Hava Hukuku

Yanıt Açıklaması: Paris Konvansiyonunu imzalamakla beraber onaylamayan devletler şunlardır: Amerika Birleşik Devletleri, Brezilya, Çin, Ekvador, Guatemala, Küba, Liberya, Nikaragua.

Yanıt Açıklaması: Varşova Konvansiyonu’nda yolcunun ölümü veya yaralanması ya da yolcu taşımacılığında gecikme halinde meydana gelen zararlar bakımından taşıyıcının sorumluluğunun üst sınırı 125.000 Poincare Frankı olarak belirlenmiştir. Bu miktar 1955 tarihli Lahey Protokolü’nde 250.000 Poincare Frankına çıkarılmıştır. 1971 tarihli Guatemala City Protokolünde bu miktar 1.500.000 Poincare Frankı olarak belirlenmiştir fakat bu protokol yürürlüğe girmemiştir. 1975 tarihli Montreal Protokolleri ile üst sınır 100.000 Özel Çekme Hakkı (ÖÇH) olarak tespit edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Lozan Antlaşması’nın 100. maddesindeki taahhüdümüzü yerine getirmek üzere hazırlanan 9 Eylül 1925 tarih ve 2455 sayılı kararname ile kabul edilen yönetmelik “Seyrüsefer-i Havai Talimatnamesi” (Hava Seyrüseferi Talimatnamesi) dir.

Yanıt Açıklaması: Hava aracının en önemli özelliği hızıdır. Hava araçları dünyanın herhangi bir köşesini diğerine bağlar, uzak ülkeler ve kıtalar birbirine yaklaşır. Havacılık için kıtalar, sınırlar ve okyanuslar üzerinde tek dünya vardır. Havacılık devlet ülkeleri ile sınırlanamaz. Hava araçları hızlarıyla bir saat içinde birden fazla ülkenin hava sahasını aşmaktadırlar. Geçilen her bir ülkenin kendi kanunları ve gelenekleri vardır. Yola çıkan bir hava aracının bu kadar kısa bir süre içinde birbirinden farklı hukuk kurallarıyla karşılaşması büyük zorluklar çıkaracak ve havacılığın gelişmesine engel olacaktır. Bunun dışında açık denizler ve hiçbir devletin hâkimiyeti altında olmayan bölgeler üzerindeki uçuşların da bir düzene bağlanmasına ihtiyaç duyulmaktadır. İşte bu ihtiyaç ve zorunluluklar dolayısıyla devletler daha ilk günlerden beri hava hukukunu oluşturan kuralların birleştirilmesi yoluna gitmişler

Yanıt Açıklaması: IATA, uluslararası hava taşımacılığında önemli bir yere sahiptir. IATA, devletler arası bir organizasyon değil, hava yolu ve yer hizmeti şirketlerinin üye olabildiği, uluslararası bir ticaret kuruluşudur. IATA, emniyetli, güvenli ve ekonomik hava ulaşımını sağlayabilmek amacıyla kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Hava hukuku; havacılık hukuku, hava taşıma hukuku, hava seyrüsefer hukuku (Navigation Law) gibi adlarla da anılmaktadır. Amerikan hukuk literatüründe havacılık hukuku teriminin sıklıkla tercih edildiği görülmektedir. Hava hukukunun karşılığı olarak İtalya’ da “diritto aeronautico”, Fransa’ da “droit aèrien” terimi tercih edilmektedir. Almanya’ da “lurecht, lufahrtrecht, luverkehrsrecht” gibi çeşitli terimler kullanılmaktadır. İngiltere ve Amerika’ da hava hukukuna “air law”, “aviation law” denilmektedir. Türkiye’ de ise hava hukuku terimi yerleşmiştir.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası hukukun genel prensipleri ve bölgesel havacılık organizasyon ve anlaşmaları hava hukukunun uluslararası, sivil havacılık yönetmelikleri ve sivil havacılık talimatları ulusal kaynaklarıdır. Türk Ticaret Kanunu'nun ilgili hükümleri ise dolaylı kaynaklardandır.

Yanıt Açıklaması: İlk Uluslararası Hava Hukuku Konferansı Paris’te toplanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Varşova Konvansiyonu’nda yolcu taşımacılığında yolcu bileti ve bagaj kuponu, yük taşımacılığında hava yük senedi düzenlenmesi öngörülmüştür, bunlar taşıma belgeleridir. Bu belgelerin hiç ya da gereği gibi (yasal içeriği oluşturan kayıtlardan bir ya da birkaçının eksikliği) düzenlenmemiş olması, taşıma sözleşmesinin kurulması ya da geçerliliği üzerinde etkili değildir, sadece taşıyıcı Varşova Konvansiyonu’nun sorumluluğu kaldıran ya da sınırlayan hükümlerinden yararlanamaz. Yolcu bileti, bagaj kuponu ve hava yük senedinin belirli kayıtları içermesi öngörülmüştür.

Yanıt Açıklaması: Varşova Konvansiyonu’nda zamanla Protokoller ve Sözleşmelerle değişiklikler ve eklemeler yapılmıştır. Bu protokol ve sözleşmeler: 1955 tarihli Lahey Protokolü, 1971 tarihli Guatemala City Protokolü, 1975 tarihli Montreal Protokolleri ve 1961 tarihli Guadalajara Sözleşmesi’dir.

