Havayolu İşletmelerinde Operasyonel Planlama

Yanıt Açıklaması: Aksaklıkların sisteme katılan tüm işletmelere doğrudan veya dolaylı etkileri vardır. Operasyon düzensizlikler (gecikmeler) havayolu işletmelerinde çeşitli durumların ortaya çıkmasına neden olur. Bu durumlar şöyle sıralanabilir (Barnhart, Fearing ve Vaze, 2010); • Uçuş iptali, • Uçuş varış noktası değişikliği, • Bağlantıyı kaçırma, • Bagaj sürecinde aksaklıklar, • Rezervasyon kesintileri, • Uçak tipi değişikliği, • Yolcuya verilen tazminatlar, • Uçuş birleştirmeleri.

Yanıt Açıklaması: Uçuş yakıtı: Kalkış yapılan meydandan varış meydanına kadar gerekli yakıt miktarıdır. Uçuş yakıtı miktarı, kalkış ve tırmanış yakıtı, düz uçuş yakıtı ve yaklaşma yakıtını kapsamaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Günümüzde kullanılmakta olan ticari uçakların ana kategorileri genellikle uçakların uçuş menzili ve taşıma kapasitesi ile tanımlanmaktadır. Bir uçağın uçuş menzili, ek bir yakıt için durmaksızın uçabileceği en uzun mesafeyi ifade ederken, yine makul bir yolcu ve/veya kargo yükü taşımaktadır. Bir uçağın taşıma kapasitesi, taşıyabileceği yük miktarının göstergeleri olarak yolcu-koltuk ve/veya kargo kapasitesi gibi ölçeklerle temsil edilebilir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: ICAO tarafından uçuş operasyon planlamasında kullanılan önemli dokümanlar aşağıda sıralanmıştır; • Havaaracı Operasyonları (ICAO Ek 6) • Hava Trafik Yönetimi (ICAO Doc. 4444), • Havaaracı Operasyonu: Uçuş Operasyon Prosedürleri (ICAO Doc. 8168), • Azaltılmış Dikey Minimumlarda Operasyon-RVSM (ICAO Doc. 9574), • Havaalanları (ICAO Ek 14), Uçuş harekât uzmanlarının uçuşun tüm aşamalarında ICAO dokümanlarında yer alan limitler içerisinde planlama yapması beklenir. Aletler ve ekipmanlar (Instruments and equipment) dokümanı ise EU-OPS alt dokümanları arasında yer almaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: ILS (Instrument Landing System): Pist başına yerleştirilmiş vericiler vasıtasıyla uçakların inişine yardımcı olan hassas yaklaşma sistemidir. ILS uçağın piste yaklaşma süzülüş açısı, yüksekliği, uçağın dikey hatta pistin ortasına göre konumu gibi birçok bilgiyi sunarak pilotun doğru karar vermesine yardımcı olacak bir sistemdir.

Yanıt Açıklaması: Şekil, zorunlu olmayan kontrol noktasını göstermektedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Bir uçağın varış havaalanına teker koyup yolcu ve/veya kargoyu indirdikten sonra tekrar havalanması arasında geçen süreye uçak çevrim süresi adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Bir uçağın ve içinde bulunan kimselerin emniyeti ile ilgili kaygı duyulan durumu alarm hali ile ifade edilir. Cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: İlgili şekil ile 5500 feette doğudan batıya VFR uçuş gösterilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: 2005 yılından beri ücretsiz uçuş takip hizmetleri sunan FlightAware dünyanın en büyük uçuş takip verisi sağlama şirketlerinden biridir. Ayrıca havayolu şirketlerine uçuş verisi çözümleri de sunmaktadır. FlightAware 175 ülkedeki ADS-B yer istasyonlarından oluşan FlightAware ağından ve uydu temelli küresel ADS-B’den ve ARINC, SITA, Satcom Direct, Garmin, Honeywell GDC ve UVdatalink dâhil olmak üzere tüm büyük sağlayıcılar aracılığıyla küresel veri bağlantısı (uydu/VHF) kullanarak 55’in üzerinde ülkede hava trafiği kontrol sistemlerinden veri elde etmektedir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Planlama sürecinin dördüncü aşaması, plan-dışı veya düzensiz olarak da adlandırılan operasyonların yönetiminden oluşmaktadır.

