği” öngörüsünü kabul etmesi ve Keynes’in uzun dönemi ihmal etmesini ve kamu müdahalelerini içeren politikalarını eleştirmeleridir. Monetarizm, nominal milli gelir düzeyinin belirlenmesinde ve değişmesinde parasal faktörlerin önemini vurgulayan doktriner bir yaklaşımdır. Monetaristler, Chicago Okulunun ilk kuşak temsilcileri gibi liberal piyasa ekonomisini savunmuşlardır ve devletin ekonomik yaşama müdahale etmemesi gerektiğini ileri sürmüşlerdir. Serbest piyasanın gücüne, rekabete, ekonomik özgürlüklere ve özel mülkiyete olan güven ve inanç ikinci kuşak Chicago Okulu üyeleri olan Monetaristlerce de devam ettirilmiştir. Cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 1929 yılında yaşanan Büyük Buhran’da Keynes’e göre temel sorun talep yetersizliğiydi. Bu sorunla mücadele etmek, Keynes için talep yaratıcı genişletici para ve maliye politikaları ile devletin piyasaya müdahale etmesi gerektiğini ileri sürmüştür. Bu formül o yıllardaki 1929 Bunalımı ve II. Dünya Savaşı gibi olağandışı koşullarda ekonominin toparlanması konusunda işe yaradığı için Keynesyen Yaklaşım uzunca bir süre iktisat politikalarının temel dayanağı olmayı başarmıştır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Sübjektif değer teorisinin kurucusu kabul edilen ve tüketici davranışları ve talep teorisi bakımından önem taşıyan katkıları bulunan F. Herman Gossen (1854) özellikle dikkati çekmektedir. İktisatta azalan marjinal fayda yasası’nı ilk formüle eden kişi Gossen’dir. Gossen’in birinci yasası denilen bu ilkeye göre, bir malın tüketimi arttıkça tüketimde kullanılan her ilave malın faydası bir öncekine göre daha düşük olur. Dolayısıyla azalan marjinal fayda yasası ilk kez Gossen tarafından açıklanmıştır. Gossen’in ikinci yasası da birinciden türetilmiştir. Buna göre, tüketicinin satın alacağı mallardan her birine yapacağı harcamanın sonuncu lirasından elde edeceği faydanın, malların her biri itibariyle eşitlenmesi gerekmektedir. Bu yasaya eş marjinal fayda yasası da denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Eski kurumculara göre, rasyonel iktisadi aktörler üzerine kurulu neoklasik yaklaşım tamamen terk edilerek, yerine iktisadi davranışın kültürel bağlam içinde meydana geldiğini varsayan yeni bir yaklaşım konmalıdır. Fakat yeni kurumcuların birçoğuna göre rasyonel tercih üzerine kurulu standart neoklasik yaklaşım, tamamen terk edilmek yerine yeniden düzenlenmeli ve genişletilmelidir. Eski ve yeni kurumculuk arasındaki en temel fark budur. Eski kurumcular yerleşik iktisadın fayda ve kâr maksimizasyonuna dayalı analiz mantığının tümüyle terk edilmesi gerektiğini savunurken yeni kurumcular neoklasik yaklaşımın bazı varsayımlarını yeniden tanımlamak suretiyle kullanılması gerektiğini ileri sürmektedirler.

Yanıt Açıklaması: Nobel iktisat ödülü kazanan Coase, yerleşik iktisadın analiz mantığını küçük değişiklikler yaparak, kurumsal yapıların oluşum ve gelişimini de bu mantıkla açıklayan kurumcu ekol olan Yeni Kurumcu iktisadı savunan iktisatçılardan biridir.

Yanıt Açıklaması: Birey davranışlarının meşrutiyet sınırlarını belirleyen ve yaptırım gücüyle desteklenen inanç ve kurallar bütününe kurum denir.

Yanıt Açıklaması: Keynesyen politikalar 1929 Ekonomik Buhranında çok etkili olmuştur. Keynesyen politikalar sonucunda, toplam talepteki genişlemeyle birlikte ekonominin tüm kesimlerinin refahında bir iyileşme gözlenmiştir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Neoliberal düşüncenin çağımızdaki güçlü temsilcisi Milton Friedman aşağıdaki bazı önerileri ile dikkatleri çekmiş ve liberal ekonomik düşüncenin ekonomik hayata getirdiği alternatifleri açıklamıştır. Friedman’ın ekonomik önerilerinden ilki devletin ekonomik hayat üzerindeki ayrıntılı müdahaleleri ortadan kaldırılmasına yöneliktir.

