Hava Hukuku

Yanıt Açıklaması: Fransız havacısı Bleriot’nun 1909 yılında Manş Denizi’ ni geçmesi üzerine İngiltere 1911 yılında çıkardığı “Aerial Navigation Act” kanunu ile  “İmparatorluğun emniyeti ve korunması” amacıyla, birkaç giriş kapısı hariç olmak üzere, bütün sahillerini hava seferlerine kapamıs ve açık bırakılan birkaç hava yolunda seyahat için de son derecede uygun olmayan hükümler koymuştur. İngiltere özellikle Londra üzerinde uçuşu tamamen yasaklamıstır.

Yanıt Açıklaması: EASA, Avrupa Birliği’nin sivil havacılık güvenliği çerçevesinde oluşturduğu ve 2010 yılı itibariyle Havacılık Otoriteleri Birliği (JAA) yerini alan bir girişimdir.

Yanıt Açıklaması: Hava hukukunun özellikleri politikliği, uluslararası olması ve bağımsızlığıdır.

Yanıt Açıklaması: 2920 Sayılı TSHK’nun 7. maddesine göre, Cumhurbaşkanı kamu düzeni ve emniyet mülahazaları ile veya askerî sebeplerle geçici veya devamlı bir tedbir olarak, Türk hava sahasının tamamını veya belirli bölümünün kulanılmasını veya muayyen bölgeler üzerinden uçuşu yasak edebilir veya sınırlayabilir.

Yanıt Açıklaması: 13 Ekim 1919 tarihli Paris Konvansiyonu yapılan itirazlar üzerine dört kez değişikliğe uğramıştır. Oy vermede başlıca devletlere verilen aykırı durum düzeltilmiştir. Her devletin kendi uçaklarına yasak bölgeler üzerinde uçma yetkisi verebilmesi ve olağanaüstü hallerde geçişleri kısması ve durdurması, Konvansiyonu imzalamayanlarla anlaşma yapabilmesi kabul edilmiştir. Paris Konvansiyonu sadece barış zamanına ait hava hukuku kurallarını düzenlemiştir. Konvansiyonu’nun en önemli başarılarından biri Uluslararası Hava Seyrüseferi Daimî Komisyonu (Commission Internationale de Navigation Aèrienne-CINA) kısaca CINA’nın kurulması olmuştur. CINA, Paris Konvansiyonu hükümlerinin uygulanmasını, uluslararası hava kamu hukukunun gelişmesini sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. CINA Birleşmiş Milletler denetimi altında faaliyet göstermiştir. CINA’nın böyle siyasi bir teşekkülün denetimi altında bağımsızlığını koruyamayacağı ve çalışmalarının politik müdahalelerle kesintiye uğrayacağı endişesi ortaya çıkmıştır. Fakat bu gerçekleşmemiş, CINA görüşme ve kararlarında daima bağımsızlığını korumuştur. Denetim, toplantılara karşılıklı olarak birer temsilci göndermek ve komisyonun çalışmaları hakkında Birleşmiş Milletleri haberdar etme ile sınırlı kalmıştır. CINA Birleşmiş Milletler dışında Pan Amerikan Birliği ile de görüşmeler yapmıştır. CINA uluslararası hava kamu hukukunun oluşum ve gelişmesinde büyük bir rol oynamıştır.

Yanıt Açıklaması: Havacılık ilişkilerini uluslararası alanda bir düzene sokmanın önemini kavrayan 18 Avrupa devleti Fransız hükûmetinin teşebbüsü ile 18 - 29 Haziran 1910 tarihleri arasında Paris’te bir siyasi konferans düzenlemişlerdir. Türkiye de konferansa katılan devletlerden biridir. Konferansta bir Konvansiyon tasarısı hazırlanmıştır. 52 maddeden oluşan bu tasarı şu kısımları içermekteydi: Hava gemilerinin tabiiyeti, uçuşa elverişlilik belgeleri ve personelin ehliyetnameleri, hava araçlarının yabancı ülkeler üzerinde uçuş hakları, kalkış, yere iniş ve uçuş hakkında kurallar, gümrük ve ulaştırma, devlet hava araçları, çeşitli hükümler. Konferans sırasında uçuş hakkı, devletlerin ülkeleri üzerindeki hava sahasıyla ilgili hakları konularında temel görüş farklılıkları yüzünden bir anlaşmaya varılamadan konferans dağılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası hukukta hava araçlarının tâbiiyeti konusu Şikago Sözleşmesi’nin 17-21. maddelerinde düzenlenmiştir. Sivil hava araçlarında kural, tescil devletinin tâbiiyetinin taşınmasıdır (m.17). Bir hava aracının birden fazla devlete tescili geçerli değildir; ancak tescilin bir devletten diğerine taşınması mümkündür. (m.18). Hava aracının bir âkit devlette tescili yahut tescil edilmişse transferi söz konusu âkit devletin hukukuna göre olacaktır (m.19). Milletlerarası hava seyrüseferine katılan her hava aracı tâbiiyet ve tescil işaretlerini taşımak durumundadır. (m.20) Son olarak, âkit devletlerin birbirlerine ya da Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatına talep üzerine tescil ve sicile tescil edilmiş hava aracının mülkiyeti ile ilgili bilgi vermek yükümlülüğü de mevcuttur

Yanıt Açıklaması: Paris konferansını takiben İkinci Uluslararası Hava Hukuku Konferansı 4-12 Ekim 1929 tarihlerinde Varşova’da yapılmıştır. Konferansta CITEJA tarafından hazırlanan tasarı görüşülerek 12 Ekim 1929 tarihinde imzalanmış ve Varşova Konvansiyonu adını almıştır.

Yanıt Açıklaması: Lozan Antlaşması’nda havacılık bakımından Türkiye’nin durumunu ilgilendiren iki nokta vardır. Bunların birincisi, Türkiye’nin Paris Hava Sözleşmesi’ne (Paris Konvansiyonu) katılmayı kabul etmesidir. Lozan Barış Antlaşması’nın 100’üncü maddesi, Türkiye’nin katılacağı veya onaylayacağı antlaşmaları sayar.

Yanıt Açıklaması: Taşıyıcı yolcuların ölümünden doğan zararlar ile bedensel zararlar için yolcu başına 250.000 Poincare Frankı ile sorumludur. Poincare frankı 900/1000 milyen ayarında 65,5 miligram altının değerine isabet eder. Altının değeri ise, uluslararası para sistemi uyarınca altının resmî bir fiyatı olmadığından serbest piyasa fiyatı üzerinden hesap edilecektir.