Havayolu İşletmelerinde Operasyonel Planlama

Yanıt Açıklaması: Uçağın inişinden kalkışına kadar havalimanında geçen süre yerde kalış zamanıdır. Cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: İleri tarihli problem için zaman ekseni genellikle bir ay olarak kabul edilir. Bu problemi çözmek için öncelikle haftalar arasındaki farklılıklar dikkate alınır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Mola: Bir uçuş görevinde birbirini takip eden uçuşlar arasındaki kısa bekleme süreleridir. Kesintili uçuş görev süresi: Her bir uçucu ekip için, uçuş süreleri arasında bekleme olan uçuş görev süresidir. Kesintisiz uçuş görev süresi: Her bir uçucu ekip için, uçuş süreleri arasında yeni bir uçuş görevi için hazırlık süresi haricinde bekleme yapılmayan uçuş görev süresidir. Dinlenme süresi: Dinlenme süresi (DS), bir uçucu ekibin bir önceki uçuş görev süresinin (UGS) bittiği andan itibaren başlayan ve yeni bir uçuş görev süresinin başlama saatine kadar süren, her türlü görevden muaf tutulduğu süreyi ifade etmektedir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Uçuş performansının hesaplanmasında hava aracının marka, model ve türünden bağımsız (tüm uçaklar için) belirlenen hızlara V süratleri (V-speeds) denir. Bu ortak ölçü birimi, hesaplamalarda ve iletişimde kolaylık sağlamak için geliştirilmiştir. Örneğin uçağın kalkışında kalkışın artık iptal edilmemesi gerektiği hız uçak tipine, ağırlığına, motor performansına göre değişmesine rağmen tüm uçaklarda V1 olarak gösterilir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Buzlanma, rüzgar, görüş mesafesi ve sıcaklık diğer uçuş aşamalarında da etkili olabilen hava olayları olasına karşın türbülans yalnızca  düz uçuş aşamasında etkili olan havacılık olayıdır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Havayolu işletmeleri uçuş planlamasında ekonomik uçuş hızını tercih eder. Genellikle ekonomik uçuş hızı en yüksek hız seviyesinin altındadır. Gecikmelerin önlenmesi için uçağın hızı ekonomik hızın üzerine çıkarılarak gecikmenin havada kapatılması sağlanabilir. Bu yaklaşım özellikle uzun uçuşlarda oldukça etkilidir. Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Kokpit ekibi: Hava aracının sevk ve idaresi ile kullanımından sorumlu ve SHGM tarafından lisanslandırılmış gerekli olan asgari sayıdaki pilot/pilotlar ile eğer varsa uçuş mühendislerini kapsamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Uçuş görev süresi: Tek bir uçuş ya da uçuş serilerinden oluşmuş bir uçuş görevi için, uçuş ekip üyesinin uçuş hazırlığı ile başlayan ve aynı uçuş veya uçuş serilerinin sonundaki tüm uçuş görevlerinden muaf tutulduğu toplam süreyi ifade etmektedir. Uçuş görev süresi (UGS) hesaplanırken, ilk uçuş bacağından 1 saat önce mesaiye başlama süresi, iki havaalanı arası uçuş süresi, bir şehre varış ve şehirden ayrılış arası yerde geçen zaman ve iş periyoduna son uçuş bacağından sonra 30 dakika mesai kapama süresi eklenir.

Yanıt Açıklaması: Havacılık Bilgi Hizmetleri (Aeronatical Information Services-AIS) birimi kendi sorumluluk sahası içerisindeki ulusal ve uluslararası hava seyrüseferinin emniyet, düzen ve verimliliğini arttırmak için gerekli olan bilgi akışını sağlamaktan sorumludur. Türkiye’de Ankara ve İstanbul havalimanlarında iki merkezde “Merkez AIS Birimi” vardır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Havayolu operasyonel planlama süreci oldukça zahmetli, dikkatle yürütülmesi ve güvenilir yöntemler ile sonuca ulaştırılması gereken bir süreçtir. Havayolu operasyonel planlama sürecinde karşılaşılan en kapsamlı problemlerden biri ise ekip çizelgeleme problemidir. Havayolu işletmeleri bir günde yüzlerce uçuş gerçekleştirebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Can yelekleri ve bunlara ilişkin özellikler aşağıdaki gibidir; Lights: Işıklarla donatılmış can yeleği Fluor: Parlak renk ışıklarla donatılmış can yeleği UH: UH frekansında yayın yapan radyo vericisi bulunan can yeleği VHF: VHF frekansında yayın yapan radyo vericisi bulunan can yeleği Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Operasyon kontrol birimi tarafından koordinasyon için kullanılan önemli bilgilerden bazıları şöyledir; • Uçuşa kabul (check-in)’den geçen yolcu sayısı, • Bagaj miktarı, • Check-in işleminin başlangıç ve bitiş zamanı, • Uçağa kabulün (boarding) başlangıç ve bitiş zamanı, • Uçağın piste teker koyma zamanı, • Takoz koyma zamanı, • Kapı açma ve kapı kapama zamanı, • Takoz çekme zamanı, • Uçağın teker kesme zamanı, vb.

