İş Ve Sosyal Güvenlik Hukuku

Yanıt Açıklaması: 6356 sayılı Kanuna göre sendikalar, tüzüklerinde belirlenen amaçlara uygun olarak ve yine tüzüklerinde yer alan konularda serbestçe faaliyette bulunurlar. Sendikalar çalışma hayatından, mevzuattan, örf ve adetten doğan uyuşmalıklarda işçi ve işverenleri temsilen dava açma ve açılmış davayı takip etme yetkisi verilmiştir. Sendikalar tüzükleriyle belirlenen amaçları dışında faaliyette bulunamazlar. Siyasi partilerin adı, amlem, rumuz ve işaretlerini kullanamazlar. sendikalar ticari faaliyette bulunamayacakları hüküm altına alınmakla birlikte asli amaçlarının gerçekleşmesine yardım etmek üzere ticari faaliyetlerde bulunabilecekleine ilişkin istisna hükümlerine de yer verilmiştir. Dolayısıyla sorunun doğru cevabı d şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Toplu iş sözleşmesi süresinin bitmesinden önceki yüz yirmi gün içinde, yeni sözleşme için yetki başvurusunda bulunulabilir.

Yanıt Açıklaması: Kendilerine 42. madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliği edildiği tarihten itibaren altı işgünü içinde mahkemeye yapabilir

Yanıt Açıklaması: Sendika üyeleri, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu ve sendika tüzüğü hükümleri gereğince üyelikten çıkarılabilir. Sendika veya konfederasyon üyeliğinden çıkarılma konusunda karar verecek yetkili organ sendika genel kuruludur. Yetkili organ olan genel kurul tarafından verilen üyelikten çıkarılma kararının, e-Devlet kapısı üzerinden Bakanlığa elektronik ortamda bildirilmesi ve üyelikten çıkarılana yazı ile tebliğ edilmesi gerekir (STİSK m.19/4). Yetkili organın çıkarma kararına karşı üye kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde iş davalarına bakmakla görevli mahalli mahkemeye itiraz edebilir. Mahkeme iki ay içinde kesin olarak karar verir. Mahkemenin kararı yetkili organın verdiği çıkarılma kararının bozulması şeklinde olabileceği gibi onanması şeklinde de olabilir. Mahkeme kararı kesinleşinceye kadar ise üyelik devam eder. Sorunun Doğru Cevabı D şıkkıdrı.

Yanıt Açıklaması: Toptan ödeme, malullük ve yaşlılık aylığı bağ- lanması imkânı olmayan sigortalılara bazı şartları yerine getirmişlerse, kendileri için ödenen veya bildirilen primlerin toplu para olarak geri verilmesidir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İşyeri sendika temsilcisi atama yetkisi, toplu iş sözleşmesi yapmak üzere yetkisi kesinleşen sendikaya aittir. Yetkili sendika, işyerindeki işçi sayısına bağlı olarak, o işyerinde çalışan üyeleri arasından sendika temsilcisi atayabilir. Buna göre yetkili sendika; “işyerinde çalışan işçi sayısı 50’ya kadar ise en çok 1 temsilci, işyerinde çalışan işçi sayısı 51-100 arasında ise en çok 2 temsilci, 101-500 arasında ise en çok 3 temsilci, 501-1000 arasında ise en çok 4 temsilci, 1001-2000 arasında ise en çok 6 temsilci ve işçi sayısı 2000’den fazla ise en çok 8 temsilci” atayabilir. İşyeri sendika temsilcisinin atanmasında işyerindeki sendika üyesi işçi sayısı değil, işyerinde çalışan işçi sayısı esas alınır.

Yanıt Açıklaması: Genel kurul, bir karar organı olmayıp danışma organı niteliği taşımaktadır. Sorunun Doğru Cevabı B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Toplu görüşmenin süresi, ilk toplantı tarihinden itibaren altmış gündür (m.47/3).

Yanıt Açıklaması: Geleneksel sosyal güvenlik teknikleri tasarruf, yardımlar, hukuki sorumluluk, yardımlaşma sandıkları ve özel sigortalardır.

Yanıt Açıklaması: Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümlerine göre, “sendika kurucularının öncelikle işçi sendikası kurucusu ise işçi niteliğine, işveren sendikası kurucusu ise işveren niteliğine sahip olması gerekir”. Bu genel koşula ilaveten sendika kurucularının Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 6. maddesinde öngörülen sendika kurucularında aranan niteliklere de sahip olması gerekir. Söz konusu madde hükmüne göre sendika kurucularının; “Fiil ehliyetine sahip olmaları, sendikaların kurulacağı işkolunda fiilen çalışır olmaları, Türk Ceza Kanunu’nun 53. Maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, ediminin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama ve kaçakçılık suçlarından birinden mahkûmiyetlerinin bulunmaması” gerekir.

