Genel Havacılık

Yanıt Açıklaması: Uçakların gürültüleri ile ilgili gittikçe sıkılaşan, limitleri daha aşağılara çekilen çeşitli kısıtlamalar getirilmiştir. Hangi uçakların bu kısıtlamalara uyduğu ile ilgili olarak ‘kademe’ şeklinde bir teknik tanımlama kullanılmaktadır. Genel havacılık uçakları için bu kademeler aşağıdaki gibi tanımlanmıştır: • 1. kademe uçaklar: Herhangi bir gürültü limitine dahil olmayan eski uçaklar, • 2. kademe uçaklar: 1969’da yürürlüğe giren ilk gürültü limitlerine uyan uçaklar, • 3. kademe uçaklar: 1977’de yürürlüğe giren gürültü limitine uyan uçaklar (Bu uçaklardan jet motorlu olanlar için ilk üretim tarihi 1977 ile 2006 arasında, pervaneli olanlar için üretim tarihleri ise 1985 ile 2006 arasında olanlar kapsam dahilinde bulunmaktadır.), • 4. kademe uçaklar: İlk üretim tarihi 2006 yılı sonrası olan uçaklar.

Yanıt Açıklaması: 2002-2012 yılları arasında ABD’de gerçekleşen genel havacılık kazaları, hava aracında kullanılan motor tiplerine göre incelendiğinde en yüksek kaza oranına, planör ve havadan hafif hava araçlarının sahip olduğu görülmektedir. Bilindiği üzere; bu tipteki hava araçlarında güç grubu kullanılmamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Microlight, çok hafif hava araçları sınıfına giren ve genellikle sportif amaçlı uçuşların gerçekleştirildiği bir hava aracıdır. Yelkenkanata motor ilavesi yapılmış hava aracı olarak ta düşünülebilir. Kullanılan motorlar iki ya da dört zamanlı motorlardır.

Yanıt Açıklaması: Uçakların gürültüleri ile ilgili gittikçe sıkılaşan, limitleri daha aşağılara çekilen çeşitli kısıtlamalar getirilmiştir. Hangi uçakların bu kısıtlamalara uyduğu ile ilgili olarak ‘kademe’ şeklinde bir teknik tanımlama kullanılmaktadır. Genel havacılık uçakları için bu kademeler aşağıdaki gibi tanımlanmıştır: • 1. kademe uçaklar: Herhangi bir gürültü limitine dahil olmayan eski uçaklar, • 2. kademe uçaklar: 1969’da yürürlüğe giren ilk gürültü limitlerine uyan uçaklar, • 3. kademe uçaklar: 1977’de yürürlüğe giren gürültü limitine uyan uçaklar (Bu uçaklardan jet motorlu olanlar için ilk üretim tarihi 1977 ile 2006 arasında, pervaneli olanlar için üretim tarihleri ise 1985 ile 2006 arasında olanlar kapsam dahilinde bulunmaktadır.), • 4. kademe uçaklar: İlk üretim tarihi 2006 yılı sonrası olan uçaklar

Yanıt Açıklaması: 1973’te ilk kez ABD’de EPA kısaltması ile bilinen C¸evre Koruma Kurumu, ticari ve genel havacı- lıkta kullanılan uçak motorları için emisyon yönergeleri ilan etmiştir. Uluslararası bazda uçak motorlarından kaynaklanan emisyonların kontrolü için ise, Uluslararası Sivil Hava- cılık Teşkilatı (ICAO) ancak 1981 yılında ilk emisyon standartlarını yayınlamaya ve uygu- lamaya başlayabilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Gerçekçi emisyon çalışmalarında iniş kalkış fazlarının yanı sıra 3000 ft irtifa üzerinde gerçekleşen uçuş konumları da dikkate alınmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Paratrike, yamaç paraşütüne ek olarak pervaneli motorunda kullanıldığı hava aracıdır. Pervaneli motor, pilotun sırtında taşınabileceği gibi, pilotun oturduğu kabinin arka kısmında da yer alabilir. Bir başka adı, motorlu yamaç paraşütü veya paratrike’dir.

Yanıt Açıklaması: Havacılık emniyeti (aviation safety), hava araçlarının yaralanma ve can kaybına sebep olabilecek faktörlerden tamamen uzak tutulabilmesi için yapılan faaliyetler bütünü olarak tanımlanabilir.

Yanıt Açıklaması: Gaz Türbinli Motorlar içten yanmalı ısı motoru kategorisindedir. Doğru yanıt B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Yakıt tüketimi fazla olan motorlardır: Turbojet Motorların gürültü seviyesi çok yüksektir: Turbojet İtki kuvveti yanmış egzoz gazlarının yüksek hızda dışarı atılmasıyla elde edilmektedir: Turbojet Modern büyük uçakların çoğunda kullanılır: Turbofan Amaç motora takılan bir pervanenin döndürülmesini sağlamaktır: Turboprop Modern helikopterlerin pek çoğunda yaygın olarak kullanılmaktadır: Turboşaft Bir şaft vasıtasıyla bir sistemi tahrik etmek için güç üretilmesinde kullanılır: Turboşaft

Yanıt Açıklaması: ICAO’ya göre genel havacılık faaliyetleri; ticari olmayan iş uçuşları, hava işleri, eğitim uçuşları, kişisel ve sportif uçuşlar ve diğer uçuşlar olmak üzere beş alt kategoriye ayrıl­mıştır. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Bu toplamı yapabilmemiz için ya da diğer bir deyişle tüm gürültü kaynaklarından üretilen sesin bileşkesini bulabilmemiz için decibel değerleri öncelikle mutlak değerlere dönüştürülmeli, ardından bu değerler üzerinden toplama işlemi yapılmalı ve son olarak elde edilen toplam değer yeniden decibel’e dönüştürülmelidir. Yukarıda bahsedilen adımlar hesaplandığında toplam üç uçağın gürültü seviyesi 71.5 dBA olarak bulunacaktır.  Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yamaç paraşütü, sivil havacılık mevzuatlarına göre çok hafif hava araçları sınıfındaki en hafif motorsuz hava aracıdır.