Yanıt Açıklaması: Clerence Ayres (1891-1972), Veblen’in çalışmalarını izleyen, Veblen-Ayres çizgisi olarak bilinen birinci kurumcu geleneği sürdüren yeni kuşak kurumcu iktisatçıdır. Ayres, Ekonomik İlerleme Teorisi adıyla 1944 yılında yayınladığı eserinde Veblen’in ekonominin itici gücünün teknolojik değişim olduğu, kurumların ise bu değişimi frenlediği tezini yeniden ele almıştır.

Yanıt Açıklaması: Marjinalistler.

Yanıt Açıklaması: Friedman’ın ekonomik önerilerinden bazıları şunlardır: • Devletin ekonomik hayat üzerindeki ayrıntılı müdahaleleri ortadan kaldırılmalıdır. • Piyasanın işleyişini engelleyen ve yeni girişimlerin kurulması konusunda cesaret kırıcı olan sübvansiyonlara son verilmelidir. • Enflasyonu kamçılamaktan ve daha önce hiç görülmemiş derecede yüksek bir istikrarsızlık meydana getirmekten başka bir yararı olmayan parasal reformlar, hükümetlerin inisiyatif kullanamayacakları sağlam esaslara bağlanmalıdır. • Devletin sosyal güvenlik kurumları aracılığı ile topladığı fonlar, sorunları çözmede çare olamaz. Devlet bu işlerle uğraşmamalıdır. • Destekleme alımlarına son verilmelidir. • İthal kotaları ve ihracat kısıtlamaları kaldırılmalıdır. • Genel fiyat ve ücret kontrollerine son verilmelidir. • Belli işlerin ve mesleklerin ruhsat ile sınırlandırılması uygulamasından vazgeçilmelidir. • Kamu toplu konut yapımı ve konut yapımını desteklemeye yönelik yardım programları iptal edilmelidir. • Ulusal parkların, posta taşıma hizmetlerinin ve paralı otoyolların devlet mülkiyetinde olması ve işletilmesi devletçe yapılmamalıdır. • Bunlarla birlikte devletin yapacağı işler de bulunmaktadır. • Devlet teknik tekelleri engellemeli, ekonomik oyunun kurallarının uygulanmasını sağlamalı ve ihtilaflarda hakemlik yapmalı, rekabeti geliştirmeli, parasal çerçeveyi sağlamalı.

Yanıt Açıklaması: Dış ticaret teorisinde A. Smith’in mutlak üstünlükler teorisi önemli bir yere sahip olmasına rağmen, uluslararası uzmanlaşmayı sadece mutlak üstünlükler ile açıklamak mümkün değildir. Çünkü eğer bir ülke bütün malları diğerlerine göre mutlak olarak daha ucuza üretirse durum ne olacaktır. Ricardo böyle bir durumda da ticaretin kazançlı olacağını “karşılaştırmalı üstünlükler teorisi” ile açıklamıştır. Bu teoriye göre, ülkeler en iyi ve en elverişli şartlarda ürettikleri malların üretiminde uzmanlaşmalı ve bütün imkânlarını bu malların üretimine harcamalıdırlar.

Yanıt Açıklaması: Neoklasik iktisat iki temel aksiyom üzerine kurulmuştur. Bunlardan birisi maksimizasyon diğeri de rasyonellik ilkesidir. Bu iki ilke, tüm insanların isteklerini karşılayamama anlamında kıt olan kaynakların, nasıl, kim tarafından ve ne miktarda sahiplenilebileceğinin kararlaştırılabilmesi için insan iradesinin devreye sokulması durumunda ortaya çıkacak seçimin mantığını açıklamaya çalışmaktadır. Bu yüzden iktisat biliminin tanımında kıtlık ve seçim kavramları anahtar işlev görmektedir. Zira kıtlık maliyeti, maliyette seçimi zorunlu kılmaktadır. İktisat bilimi de, bu seçimin nasıl yapılabileceğini ortaya koymaya çalışmaktadır.