İşletmelerde Karar Verme Teknikleri

Yanıt Açıklaması: TOPSIS ve VIKOR teknikleri çözüm yaklaşımları ve hesaplama adımları açısından benzerlik göstermektedir. Bu benzerlik her iki tekniğin de uzlaşık çözüm temeline dayanmasından kaynaklanmaktadır. TOPSIS ve VIKOR tekniklerinin her ikisi de, her bir kriter temelinde alternatiflerin sıralanması ve seçimi için ideal çözüme olan uzaklıklar toplamını dikkate almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bir matris yardımıyla problemde yer alan kriter ve seçenekler (elemanlar) arasındaki bağımlılık çapraz bir biçimde gösterilir. Bu amaçla oluşturulan matrise etki matrisi denir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Sınıflama problemlerinde kullanılan ELECTRE yöntemi ELECTRE TRI olarak adlandırılır

Yanıt Açıklaması: Alternatiflerin en iyiden en kötüye doğru sıralanması problemlerinde ELECTRE II, ELECTRE III ve ELECTRE IV yöntemleri kullanılmaktadır. ELECTRE II ve III yöntemleri, kriterlerin göreceli önemini ölçmenin istenildiği ve mümkün olduğu durumlarda, ELECTRE IV yöntemi ise bu ölçmenin mümkün olmadığı durumlarda kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Günümüzde işletmelerin karşı karşıya oldukları karar problemleri; birden fazla faktörün ve amacın bir arada değerlendirilmek zorunda olduğu, amaçların genel olarak birbirleri ile çatıştığı, karar durumlarının içerdiği belirsizlikler, karar süreçlerine birden fazla karar vericinin dahil olması ve kararın sonuçlarının bir çok kişiyi ilgilendirmesi gibi nedenlerden dolayı karmaşık bir yapıya sahiptirler. Karar verici/vericilere bu türden problemlerin çözümünde yardımcı olan teknikler Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri olarak adlandırılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Günümüzde işletmelerin karşı karşıya oldukları karar problemleri; birden fazla faktörün ve amacın bir arada değerlendirilmek zorunda olduğu, amaçların genel olarak birbirleri ile çatıştığı, karar durumlarının içerdiği belirsizlikler, karar süreçlerine birden fazla karar vericinin dahil olması ve kararın sonuçlarının bir çok kişiyi ilgilendirmesi gibi nedenlerden dolayı karmaşık bir yapıya sahiptirler. Karar verici/vericilere bu türden problemlerin çözümünde yardımcı olan teknikler Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri olarak adlandırılmaktadır. Çok kriterli karar verme teknikleri; yüksek derecede belirsizlik içeren, çatışan amaçların/kriterlerin yer aldığı, farklı formlardaki veri ve bilgiyi içeren, çoklu bakış açısına sahip karmaşık problemlerin çözümüne uygulanır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Alternatif sayısı 4’ten küçük olduğunda DQ parametresinin değeri 0.25 olarak kabul edilmektedir.  Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: C¸ok kriterli karar verme yöntemlerinden biri olan ELECTRE (ELimination Et Choix Tra- dusiant la REalite´ – Eleme ve Gerçeği İfade Eden Seçim) yöntemi, alternatiflerin perfor- manslarına göre birbirleriyle kıyaslanarak seçim yapılması temeline dayanmaktadır. Bu yöntem karar vericilere, çok sayıda nicel ve nitel kriteri karar verme sürecine dahil etme, kriterleri amaçları doğrultusunda ağırlıklandırma ve ağırlıklarını toplayarak alternatifler arasından en uygun olanı seçebilme imka^nı sunar.121

Yanıt Açıklaması: En yaygın kullanılan normalizasyon yaklaşımları şunlardır: Doğrusal Orantı Doğrusal Sabit Standartlaştırma (Z Score) Vektör Normalizasyonu Bir Referans Noktasına Göre Normalizasyon İkili Kıyaslamalar VIKOR tekniğinde normalizasyon işlemi için Doğrusal Sabit yaklaşımı kullanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: ELECTRE I yönteminin türevleri olan ELECTRE Iv ve ELECTRE Is, seçim problemine çözüm bulabilmek için geliştirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: wj kriter ağırlıkları olmak üzere, normalize karar matrisinde sütunlarda gösterilen kriterlerin ilgili ağırlıklar ile çarpılmasıyla, ağırlıklandırılmış normalize karar matrisi V elde edilir.Doğru cevap ''A'' şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: v ij = (r ij . w ij ) formülü yardımıyla hesaplanan değerler: v 21 = 1,00 x 0,30 = 0,30 v 22 = 0,20 x 0,25 = 0,05 v23 = 0,00 x 0,15 = 0 v 24 = 0,00 x 0,15 = 0 v 25 = 0,14 x 0,15 = 0,02

Yanıt Açıklaması: Ri değeri ise i. alternatif için en kötü grup skoru olup en büyük pişmanlığı göstermektedir.Doğru cevap ''A'' şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Normalizasyon; farklı ölçüm birimleriyle temsil edilen kriterleri birimlerinden arındırmak ve karşılaştırılabilir biçime dönüştürmek amacıyla yapılan işlemdir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: VIKOR yönteminde ideal çözüme en yakın çözüm bulunur.

Yanıt Açıklaması: Analitik hiyerarşi sürecinin (AHP) farklı alanlarda pek çok başarılı uygulaması gerçekleştirilmiştir. Analitik hiyerarşi sürecinin yaygın uygulamaları çok kriterli karar probleminin, hiyerarşik yapıda modellenebilmesi ve kriterlerin birbirinden bağımsız olması durumunda geçerli olmaktadır. ANP (Analytic Network Process - Analitik ağ süreci) analitik hiyerarşi sürecinin bu kısıtlamalarını ortadan kaldıran bir teknik olarak Thomas L. Saaty tarafından geliştirilmiştir. Analitik ağ süreci, ikili karşılaştırmalar mantığına dayanır ve problemi ağ yapıda modeller. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Analitik ağ sürecinde problem ifade edilir ve kriterler ile seçenekler ortaya konur. Kriterler ve seçenekler bir hiyerarşiye bağlı olarak düzeylerinin belirlenmesine gerek duyulmadan ağ yapıda modellenir. Bir matris yardımıyla problemde yer alan kriter ve seçenekler (elemanlar) arasındaki bağımlılık çapraz bir biçimde gösterilir. Bu amaçla oluşturulan matrise etki matrisi denir. Bu matris üzerinde kullanılan işaret veya sayılar ile birbirini etkileyen elemanlar gösterilir.

Yanıt Açıklaması: Analitik ağ süreci, seçenek sayısının belirli olduğu hem nicel hem de nitel kriterleri içeren karar problemlerinde kriterlerin önem ağırlıklarının belirlenmesi, seçeneklerin sıralanması veya seçilmesi amacıyla kullanılan çok kriterli karar verme tekniğidir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: İki faktör aynı öenme sahip ise 1 değeri atanır.

Yanıt Açıklaması: ANP (Analytic Network Process - Analitik ağ süreci) analitik hiyerarşi sürecinin bu kısıtlamalarını ortadan kaldıran bir teknik olarak Thomas L. Saaty tarafından geliştirilmiştir. ANP, AHP’nin daha genel bir biçimidir. Karmaşık yapıdaki kriteler arasındaki etkileşim ve geri beslemeyi de değerlendirmeyi olanaklı kılan bir tekniktir. Analitik hiyerarşi sürecinden farklı olarak, analitik ağ sürecinde aynı düzeyde yer alan kriterlerin birbiri ile etkileşimi dikkate alınabilmektedir.