Yanıt Açıklaması: Toplu hak uyuşmazlıklarının çözüm yeri genel itibariyle yargı yoludur. Toplu hak uyuşmazlıklarının çözümünde işçiler grev haklarını kullanamazlar. İşverenler de lokavta başvuramazlar. Toplu hak uyuşmazlığı nedeniyle mahkemeye değil özel hakeme gidilmişse özel hakemin verdiği karar genel hükümlere tabidir. Yani mahkeme kararı niteliğindedir. Buna karşı temyize gidilebilir

Yanıt Açıklaması: Yönetici, yöneticilik süresi içerisinde iş sözleşmesini feshederse kıdem tazminatı fesih tarihindeki emsal ücret üzerinden hesaplanır (STİSK m.23/1).

Yanıt Açıklaması: İş sözleşmesi, hukuki ehliyete ve eşit haklara sahip işçi ve işverenin serbest iradelerinin birleşmesinden oluşan özel hukuk sözleşmesidir. Çünkü taraflar sözleşmeyi serbest iradeleriyle oluşturmakta ve içeriğini de serbestçe belirlemekte ve taraflar arasında bir ast-üst ilişkisi bulunmamaktadır. Bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre; sendika, “İşçilerin ve işverenlerin çalışma ilişkilerinde, ortak ekonomik ve sosyal hak ve çıkarlarını korumak ve geliştirmek için en az yedi işçi veya işverenin bir araya gelerek bir işkolunda faaliyette bulunmak üzere oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip” kuruluşlardır (STİSK m.2). Yapılan bu tanım, hem işçi ve hem de işveren sendikaları için ortak kullanılmaktadır. Sendikalar işçiler tarafından meydana getirilirse işçi sendikaları, işverenler tarafından meydana getirilirse işveren sendikaları adını alırlar.

Yanıt Açıklaması: 12 Eylül 1980 tarihinde ihtilal olmuş, 1960 İhtilalinde olduğu gibi askeriye yönetime el koymuştur. 1970–1980 yılları arasında yaşanan toplumsal, siyasal ve ekonomik olaylara tepki olarak doğan 1980 İhtilali ile sendikal faaliyetler askıya alınmış, mevcut sendikalar kapatılmış ve uygulaması süren grevler yasaklanmıştır

Yanıt Açıklaması: Kurumun prim ve diğer alacakları, ödeme süresinin dolduğu tarihi takip eden takvim yılı başından başlayarak 10 yıllık zamanaşımına tabidir (SSGSSK m.93/2). 5510 sayılı Kanuna dayanılarak Kurum tarafından açılacak olan tazminat ve rücu davaları da 10 yıllık zamanaşımına tabidir.

Yanıt Açıklaması: İşçi sayıldıkları için işçi sendikasına üye olma hakkına sahip bu kişilerin, işçi sendikasına üye olabilmeleri başka bir deyişle üye olma hakkını kullanabilmeleri için Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na göre on beş yaşını doldurmuş olmaları gerekir.

Yanıt Açıklaması: Kanunda 4. maddenin 1. fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançlarının hesabında hak edilen ücretler, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarlar ile idare veya yargı mercileri tarafından verilen karar gereğince ücret, fazla mesai, prim, ikramiye niteliğinde ödemelerden sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin brüt toplamı esas alınır. Kanuna göre ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Kurum tarafından tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin %30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları prime esas kazanca tabi tutulmaz. Sorunun Doğru Cevabı C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İş sözleşmesi yanılma, aldatma, korkutma etkisi altında yapılmışsa, iptali mümkündür. İş sözleşmesinin yapılması sırasında iradesi, yanılma, aldatma, korkutma gibi nedenlerle sakatlanan taraf yanılma, aldatma, halinin öğrenildiği, korkutmanın ise ortadan kalktığı andan itibaren bir yıl içinde sözleşme ile bağlı kalmak istemediğini karşı tarafa beyan ederek, iş sözleşmesinin iptalini isteyebilir (TBK m. 30, 36, 37).

Yanıt Açıklaması: Sosyal Güvenlik Kurumu genel kurulu, bir karar organı olmayıp danışma organı niteliği taşımaktadır.