Anayasa Hukuku

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de kanunların anayasaya uygunluğunu denetleyerek anayasanın üstünlüğü ilkesinin uygulamada yerine getirilmesini sağlayan yargı organı Anayasa Mahkemesi’dir. Anayasa Mahkemesi 1961 Anayasasıyla kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: “Kurucu Meclis; Millî Güvenlik Konseyi ile kuruluş, görev ve yetkileri bu kanunda belirtilen Danışma Meclisi’nden oluşur. Kanunun 2. maddesine göre Kurucu Meclis’in görevleri: - Yeni Anayasa’yı ve Anayasa’nın Halkoyuna Sunuluş Kanunu’nu hazırlamak, - Halkoyuna sunulan ve milletçe kabul edilince kesinleşerek, geçici hükümlerine göre yürürlüğe girecek olan Anayasa’nın ilkelerine uygun Siyasi Partiler Kanunu’nu hazırlamak; - Yeni Anayasa’nın ve Siyasi Partiler Kanunu’nun hükümlerini göz önünde tutarak Seçim Kanunu’nu hazırlamak; - Millî Güvenlik Konseyi’nce kararlaştırılacak tarihte yapılacak genel seçimlerle Türkiye Büyük Millet Meclisi kurulup fiilen göreve başlayıncaya kadar, kanun koyma, değiştirme ve kaldırma suretiyle yasama görevlerini yerine getirmektir. Dolayısıyla soruda verilen tüm maddeler doğrudur. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Anayasanın 10. maddesinde hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa "imtiyaz" tanımayacağı yönündeki ikinci fıkrası eşitlik ilkesini hedeflemektedir.

Yanıt Açıklaması: Yurtdışında yaşayan T.C. vatandaşlarının bulundukları ülkelerde oy kullanmalarını mümkün kılan düzenleme, 9.5.2012 tarihli ve 6304 sayılı Kanunla gerçekleştirilmiştir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası siyasal partilere devlet yardımından söz etmemiştir. Ancak SPK’ye 27.6.1984 günlü ve 3032 sayılı Kanunla eklenen bir maddeyle bu yardımın yapılması düzenlenmiştir. Anılan hüküm, daha sonra 1987 ve 1988 yıllarında çıkarılan 3349 ve 3470 sayılı Kanunlar’la değiştirilmiştir. Anayasa’da 23.7.1995 tarihinde gerçekleştirilen değişiklikle, siyasi partilere devlet yardımı konusunda şu hüküm kabul edilmiştir: “Siyasi partilere, Devlet, yeterli düzeyde ve hakça malî yardım yapar. Partilere yapılacak yardımın, alacakları üye aidatının ve bağışların tabi olduğu esaslar kanunla düzenlenir” (m. 68/8).

Yanıt Açıklaması: Kooptasyon, kuruluşların kendi temsilcilerini kendilerinin belirlemesi yoludur. Kooptasyon 1961 Anayasası ile kurulmuş Temsilciler Meclisi'nde başvurulan bir yöntem olmasına karşılık, 1981 Anayasası ile kurulan Danışma Meclisi'nde bu yöntem kullanılmamıştır.

Yanıt Açıklaması: Klasik anayasa hukuku, hükûmet sistemlerini sınıflandırırken, yasama ve yürütme kuvvetlerinin birbirleriyle olan ilişkilerini kriter olarak kabul etmektedir. Buna göre, yasama ve yürütme kuvvetlerinin aynı organda toplandığı rejimler, kuvvetler birliği rejimleri; bu kuvvetlerin ayrı organlara tevdi edildiği sistemler de kuvvetler ayrılığı sistemleri olarak adlandırılmaktadır. Kuvvetler birliği, söz konusu iki kuvvetin ya yürütme organında ya da yasama organında birleşmesiyle gerçekleşebilir. Yasama ve yürütme kuvvetlerinin yürütme organında birleşmesi, mutlak monarşilerde ve diktatörlüklerde söz konusu olur. Bu iki kuvvetin yasama organında birleşmesine ise meclis hükûmeti adı verilmektedir

Yanıt Açıklaması: Değiştirilmesi normal kanunlardan farklı ve daha güçleştirici şartlara bağlanmış olan anayasa türü, katı anayasadır.

