Hava Hukuku

Yanıt Açıklaması: Rehber Köpekler: Engelli veya hareket kısıtlılığı bulunan kişiye yardımcı olmak üzere uçuşa kabul edilecek belgeli kılavuz köpekler.

Yanıt Açıklaması: Yeryüzünde bulunan üçüncü kişilere verilen zararlar ile ilgili uyuşmazlıklar taşıyıcıların, uluslararası taşımalarda yolcu, bagaj ve yüke ilişkin sorumluluğunu düzenleyen 1929 tarihli Varşova Sözleşmesi ve onun yerini alan 1999 tarihli Montreal Sözleşmesi’nde düzenlenen zararlardan ve bu zararlardan doğan uyuşmazlıklardan farklıdır. Taşıyanın ya da Sözleşme’de yer aldığı şekliyle hava aracını işletenin akit dışı sorumluluğu Sözleşme’de düzenlenmiştir. Bu Sözleşme’nin geçmişini sadece 5 ülkenin taraf olduğu ve yürürlüğe girmemiş olan 1933 Roma Sözleşmesi ve yine iki ülke tarafından imzalanan 1938 Protokolü oluşturmaktadır. İkinci Dünya Savaşı sonrası, 1947 yılında, S¸ikago Sözleşmesi ile kurulan Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO) Hukuk Komitesi tarafından oluşturulan alt komite 1933 Roma Sözleşmesi’ne ilişkin devletlerin itirazını dikkate alarak bir çalışma yapmış ve tamamlanan çalışma sonucunda oluşturulan Sözleşme, 7 Ekim 1952 tarihinde imzalanmıştır. Sözleşme, 4 S¸ubat 1958 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bugün için 49 ülke Sözleşme’ye taraf olmuştur. Daha sonra 1978 yılında Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı Konseyi tarafından toplanan Diplomatik Konferans’ta 1952 tarihli Roma Sözleşmesi’ni değiştiren Protokol (1978 tarihli Montreal Protokolü) 23 Eylül 1978 tarihinde imzaya açılmıştır. S¸u ana kadar 12 devlet Protokol’ü onaylamış; Protokol bu 12 devlet arasında 25 Temmuz 2002 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Türkiye Roma Sözleşmesi ve Montreal Protokolü’ne taraf değildir.

Yanıt Açıklaması: Hava trafik hakları şöyle sıralanmaktadır: • Birinci trafik hakkı: Sivil bir hava aracının yabancı ülke topraklarına inmeksizin onun üzerinden uçma hakkıdır (transit geçiş hakkı). • İkinci trafik hakkı: Sivil bir hava aracının yakıt almak veya bakım/onarım gibi teknik sebeplerle diğer ülke topraklarına inebilmek hakkıdır (teknik iniş hakkı). • Üçüncü trafik hakkı: Bir hava yolu işletmesinin hava araçlarının bağlı olduğu bayrak devletinin ülkesinden yabancı bir devletin ülkesine, ticari bir amaçla yolcu, yük ve posta taşıma hakkıdır (Bir hava aracının ticari bir amaçla kendi ülkesinden diğer bir ülkeye yolcu, yük ve posta taşıma hakkı). • Dördüncü trafik hakkı: Bir hava yolu işletmesinin hava araçlarının, yabancı bir devletin ülkesinden hava aracının bağlı olduğu bayrak devletinin ülkesine, ticari bir amaçla yolcu, posta ve yük taşıma hakkıdır (Bir hava aracının ticari bir amaçla başka bir ülkeden kendi ülkesine yolcu, yük ve posta taşıma hakkı). • Beşinci trafik hakkı: Kendi bayrak devletinin ülkesinde başlamak veya sona ermek kaydıyla; bir hava yolu işletmesinin hava araçlarının bağlı olduğu bayrak devletinin ülkesinden yabancı bir devletin ülkesine, ticari bir amaçla yolcu, yük ve postayı taşıdıktan sonra yine aynı devletin ülkesinden aldığı yolcu, yük ve postayı üçüncü bir devletin ülkesine götürme hakkıdır (kendi ülkesinde başlamak veya sona ermek kaydıyla bir ülke hava yolunun diğer iki ülke arasındaki yolcu, yük ve postayı taşıma hakkı). • Altıncı trafik hakkı: Üçüncü ve dördüncü trafik haklarının birleşimidir. Buna göre, bir hava yolu işletmesinin hava araçlarının, yabancı bir devletin ülkesinden ticari amaçlarla getirdiği yolcu, yük ve postayı bir başka devletin ülkesine taşıyabilme hakkıdır (Bir hava aracının ticari bir maksatla yabancı bir ülkeden kendi ülkesine getirdiği yolcu, yük ve postayı transit olarak yani gümrüğe sokmadan diğer bir ülkeye götürebilme hakkı). • Yedinci trafik hakkı: Bir hava yolu işletmesinin hava araçlarının, bağlı olduğu devletin ülkesinde başlamaksızın ya da sona ermeksizin, ticari amaçlarla yabancı iki devletin ülkesi arasındaki yolcu, yük ve postayı taşıma hakkıdır (Taşıyıcının kendi ülkesi dışında iki ülke arasında yolcu, yük ve posta taşıma hakkı).

