Havayolu İşletmelerinde Operasyonel Planlama

Yanıt Açıklaması: TAF (Terminal Aerodrome Forecast): Meydan tahmini (TAF), belirli saatlerde havaalanında beklenen yer rüzgârı, görüş mesafesi, bulut bilgileri, yağış durumu gibi meteorolojik şartlar için beklenen değişiklikleri kısa ve öz olarak ifade eden tahmin raporudur. TAF’lar kısa ve uzun vadeli tahminleri içerir. Kısa dönemli TAF’lar (FC) her 3 saatte bir, uzun dönemli (FT) TAF’lar her 6 saatte bir hazırlanır ve yayımlanır. Doğru A'dır.

Yanıt Açıklaması: Planlanan uçuş harekâtının dışında muhtemel bir uçuş veya nöbet görevine ekip temin edebilmek için, işletme tarafından tespit edilecek gün ve saatte göreve başlamak üzere, kendi ikametgâhında veya uygun konaklama tesisinde istirahat ederek bekleyen uçucu ekip yedek ekiptir. Bir hava aracının uçuş harekatı için gerekli olan asgari sayıdaki kokpit ekibinden ayrı olarak, tam bir kokpit ekibi ile sayısı havacılık işletmeleri tarafından, hava aracının tipine ve yapılacak uçuş harekatının özelliğine bağlı olarak, belirlenen kabin ekibi ilave tam ekiptir. Bir hava aracının uçuş harekatı için gerekli olan asgari sayıdaki kokpit ekibinden fazla sayıda olan ve gerektiğinde herhangi bir kokpit ekibinin görevini devralabilecek ehliyette SHT-OPS 1 Talimatı (Uçakla Ticari Hava Taşıma İşletmeciliği Operasyon Usul ve Esasları Talimatı) Ek-32 gerekliliklerini karşılayan pilotu ihtiva eden diğer bir kokpit ekibi, kabin ekibi için ise standart sayıdan bir fazla kabin personeli ilave ekiptir. Uçuş işletme el kitapları gereğince hava aracında bulunması ve pilotlardan başka kokpitte görev yapması gerekli olan sertifikalı personel ise uçuş mühendisidir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: SSR transponder (secondary surveillance radar) hava trafik kontrol birimleri tarafından kullanılan bir radar sistemidir. Uçakların konumunu, yön ve mesafelerini tespit etmenin yanında, uçağın hava trafik kontrol radarı üzerindeki etiketi gibi bilgileri de yollar. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Uçuş operasyonlarını etkileyen faktörlerden en önemlisi hava şartlarıdır. Hava durumunun uçuşa etkileri tırmanma, düz uçuş ve iniş aşamalarında farklıdır. Örneğin düz uçuş aşamasında uçağın karşıdan aldığı rüzgâr yakıt tüketiminde artışa neden olurken iniş aşamasında yan rüzgâr iniş iptaline (missed approach) sebep olabilir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Uçus bacak kapsam kısıtı, her uçuş bacağına bir uçağın atanmasını sağlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Şüphe hâli (INCERFA) Bir uçak ve içindekilerin emniyetinden şüphe edilmesini gerektirecek belirsizliğin var olması durumunu ifade eder. Alarm hâli (ALERFA): Bir uçağın ve içinde bulunan kimselerin emniyeti ile ilgili kaygı duyulan durumu ifade eder. Tehlike hâli (DETRESFA): Bir uçağın ve içinde bulunan kimselerin güvenliği ile ilgili olarak önemli ve olası tehlike veya acil yardım gerektirdiğine dair mantıklı bir kesinlik olması durumudur. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Uçak denge kısıtı, uçak dengesi veya filo içerisindeki uçakların sürekliliği ile ilgilidir. Bu kısıt kümesi, uygun filo tipindeki uçağın doğru zamanda doğru yerde olmasını sağlamaktadır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: ARINC (Aeronautical Radio, Incorporated): ARINC 1929 yılından beri havacılık alanında telsiz hizmeti veren bir kuruluştur. Havaaracı üreticileri tarafından kurulmuştur. Uçaklar için donanım, altyapı ve kullanım standartları geliştirmektedir.