Yanıt Açıklaması: Millî Güvenlik Konseyi’nin 29 Haziran 1981 tarihinde kabul ettiği 2485 sayılı Kurucu Meclis Hakkında Kanunun 2. maddesine göre "Yeni Anayasa’nın Milletvekillerinin Güvenoyuna Sunuluş Kanunu’nu hazırlamak" şeklinde bir görev, Kurucu Meclis’in görevleri arasında sayılmamıştır.

Yanıt Açıklaması: A, B, D ve E seçenekleri, her iki anayasanın hazırlanma süreçlerini ifade etmektedir. 1982 Halkoylaması’nda Anayasanın kabulü, Cumhurbaşkanı’nın seçimiyle birleştirilmiştir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Dünyada ilk yazılı anayasa metni, İngiliz ihtilali sırasında kabul edilmiş ve ömrü pek kısa sürmüş olan “Instrument of Government” (Hükûmet Aracı) adlı bir belgedir.

Yanıt Açıklaması: Anayasamıza göre, “Siyasi partilerin tüzük ve programları ile eylemleri, Devlet’in bağımsızlığına, ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne, insan haklarına, eşitlik ve hukuk devleti ilkelerine, millet egemenliğine, demokratik ve laik Cumhuriyet ilkelerine aykırı olamaz; sınıf veya zümre diktatörlüğünü veya herhangi bir tür diktatörlüğü savunmayı ve yerleştirmeyi amaçlayamaz; suç işlenmesini teşvik edemez”. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Çerçeve anayasa ile kastedilen genel çerçeveyi çizip uygulamaya ilişkin düzenlemeleri kanunlara bırakan anayasadır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası 1961 Anayasası’na göre yüzeysel düzenlenmemiş; aksine daha kazüistik (ayrıntılı) bir yöntemle hazırlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: 1961 Anayasası’nın yeniliklerinden biri de yasama organını, Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu olarak iki meclise bölmüş olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Cumhuriyet Senatosu’na MBK üyesi 23 kişinin ‘yaş kaydı gözetilmeksizin’ tabii üye sayılması, 1961 Anayasası’nın ilk şeklinde yer alır.  Diğer şıklarda yer alan değişiklikler ise 1971-1973 tarihleri arasındaki ara rejimin 1961 Anayasası üzerinde yaptığı değişikliklerdir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 1920’de kurulan 1. TBMM yasama ve yürütme yetkilerinin tamamını kendisinde toplamıştı. Yürütme kuvvetini meydana getiren bakanlar (icra vekilleri), Meclis tarafından ve kendi üyeleri arasından teker teker seçiliyorlardı. Bir Devlet Başkanlığı makamının yaratılması da siyasal nedenlerle uygun görülmemişti. Bu özellikleri nedeniyle ortaya çıkan sistem meclis hükumeti sistemidir.

Yanıt Açıklaması: Danışma Meclisine seçilebilmek için, 11 Eylül 1980 tarihinde herhangi bir siyasi partinin üyesi olmamak şarttır.

Yanıt Açıklaması: 12 Eylül 1980 harekâtının meşruluğu (para. 1,2) (23.7.1995 tarihli Anayasa değişikliği ile çıkarılmıştır);

Yanıt Açıklaması: Osmanlı anayasal gelişmesinin ikinci aşaması 1839 tarihli Tanzimat Fermanı’dır. 1876 yılında I.Meşrutiyet ve ilk Osmanlı Anayasası (Kânûn-i Esâ-sî) ilan edilmiş, 1908 yılında ise II.Meşrutiyet dönemi başlamıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nda anayasal gelişmenin ilk adımı olarak, 1808 yılında merkezî hükûmetin temsilcileri ile âyan temsilcileri arasında kabul edilip imzalanan Sened-i İttifak gösterilir. Doğru cevap D’ dir.