İşletmelerde Karar Verme Teknikleri

Yanıt Açıklaması: Analitik hiyerarşi süreci ele alınan problemi hiyerarşik bir yapıya dönüştürür ve ikili karşılaştırmalara dayanır. Bu karşılaştırmalar her bir kriter ve seçenek ikilisi için gerçek ölçüm değerleri kullanılarak veya yargı ve tercihlerin göreli gücünü yansıtan bir ölçek ( Temel Ölçek ) kullanılarak gerçekleştirilir. Karşılaştırma sonucu elde edilen değerler ise ikili karşılaştırma matrisi olarak adlandırılan matrislerle gösterilir. Bu matrisler analiz edildikten sonra, ele alınan iki elemanın ( kriter, seçenek ) hangisinin daha önemli, tercih edilir veya baskın olduğu ortaya konur.

Yanıt Açıklaması: Otomobil alımı örneğinde benzinli ya da dizel otomobil seçenekleri karar vericinin kontrol edebildiği değişkenler iken, benzin ya da motorine yapılacak zam miktarları karar vericinin kontrol edemediği değişken olacaktır.

Yanıt Açıklaması: Benzeşim Modeli, gerçek sistemde var olan bir özelliğin modelde kolay anlaşılabilen başka bir özellikle temsil edildiği model türüdür.

Yanıt Açıklaması: süre

Yanıt Açıklaması: Analitik hiyerarşi sürecinde en temel hiyerarşi yapısı, amaç, kriterler ve seçenekler olmak üzere 3 seviyeden oluşur.

Yanıt Açıklaması: Risk ortamında karar verme ölçütleri; en iyi beklenen değer ve en büyük olasılık ölçütleridir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: AHP (AHS), Çok kriterli karar problemlerinde seçenekler arasından seçim yapmada nitel ve nicel faktörleri birlikte değerlendirebilen bir tekniktir.

Yanıt Açıklaması: Analitik hiyerarşi sürecinde, elemanlar arasında ikili karşılaştırmalarda temel ölçekten yararlanılır. Temel ölçeğin kullanımıyla yargılar, tercihler sayısallaştırılır. Elemanların arasında ikili karşılaştırmalar ortak olan özelliklerine göre yapılır. Karşılaştırmayı yapan kişi, elemanlar arasında küçük olanı birim olarak kabul eder ve diğer elemanın bu küçük elemana göre kaç kat önemli, tercih edilebilir olduğunu başka bir ifadeyle daha baskın olduğunu temel ölçekten uygun büyüklüğü seçerek ifade eder. İkili karşılaştırmalar kriterler ve seçenekler için ayrı ayrı yapılır. Baskınlık ifadesi kriterler karılaştırılırken önem olarak,  kriterlere göre seçenekler değerlendirilirken ise tercih olarak yorumlanmaktadır. Karşılaştırması yapılan elemanların oluşturduğu kümenin homojen olması gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Doğal durum olasılıklarının elde edilen yeni bilgiler ışığı altında geliştirilmesi için, olasılık teorisinde önemli bir yere sahip olan Bayes teoremi kullanılabilir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Karar vericinin kötümser olduğunu varsayan ölçüttür. Her ne olursa olsun “benim için hep kötü durumlar ortaya çıkar” felsefesini benimseyen karar vericilerin kullandığı bir yaklaşımdır.

Yanıt Açıklaması: İnsanlar günlük yaşamda hem özel hayatlarında hem de çalışma hayatlarında karar verme durumuyla karşı karşıya kalmaktadırlar. Bu kararların bir kısmı sadece kişinin kendisini etkiler iken bazıları kurumları, bazıları ise toplumun belirli bir bölümünü etkiler. Günümüzde karşı karşıya olduğumuz hızlı değişim, çalışma hayatının ve çevresinin zorlu koşulları bizleri ve kurumları sağlıklı ve başarılı karar vermeye itmektedir.

Yanıt Açıklaması: İkili karşılaştırmalarda yargılarda bulunan kişinin değerlendirmede gösterdiği tutarsızlık tutarlılık oranı olarak ifade edilir.

Yanıt Açıklaması: Risk ortamında karar verme durumunda olan bir karar verici, tüm doğal durumlar üzerinden hesaplama yapmak yerine ortaya çıkma şansı bir başka ifadeyle gerçekleşme olasılığı en yüksek olan doğal duruma göre hareket ettiğinde, en büyük olasılık ölçütüne göre karar vermiş olur. Karar verici böyle bir durumda yalnızca en yüksek olasılıklı doğal durumun ortaya çıkardığı sonuçlar ile ilgilenir. Artık kanıksadığınız gibi karar probleminin kazanç veya maliyet yapılı olmasına göre karar verme biçimi değişmektedir. Karar problemi kazanç yapılı ise, en yüksek olasılığa sahip doğal durum için karar alternatiflerinin sonuç değerlerinden en yükseğini veren karar alternatifi, en iyi karar olarak kabul edilir. Karar problemi maliyet yapılı ise, en yüksek olasılığa sahip doğal durum sonuçları içinde en küçük değeri veren karar alternatifi, en iyi karar olarak benimsenir. En büyük olasılık ölçütü, hesaplaması en kolay ölçütlerden bir ta- nesi olmakla beraber, yalnızca bir tek doğal durumu dikkate alması nedeniyle, diğer ölçütlere göre daha zayıf bir karar verme ölçütüdür.

Yanıt Açıklaması: Olabilirlikler herhangi bir doğal durumun ortaya çıkması durumunda x’in herhangi bir sonucunun ortaya çıkması olasılıklarıdır.

Yanıt Açıklaması: İşletmelerde karar vermenin zorluğu karar probleminin taşıdığı özelliklerden kaynaklanmaktadır. Bunlardan ilki problemin karmaşık bir yapıda olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: İyimserlik ölçütüne göre karar vericinin benimseyeceği karar alternatifi strateji matrisine göre, kazanç yapılı problemlerde, EnBüyük{EnBüyük(s ij )} ve maliyet yapılı problemlerde ise EnKüçük{EnKüçük(s ij )} işlemi kullanılarak belirlenir.

Yanıt Açıklaması: Doğal durumların ortaya çıkışlarına ilişkin karar vericinin herhangi bir olasılık değerine sahip olmadığı duruma belirsizlik denir. Doğru cevap A'dir.

Yanıt Açıklaması: Mavi şapka; serinkanlılığı temsil eder. Düşünce sürecine bütünsel bir bakışı ve değerlendirmeyi sağlar.

Yanıt Açıklaması: Kazanç yapılı karar problemlerinde, her bir karar alternatifi için tespit edilen B(Ai) değerlerinden en büyüğüne sahip olan karar alternatifi en iyi karar olarak belirlenir. Tersine maliyet yapılı karar problemi sözkonusu olduğunda her karar alternatifi için hesaplanan B(Ai) değerlerinden en küçüğüne sahip olan karar alternatifi en iyi karar olarak benimsenir.

Yanıt Açıklaması: Bu problemde kazanç ile ilgilenildiği için karar vericinin hesaplanan beklenen değerler (65, 55, 90, 30 ve 80) arasından en büyüğünü seçmesi gerekir.