Yanıt Açıklaması: Uçuş Harekât Uzmanı, u çuşların emniyetle gerçekleştirilmesi için gerekli tüm uçuş planlamalarını yapmak ve uçuş boyunca uçuşu takip etmekten sorumlu havacılık uzmanıdır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Kısıt, probleme özgü durumların getirdiği sınırlamalardır. Kısıt belirlemenin en iyi yolu önce sınırlayıcı durumları sözel olarak ifade edip daha sonra değişkenleri kullanıp matematiksel biçimde yazmaktır. Genel olarak birinci kısıt kümesi, uçuş kapsam kısıtı olarak adlandırılmaktadır. Uçuş kapsamı, her uçuşun mutlaka gerçekleştirileceği anlamına gelmektedir. Bir uçuşun kapsanması için ilgili uçuşu temsil eden bütün karar değişkenlerinin toplamı, 1’e eşit olması gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Havaaraçları bakım aralığı göz önüne alınarak filo atama işlemi yapılması, operasyon kontrol merkezinin uçuştan 3 ile 1 gün arasında yaptığı işlemdir. Cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Havayolu filo planlaması, hizmet verilen hatlarda (uçuş rotalarında) işletmenin gelirlerini enbüyükleyecek şekilde işletmenin ihtiyacı olan uçak tip(ler)inin ve her tipteki uçak sayısının belirlenmesi, uçakların hangi finansal kaynaklar (peşin, kredi, leasing) ile işletme bünyesine dahil edilirken, piyasa koşullarını da gözeterek işletme bünyesindeki uçakların hangi koşullarda çıkartılacağına karar verilmesinden oluşmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Emir yaklaşımı: Emir yaklaşımıyla ekip ataması gerçekleştirilirken ilk olarak her bir ekip üyesinin seçebileceği şekilde uçuş dizileri tespit edilir. Daha sonra kıdem derecesi yüksek ekip üyesinin tercihi öncelikli olarak sağlanır ve ekip üyelerinin uçuş çizelgesindeki uçuşlara ataması yapılır. Önceden oluşturulan ekip görev listesi için ekip üyelerinin tercih yaparak sunduğu bu yöntem kıdeme dayalı prosedür olarak da adlandırılmaktadır. Doğal olarak, bazı uçuş dizileri gece uçuşunun uzunluğu, zaman kuşağının çakışması gibi zorluklardan dolayı diğerlerine göre daha çok tercih edilir niteliktedir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Taksi: Uçağın park yerinden pist başına geçiş aşamasıdır. Düz uçuş: Tırmanmanın en üst seviyesinden (TOC-Top of Climb) alçalmanın en üst seviyesine (TOD-Top of Descent) kadar geçen uçuş sürecidir. Alçalma: Düz uçuştan iniş aşamasına kadar geçen uçuş aşaması olup inişten önce bekleme safhasını da içerir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Dışarı çıkarma ve geri alma yöntemi : Topla dağıt ağ yapısını kullanan işletmelerin tercih ettiği bir yöntemdir

Yanıt Açıklaması: STM OpsEye: STM firması 1991 yılında Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ve Savunma Sanayii Başkanlığı için (SSB) sistem mühendisliği, teknoloji transferi ve lojistik destek hizmetleri gibi görevleri gerçekleştirmek amacıyla kurulmuştur. OpsEye havalimanı apron sahası ve yaklaşma hattında gerçek zamanlı uçak ve araç trafik takibi için kullanılan bir yazılımdır. Uçuş operasyon kontrol birimlerine destek verir ve taktik operasyondaki karar destek mekanizmasına doğrudan katkı sağlayan trafik takip sistemidir. Sistem uçakların kapı kapatma, push-back, teker kesme, yaklaşma ve yer trafiğini canlı izleme, konum belirleme gibi konularda gerçek zamanlı bilgi sağlamakta ve havayollarının kullandığı operasyon kontrol sistemleri ile entegre çalışabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: DME (Distance Measuring Equipment): DME Pilota yer istasyonu ile uçak arasındaki uzaklığı verir. Genelde VOR ile birlikte kullanılarak pilota aynı anda hem yön hem de uzaklık bilgisi sunulur.

Yanıt Açıklaması: Önemli tehditler havayolu işletmesi dışından kaynaklı terörist saldırıları, halk sağlığını tehdit eden hastalıklar, doğal afet gibi nedenlerle acil durumun ilan edilmesi halidir.Pilot uçağın acil durumda olduğunu göstermek için ilgili donanımda ayarlama yapar ve yasadışı müdahale (Uçak kaçırma) durumunda Squawk 7500 kodu ayarlanır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Uçak Denge Kısıtı Bu kısıt, uçak dengesi veya filo içerisindeki uçakların sürekliliği ile ilgilidir. Bu kısıt kümesi, uygun filo tipindeki uçağın doğru zamanda doğru yerde olmasını sağlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yolcuların kimlik bilgileri uçuş planlamasına etki eden bir faktör olmadığı için doğru cevap E'dir.