Yanıt Açıklaması: Uçuş iptalleri ve gecikmeleri de ciddi sorunlara yol açmaya başlayınca 2004 yılında bu konuları da içeren yeni bir tüzük çıkarılmıştır. 11 Şubat 2004 tarih ve 261/204 sayılı Konsey Tüzüğü; fazla rezervasyon nedeniyle yolcunun uçağa kabul edilmemesi, iptal ve uzun gecikmeli uçuşlarda yolcuya yapılacak yardım ve ödenecek tazminat ile ilgili ortak kuralları belirleyen bir tüzüktür. 17 Şubat 2005 tarihinde yürürlüğe girmiştir

Yanıt Açıklaması: Bir malın birkaç satıcısının mevcut olduğu piyasa kavramı Oligopol olarak tanımlanır. Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Uçuşların gecikmesi durumunda da yolcunun hakları vardır. Bir uçuşun planlanan hare­ket saatinden itibaren; 1500 kilometreden daha kısa mesafelerde ve iç hatlardaki uçuşlarda iki saat veya daha fazla, 1500 ile 3500 kilometre mesafeler arasındaki uçuşlarda üç saat veya daha fazla, 3500 kilometreden daha uzun mesafeli uçuşlar için dört saat veya daha fazla tehir edilmesi beklendiğinde yolcu, yönetmelikteki haklara sahip olacaktır.Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Rekabete ilişkin ilk yasal düzenleme fikri XIX. yüzyılın ortalarında Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’nde ticari hayatta tröstleşme eğilimlerinin artması üzerine tartışılmaya başlanmıştır

Yanıt Açıklaması: 1992 yılından sonra ABD, AB ülkelerinin bazıları ile ayrı liberal ikili anlaşmalar yapmıştır ve bu anlaşmaların çoğu açık gökler (open skies) tipi anlaşmalardır. Bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Dava açma süresi 2 yıldır.

Yanıt Açıklaması: Komisyon Birleşmelerin Kontrolü Tüzüğü’nde yer alan yeni Birleşme Tüzüğü 1 Mayıs 2004 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 1 Kasım 1993 tarihinde yürürlüğe giren Avrupa Birliği Antlaşması’yla Avrupa Ekonomik Topluluğunu Kuran Antlaşma’nın adı Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşma olarak değişmiştir. Avrupa Birliği (AB) ile Türkiye arasındaki Ortaklık Anlaşması çerçevesinde oluşturulan Ortaklık Konseyi’nin 6 Mart 1995 tarih ve 1/95 sayılı kararı ile bir Gümrük Birliği kurulmuştur. 14 Aralık 1987 tarihinde kabul edilen ilk liberalizasyon önlemleri paketiyle, ücretler, kapasite paylaşımı ve pazara giriş kurallarında esneklik getirilmiştir. Ayrıca AB sınırları içinde gerçekleşen sivil havacılık meselelerine topluluk kontrolü prensibi getirilmiştir. 26 Şubat 2004 tarih ve 411/2004 sayılı Konsey Tüzüğü, AB ve üçüncü ülkeler arasındaki hava yolu taşımacılığına rekabet kurallarının uygulanmasıyla ilgili 3975/87 sayılı Konsey Tüzüğünü yürürlükten kaldırırken, 3976/87 sayılı Konsey Tüzüğü ile 1/2003 sayılı Konsey Tüzüğünde değişiklik yapmıştır.

Yanıt Açıklaması: Sigorta tazminatı rizikonun gerçekleşmesi durumunda sigorta şirketi tarafından sigortalıya ödeneceği öngörülen paradır.

Yanıt Açıklaması: ICAO tarafından oluşturulan Havacılık Savaş Riskleri Sigortası Özel Grubu' nun sunduğu bu proje Globaltime' dır. Doğru cevap A' dır.

