Anayasa Hukuku

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası döneminde, Anayasa Mahkemesi’nin konuya ilişkin kararları da, KHK’lerin ve yetki kanununun hukukî mahiyeti üzerinde birtakım tereddütlerin var olduğunu göstermektedir. Anayasa Mahkemesi, 1985 yılında verdiği bir kararda, bu kitapta savunulan görüşlere paralel olarak, Bakanlar Kurulu’na KHK çıkarma yetkisinin verilmesini, yasama yetkisinin devri niteliğinde görmüştür. Buna karşılık Anayasa Mahkemesi, daha sonraki kararlarında, KHK çıkarma yetkisini yasama yetkisinin devri niteliğinde görmemiştir. Anayasa Mahkemesi kararlarına göre yetki devri, ancak Anayasa'nın 73 ve 167. maddelerinde düzenlenen istisnaî durumlarda söz konusu olacaktır.

Yanıt Açıklaması: Monist yürütmede yürütme yetkisinin tümü, tek bir organa aittir. Bu organ, tek bir kişi veya bir kurul olabilir. Monist yürütmenin birinci çeşidi, yürütme yetkisinin tümünün, halkça seçilmiş bir başkana ait olduğu Amerikan tipi başkanlık sistemidir.  İkinci çeşit ise ilk bakışta Amerikan başkanlık sisteminden çok farklı gibi görünen, İsviçre tipi meclis hükuümetidir. Bununla birlikte iki sistem, yürütmenin monist yapısı, diğer bir deyişle tüm yürütme yetkisinin tek bir organa verilmiş olması bakımından birbirlerine benzemektedir.

Yanıt Açıklaması: 17. ve 18. yüzyıllarda devletin kökenini açıklamak üzere Hobbes, Locke ve Rousseau gibi önemli düşünürler tarafından “toplum sözleşmesi” teorileri ortaya atılmıştır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: İsrail, Yahudi Devleti’nin niteliği üzerinde laik ve ortodoks Yahudiler arasındaki derin görüş farkı nedeniyle bir anayasa yapamamış, ancak çeşitli devlet kurumlarını olağan kanunlarla düzenlemiştir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Seçim sistemleri, oyların değerlendiriliş şekli, başka bir deyişle oyların sandalyelere dönüştürülmesinde kullanılan yöntem açısından, çoğunluk sistemi ve nispi temsil sistemi olarak iki ana gruba ayrılır. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: 1924 Anayasası’nın 1937 yılında geçirdiği değişiklikle, cumhuriyetin nitelikleri arasında milliyetçilik ilkesine yer verilmiştir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 18. yüzyıl sonu ve 19. yüzyıl “demokratik devrimleri” özü bakımından burjuva devrimleridir. Bu devrimlerle burjuvazi, aristokrasiyi tasfiye etmek, hükümdarlığı ortadan kaldırmak veya onun yetkilerini sınırlandırmak suretiyle, kendi hak ve hürriyetlerini güvence altına almaya çalışmıştır. Bu dönemde ortaya çıkan yazılı anayasalar, bu büyük sosyal dönüşümü hukuken tescil eden belgelerdir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Anayasa değişikliklerinin Anayasa uygunluğunun denetimi, şekil ve esas olmak üzere 2 düzeyde söz konusu olabilir. Anayasa değişikliklerinin şekil yönünden Anayasaya uygunluğunun denetimi, bu değişikliklerin Anayasa'da öngörülen usül ve şekil kurallarına uygun olarak yapılıp yapılmadıklarının incelenmesini içerir. Anayasa değişikliklerinin esas yönünden Anayasa'ya uygunluğunun denetimi ise tamamen farklı bir sorundur. Anayasa'da belirtilen usül ve esaslara göre gerçekleştirilmiş bir Anayasa değişikliği geçerli bir Anayasa normudur. Bu açıdan usülüne uygun olarak meydana getirilmiş bir Anayasa normunun kendisiyle eşdeğerli olan başka bir Anayasa normuna uygun olup olmadığını denetlemek mantıken mümkün görülmemektedir.Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Anayasa 90/son maddesine göre uluslararası antlaşmaların Anayasaya uygunluğunun, gerek soyut gerek somut norm denetimi yoluyla Anayasa Mahkemesi tarafından denetlenebilmesine imkan vermektedir. Bu yasaklayıcı hükmün, bir yandan devletin milletlerarası sorumluluğuna meydan vermemek; öte yandan Türkiye’nin devletler üstü nitelik taşıyan, dolayısıyla Anayasamızın bazı hükümleriyle çelişebilecek olan milletlerarası kuruluşlara girebilmesini sağlamak gibi iki düşünceden kaynaklandığı söylenebilir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı anayasal gelişmesinin ikinci aşaması, 1839 tarihli Tanzimat Fermanı’dır.