Yanıt Açıklaması: Meydan tahmini (TAF), belirli saatlerde havaalanında beklenen yer rüzgârı, görüş mesafesi, bulut bilgileri, yağış durumu gibi meteorolojik şartlar için beklenen değişiklikleri kısa ve öz olarak ifade eden tahmin raporudur. TAF’lar kısa ve uzun vadeli tahminleri içerir. Kısa dönemli TAF’lar (FC) her 3 saatte bir, uzun dönemli (FT) TAF’larher 6 saatte bir hazırlanmakta ve yayımlanmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Aksaklıklar nedeniyle havayolu işletmesinde; • Tarife aksaması meydana gelir ve tekrar planlama gerektirir, • Personel üzerinde stres, motivasyon düşüklüğü ve çatışmalar meydana gelebilir, • Kokpit ve kabin başta olmak üzere personel planlamalarında kayma meydana gelir, • Müşteri memnuniyetsizliği ve prestij kaybı meydana gelebilir, • Operasyon personeli üzerindeki iş yükü artar, • Bağlantılı uçuşlar gecikir, • Maliyet artar

Yanıt Açıklaması: Uçağın inişinden kalkışına kadar geçen süre dilimi içerisinde uçak, yolcu, yük ve mürettebatın operasyonel ihtiyaçlarının emniyetli şekilde karşılanması için tasarlanan zaman dilimine Çevrim zamanı (turnaround time) denir.

Yanıt Açıklaması: Kokpit ekibi: Hava aracının sevk ve idaresi ile kullanımından sorumlu ve SHGM tarafından lisanslandırılmış gerekli olan asgari sayıdaki pilot/pilotlar ile eğer varsa uçuş mühendislerini kapsamaktadır.

Yanıt Açıklaması: 60 Dakika ila Uçuş Başlangıcı arası uçuş harekât analizi sonuçlarının uygulandığı aşamadır. Bu aşamada: • Hava trafik planının doldurulması • Uçuş bilgilendirme toplantısının yapılması • Uçuş onayının verilmesi • Muhtemel gecikme durumunun kontrol edilmesi gerekir. Örneğin operasyon kontrol merkezi bu aşamada ekip üyelerinin tamamlanıp tamamlanmadığını kontrol eder. Bakım operasyon kontrol birimi uçağın son kontrollerini yaparak uçuş için onaylar. İstasyon operasyon kontrol birimi uçağa kabul aşamalarını tamamlar ve uçuş başlar.

Yanıt Açıklaması: Uçuş başlatma onayı aşağıdaki durumlarda geçerliliğini kaybeder: • Uçuş başlatma onayından sonra uçuş iptal edilirse, • Uçuş başlatma onayında yer almamış bir meydana inilmişse, • Uçuş başlatma onayında yer almadığı şekilde, iniş meydanlarının sırası değişmişse, • Kalkıştan sonra geriye dönerek kalkış meydanına inilmişse, • Uçuş başlatma onayında geçerli olduğu süre belirtilmiş ve bu süre bitmişse uçuş başlatma onayını, izleyen 1 saat içinde herhangi bir nedenle uçuş gecikmişse. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sabre Aircraft Situation Display: Sabre firması tarafından uçuş planlanma ve izleme için hazırlanmış bir yazılımdır. Yakıt ekonomisini iyileştirmek, çevresel etkiyi azaltmak ve daha iyi rota araçları sağlamak için çözümler üretmektedir. Cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: İstasyon operasyon kontrol birimi: Havayolu işletmesinin yakıt alımı, merdiven yanaştırma, uçuşa kabul (check-in), uçağa kabul (boarding) gibi havaalanı yer hizmetleri süreçlerini yönetir.