Yanıt Açıklaması: Kalkışta, yolcunun uçağa alınmasının başlaması ve kalkış zamanı arasında uçağın zeminde kalma zamanı ya da varışta, uçağın piste (havaalanına) inmesi ile yolcunun indirilmesinin (tahliye edilmesinin) başlaması arasındaki zamana verilen isim "asfalt gecikmesi"dir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Sigorta şirketlerinin üstlerindeki riskleri tekrar sigortalatarak kendilerini güvence altına almasına reasürans denir.

Yanıt Açıklaması: Hava yolu taşımacılığı başlayınca bunun doğurduğu hukuki sorunları düzenlemek ihtiyacının duyulmaması mümkün değildi. O tarihte uluslararası konvansiyonların kabulü için uluslararası bir teşkilat olmadığından düzenleme yapma konusunda girişim ilgili devletler eliyle başlatılmıştır. Fransa, 1923 yılına kadar hava yoluyla taşımada sorumluluğa ilişkin ulusal düzenlemeleri kabul etmeye çalışmıştır. Bu arada daha sonra ortaya çıkabilecek hukuk ve yargı çatışmalarını önlemek için uluslararası düzeyde hukuk kurallarının birleştirilmesi konusunun gerekliliğini ve bu konunun karmaşık yabancı unsurlardan oluştuğunu da farketmiştir. Fransa’ da 15 Haziran 1923 tarihinde hava ulaştırıcısının sorumluluğu ile ilgili bir kanun tasarısı sunulmuştur. Başbakan ve Dış İşleri Bakanı olan Poincare, bu işin ancak uluslararası bir sözleşme ile düzenlenebileceğini öngörerek, hava ulaştırıcısının sorumuna dair bir sözleşme yapmak üzere Paris’te bir konferans yapılmasının vakti geldiğini, 17 Ağustos 1923 tarihinde, Fransız elçileri aracılığıyla Devletlere bildirmiştir. Devletler olumlu cevap vermişlerdir. İki yıl sonra, 30 Haziran 1925 tarihinde Dış İşleri Bakanı Briand, Konferansta görüşülecek tasarıların incelenmesi için, hava araçlarıyla ulaştırma yapanın sorumuna dair bir ön tasarıyı Fransa Elçilerine göndermiş ve bunu nezdinde bulundukları Hükûmete bildirmelerini istemiştir. Bu ön tasarı Paris’te toplanacak konferansın başlıca konusu olacaktır. İlk Uluslararası Hava Hukuku Konferansı 26 Ekim 1925 Pazartesi günü Paris’te toplanmıştır. Bu bağlamda A seçeneğindeki önerme doğrudur.

Yanıt Açıklaması: Roma Sözleşmesi' ne göre havadaki çarpışma eğer yeryüzünde zarar meydana gelmemişse havada oluşan zarar sözleşme dışında olacaktır. Ayrıca Nükleer zararlar kapsam dışında bırakılmıştır. Doğru cevap E' dir.

Yanıt Açıklaması: 1978 yılında ABD tarafından yeni bir uluslararası havacılık politikası yürürlüğe konulmuştur. Ücret ve dürüst rekabet prensibine dayalı olan bu politika deregülasyon ismi ile tanınmaktadır. Bu dönemde havacılık anlaşmalarında liberalleşme genel kabul gören ilke haline gelmiştir. Bu nedenle doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İlgili genelgeye göre, Yönetmelik kapsamındaki; “uçağa kabul edilmeme”, “uçuş tehiri ya da gecikme”, “uçuş iptali”, “alt sınıf-üst sınıfa yerleştirilme” ile ilgili şikâyetlerin öncelikle şikâyete muhatap hava yolu işletmesine yapılması esastır. Hava yolu işletmesi tarafından şikâyete verilen cevabın yeterli olmaması veya şikâyetten sonuç alınamaması ya da şikâyete 10 gün içinde cevap verilmemesi durumunda, SHGM’nin İnternet sitesindek çevrimiçi elektronik form doldurulacaktır.

Yanıt Açıklaması: ABD ve Avrupa Birliği arasında açık gökler anlaşması 25 Nisan 2007 tarihinde Brüksel’de ve 30 Nisan 2007 tarihinde Washington’ da imzalanmıştır. Bu anlaşma 30 Mart 2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Yeni açık gökler anlaşması, ABD ve Avrupa ülkeleri arasında önceden yapılan açık gökler anlaşmalarının yerini almıştır.

Yanıt Açıklaması: Hava yolu taşımacılığında 2003 yılında başlayan serbestleşme ile birlikte çok sayıda özel hava yolu şirketi faaliyet başlamış ve rekabet artmıştır. Mevcut hava yolu şirketleri arasında Türk Havayolları A.Ş. pazar lideri konumundadır ve Rekabet Kurulu kararlarına göre pazarda hâkim durumdadır.