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasa’sında 17.5.1987 tarihli ve 3361 sayılı Kanun’la yapılan değişiklik anayasanın değiştirilmesi usulünü büyük çapta ta^dil etmiş bulunmaktadır. Anılan değişiklikle, Anayasa’nın 175. maddesi şu şekli almıştır: “Anayasanın değiştirilmesi Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az üçte biri tarafından yazıyla teklif edilebilir. Anayasanın değiştirilmesi hakkındaki teklişer Genel Kurulda iki defa görüşülür. Değiştirilme teklifinin kabulü Meclisin üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun gizli oyuyla mümkündür…”

Yanıt Açıklaması: Hâkimlik teminatı, hâkimlerin görevlerini, herhangi bir baskı ya da tehditle karşılaşmaksızın tam bir serbestlik, tarafsızlık ve huzur ortamı içinde gerçekleştirebilmeleri için öngörülen önlemlerin bütünüdür.

Yanıt Açıklaması: 2017 Anayasa değişikliğinde KHK'ların kaldırılmış olmasına karşılık ' Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 'adıyla yeni bir düzenleyici işlem türü yaratılmıştır. Anayasa'nın 6771 sayılı kanunla değiştirilen 104. maddesinde ilgili fıkrasına göre ' Cumhurbaşkanı yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir ' denilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Yargıtay:Adliye mahkemelerinden verilen karar ve hükümlerin son inceleme makamı olup, yasa ile belirlenen bazı davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar; çeşitli hukuk ve ceza dairelerinden oluşur.

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası, Millî Güvenlik Konseyi ve Danışma Meclisi tarafından 1961 Anayasasına göre daha kazuistik bir yöntemle hazırlanmıştır. 1982 Anayasası, yürütme organını güçlendirmiştir. Ayrıca 1961 Anayasasından farklı olarak zorunlu ve ihtiyarî halk oylamasını öngörmüştür. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası, anayasa değişikliklerinin yalnızca şekil bakımından denetiminin mümkün olduğunu ifade eder. Buna ek olarak şekil bakımından denetlenirken hangi hususların denetleneceğini de hüküm altına alır. Buna göre anayasa değişikliğinin teklif ve kabul yeter sayısı ile ivedilikle görüşülüp görüşülmediği denetlenir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 2017 yılında kabul edilen yeni hükümet sisteminde Cumhurbaşkanlığı varlığını korumaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Mahkemelerin organ olarak bağımsızlığı, ancak yargı fonksiyonunu ifa eden hâkimlerin teminatlı bir statüye kavuşturulmaları, yani herhangi bir baskı veya tehditle karşılaşmaksızın görevlerini tam bir serbestlik ve tarafsızlıkla yerine getirebilmeleri ile gerçek bir anlam kazanır. Çeşitli unsurlardan oluşan hâkimlik teminatının en önemli unsuru, hâkimlerin azlolunamaması ilkesidir. Bu ilke, 1982 Anayasası’nda (m. 139), 1961 Anayasası’ndaki (m. 133) ifadeleriyle yer almıştır.

Yanıt Açıklaması: Kurulun yapısında çok eleştiri alan, kurul kararlarına karşı yargı yoluna başvurulamayacağı hakkındaki hüküm değiştirilmiştir. Ancak tüm kararlara karşı değil sadece meslekten çıkarma cezasına ilişkin olan kararlara karşı yargı yolu açılmıştır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: HSYK'nın başkanı Adalet bakanıdır. Adalet bakanlığı müsteşarı ise kurulun tabii üyesidir.