Yanıt Açıklaması: 60 Dakika-Uçuş Başlangıcı Uçuş harekât analizi sonuçlarının uygulandığı aşamadır. Bu aşamada: • Hava trafik planının doldurulması • Uçuş bilgilendirme toplantısının yapılması • Uçuş onayının verilmesi • Muhtemel gecikme durumunun kontrol edilmesi gerekir. Örneğin operasyon kontrol merkezi bu aşamada ekip üyelerinin tamamlanıp tamamlanmadığını kontrol eder. Bakım operasyon kontrol birimi uçağın son kontrollerini yaparak uçuş için onaylar. İstasyon operasyon kontrol birimi uçağa kabul aşamalarını tamamlar ve uçuş başlar

Yanıt Açıklaması: Uçuş mühendisleri uçuş işletme el kitapları gereğince hava aracında bulunması ve pilotlardan başka kokpitte görev yapması gerekli olan sertifikalı personeldir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Gecikme, uçuş tarifesindeki iniş ve kal-kış zamanından 15 dakikadan fazla olan sapmalar olarak tanımlanır. Cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Zamanında operasyon Uçuş programına ve planlamasına uygun şekilde uçuşların devam ettiği operasyonlardır. Uçuşun planlanmasından sonra operasyon kontrol birimi tarafından uçağın durumu takip edilir. Ekip planlama birimi uçuş ekibinin havalimanına gelişini ve uçağa geçmesini organize eder. Kokpit (pilot) ve kabin ekibinin (hostes) görev süreleri ekip planlama birimi tarafından kontrol edilir. İstasyon operasyon kontrol birimi tarafından yolcu alımı, iniş, kalkış gibi bilgiler takip edilir. Uçuş operasyon kontrol birimi uçakların iniş ve kalkış planlamalarını yaptıktan sonra uçağın konum takibini yapar.

Yanıt Açıklaması: Uçuş harekât analizinde uçuş harekât uzmanı uçuş verilerini kullanılarak aşağıdaki hesaplamaları ve planlamaları yapar; • Meteoroloji analizi, • Performans hesapları, • Rota planlanması, • Yakıt planlaması, • Hava trafik kontrol planının hazırlanması. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Operasyon kontrol merkezleri uçuş ve yer operasyonlarını gerçek zamanlı takip ederek aşağıdaki süreçleri gerçekleştirir; • Önceden planlanmış tarifeyi uygular. • Küçük operasyonel sapmalar ile karşılaşılması durumunda tarifeyi günceller. • Operasyon aksaklıkları nedeniyle tarifede oluşan kaymaları belirler. • Uçuşların tekrar planlanması ve uçuş programının düzeltilmesi ile ilgilenir.

Yanıt Açıklaması: CRS (Seyir rotası-Course): RS course uçağın gitmek istediği yatay doğrultunun pusula derecesi ile ifadesidir. ETA (Tahmini varış zamanı-Estimated time of arrival): Uçağın rotada belirlenen noktaya tahmini varış zamanıdır. ETD (Tahmini ayrılış zamanı-Estimated time of departure): Uçağın rotada belirlenen noktadan tahmini ayrılış zamanıdır. ATA (Gerçek varış zamanı-Actual time of arrival): Uçağın rotada belirlenen noktaya gerçek varış zamanıdır. ATD (Tahmini ayrılış zamanı-Estimated time of departure): Uçağın rotada belirlenen noktadan gerçek ayrılış zamanıdır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Modelde kullanılan, bazı indis ve karar değişkenlerinin açıklamaları aşağıda verilmiştir: c : Havalimanları indisi u : Aktarmasız yapılacak uçuş bacaklarının indisi mt : Bakım tipi indisi K : Uçak kümesi N : Uçuş bacakları kümesi (düğümler) Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Pilot: Hava aracının sevk ve idaresiyle görevli olan sorumlu kaptan pilot ve/veya kaptan pilot haricindeki SHGM tarafından yetkilendirilmiş diğer pilot ya da pilotlardır. Kokpit ekibi: Hava aracının sevk ve idaresi ile kullanımından sorumlu ve SHGM tarafından lisanslandırılmış gerekli olan asgari sayıdaki pilot/pilotlar ile eğer varsa uçuş mühendislerini kapsamaktadır. Kabin ekibi: Bir uçuş görevinin yapılmasında kokpit ekibinin dışında, esas görev yeri hava aracının kabini olan ve işletmeci tarafından yolcu emniyetini ve gereksinimlerini karşılamak üzere gerekli temel ve tazeleme eğitimlerini alarak sertifikalandırılmış personeldir. Kaptan pilot: Uçuş süresince hava aracının her türlü harekâtından sorumlu olan, işletme tarafından atanan, kaptan pilot statüsünde ve SHGM tarafından bu maksatla yetkilendirilmiş belirli bir lisansa sahip olan pilotu ifade eder. Sorumlu kaptan pilot: Havacılık işletmeleri tarafından belirlenen ve uçuşun sevk ve idaresinden sorumlu kaptan pilot veya acil durumlarda, kaptan pilotun görev yapamaması durumunda geçici olarak bu görevi üstlenecek pilotu ifade eder.