Yanıt Açıklaması: Bir sivil hava aracının Türk tabiiyetini taşımasında, malikin tabiiyeti esas alınır. Dernekler, vakıflar ya da ticaret şirketleri ve kooperatiflere ait olan hava araçları bakımından, hava araçlarının tabiiyetinin tespitinde kontrol sistemi benimsenmiştir. Türkiye Cumhuriyeti ülkesi içinde, iki nokta arasında hava yolu ile ticari amaçla yolcu, posta ve yük taşımaları Türk hava araçları ile yapılır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Varşova Konvansiyonu’nda temel olarak taşıma belgeleri ve taşıyıcının sorumluluğu konuları düzenlenmiştir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Teferruat: Ayrıntı, bir şeyin işletilmesi veya korunması veya ondan yararlanılması için sürekli olarak ona tahsis olunan ve kullanışta o şeye bağlı kılınan ya da takılan veya onunla birleştirilen taşınır mallar.

Yanıt Açıklaması: Hava aracının tamamı veya bir payının üzerinde mülkiyet ve diğer ayni hakların tesisi, devri ve temlik için yazılı sözleşme yapılması lazım ve kafidir. Sözleşmeler uçak siciline tescil edilmeden üçüncü şahıslar bakımından hüküm ifade etmez. Sicile kayıtlı olmayan bir hava aracının mülkiyetinin nakli için, sözlü anlaşma yapılabilir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Montreal Konvansiyonu taşıma belgelerinin kâğıt belge yerine elektronik olarak düzenlenmesine imkân vermektedir. Bu hem yolcu bileti ve bagaj kuponu hem de yük taşımacılığı için mümkün hale getirilmiştir. Böylece yolcu, bagaj ve yükün akışının kolaylaştırılması amaçlanmıştır. Ayrıca taşıma belgelerinin şekli ve taşıyıcının sorumluluğu arasındaki ilişkiyi de ortadan kaldırmaktadır. Taşıma sözleşmesi ile ilgili bütün bilgilerin yer alacağı yolcu ve bagaj bileti isteyip istemeyeceğine yolcu karar verebilecektir. Ancak yolcuların havacılık güvenliği ve göçmen prosedürleri hakkında bilgilendirilmesi istenmektedir. Konvansiyon ile taşıma belgelerine yönelik getirilen hükümler büyük ölçüde elektornik belge düzenleme yordamının tanınması çerçevesinde gelişmiştir.

Yanıt Açıklaması: Varşova Konvansiyonu’na göre(VK m.28); taşıyıcıya karşı açılacak sorumluluk davasında davacının seçimine göre ve akit devletlerden birinin ülkesinde olması şartıyla yetkili mahkeme aşağıdaki mahkemelerden biridir: • Taşıyıcının ikametgahının (yerleşim yerinin) bulunduğu mahkeme • Taşıyıcının esas iş merkezinin bulunduğu mahkeme • Taşıyıcının taşıma sözleşmesinin yapılmış olduğu iş yerinin bulunduğu mahkeme • Varma yerindeki mahkeme Montreal Konvansiyonu bu dört yetkili mahkemeye bir ek daha yapmıştır ve bu beşinci yargı yetkisi olarak adlandırılır. Buna göre, kaza durumunda, kazanın yerine bakılmaksızın yolcunun daimî ikametgâhının bulunduğu ülke mahkemelerinde de dava açılabilmesine olanak tanınmaktadır. Bagaj ve yük taşımacılığı ile gecikmelerden kaynaklanan zararların tazmini için açılacak davalarda beşinci yargı yetkisi söz konusu değildir. Bu durumda ölüm ya da yaralanmaya sebep olan bir zarar için yolcunun ikametgâhında dava açılabilirken yolcu beraberindeki kaybolan bagaj için davanın yurt dışında açılması gerekebilir. Yolcu ölümü ve yaralanmalarında sağlanan bu özel avantaj ve korumanın, bagaj ve yük taşımaları için gerekli olmadığı ileri sürülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (International Air Transport Association-IATA) 1919 yılında kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Talimatnamede hava araçlarının taşımak zorunda olduğu belgeler; tescil belgesi (madde 30), uçuşa elverişlilik belgesi (madde 31), telsiz ruhsatı (madde 31), pilotlar için ehliyet belgesi (madde 32), seyrüsefer jurnalı (madde 33), karantina evrakı, yolcu listesi, manifesto, konşimento (madde 34) olarak sayılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’ de hava hukukuna ait ilk metin 1914 tarihli “Sefa^in-i Havaiyeye ait Mena^tık-ı Memnua Nizamnamesi” (Hava Gemilerine Ait Yasak Bölgeler Tüzüğü) dir. 19 maddeden oluşan bu Tüzük daha çok savunma düşünceleriyle yürürlüğe konulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Hava araçlarının çeşitli şekillerde sınıflandırılmaları mümkündür. Fiziki yapılarına göre hava araçları, havadan ağır olan hava araçları ve havadan hafif olan hava araçları olarak ikiye ayrılır. Havadan ağır hava araçları da motor kuvvetiyle uçanlar (uçak, amfibik, motorlu planör, helikopter, gyroplane) ve motorsuz uçanlar (planör, paraşüt, uçurtmalar) diye ayrılmaktadır