Yanıt Açıklaması: CAO tüm üye ülkelerde asgari ortak standartları belirlemek, eşgüdümü sağlamak ve tavsiyelerde bulunmak için hazırladığı kural ve düzenlemeleri “Annex” adını verdiği “Ek” dokümanlarda toplamaktadır. ICAO tarafından düzenlenmekte olan toplam 19 ayrı ko- nuda Annex mevcuttur.

Yanıt Açıklaması: Türbülans, hava aracı etrafındaki hava moleküllerinin düzgün eğriler boyunca akmaları esnasında aniden girdaplı bir hal alarak, düzensiz ve değişken bir halde akmaya başlaması durumudur.

Yanıt Açıklaması: ilk kez motorlu bir uçağın uçuş gerçekleştirdiği tarihin 17 Aralık 1903 olduğunu ve pilotların da Wright Kardeşler olduğunu hatırlayacaklardır.

Yanıt Açıklaması: Hava aracının sınırlı şekilde kontrol edilebildiği durumlarda ve/veya herhangi bir nedenle performans kaybı yaşandığı durumlarda aracın irtifasını muhafaza edemeyerek yerdeki engellere, nesnelere veya yer yüzeyine doğrudan çarpması ile neticelenen kazalar Araziye Yakın Sınırlı Kontrollü Uçuş Kazaları olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Genel havacılıktaki uçakların büyük bir çoğunluğunda pistonlu motorlar kullanılmaktadır. Kullanım, bakım kolaylığı, ucuzluğu ve güvenilir olma gibi avantajları bu motorların genel havacılıkta yaygın olarak kullanılmasının nedenlerindendir. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Uçağın ana uçuş kumanda yüzeyleri, İstikamet dümeni, İrtifa dümeni, Kanatçık, olarak sıralanabilir.

Yanıt Açıklaması: Kurşun Emisyonu Genel havacılık uçakları arasında, pistonlu motorlu olanların emisyon kapsamındaki çevresel etkileri, diğer motorlara göre önemli bir farklılık göstermektedir. Pistonlu motorların yakıtları AVGAS (aviation gasoline) adı verilen bir yakıt türü olup, vuruntunun önlenmesi ve valflerin sağlıklı çalışabilmesi için yakıt içerisine tetraetil kurşun (TEL) formunda kurşun katkısı yapılarak yakıtın oktan sayısı arttırılır. AVGAS’ın en çok kullanılan 100 oktanlı düşük kurşun içerikli türünde yakıtın litresinde 0.6 gr kurşun bulunmaktadır (Carr vd. 2011). Piston motorlu uçaklardan kaynaklanan kurşun emisyonu üzerinde ciddi olarak çalışan kurumlardan biri olan Çevre Koruma Kurumu (EPA), kurşun içeren AVGAS uçak yakıtının ABD içerisinde kurşun emisyonu açısından en büyük kaynak olduğunu ve ABD için ülke envanterinin yarısına yakınını oluşturduğunu ifade etmektedir. EPA’ya göre 1970-2007 yılları arasında 14.6 milyar galon kurşunlu AVGAS kullanılması sonucunda çevreye 34.000 ton kurşun emisyonu meydana gelmiştir (FOE, 2014). Carr vd.’ne (2011) göre ise 2005 yılı için ABD’nin toplam kurşun emisyonu 1170 bin ton iken, bunun yarısı (590 ton) AVGAS kullanımı sonucu oluşan kurşun emisyonundan meydana gelmektedir. Ayrıca havaalanı yakınında yaşayanların veya bu bölgelerde okula giden çocukların, pilot ve bakım personelinin ciddi risk altında oldukları belirtilmektedir. Havadaki kurşun oranının artmasının kandaki kurşun seviyesini arttırması ve bunun da kalıcı ve ciddi nörolojik hasarlar ve ölümlere yol açabileceği ifade edilmektedir. EPA’ya göre 1990’dan bu yana bu etkiler üzerine yapılmış 6000’den fazla çalışma, çocuk yaşta düşük dozda kurşuna maruz kalan bireylerin IQ, öğrenme, hafıza ve davranış problemleri ile ilgili rahatsızlıklar yaşayabileceklerini göstermektedir. EPA, ayrıca kurşunun atmosferdeki kalıcılık etkisi sebebiyle bir kere atmosfere salındığında bu etkilerin yıllar boyunca sürebileceğini belirtmektedir. EPA tarafından 2006-2007 yıllarında Kaliforniya Santa Monica Havaalanı’nda yapılan bir çalışmada, çevre havada bulunan kurşun miktarının havaalanına yaklaştıkça arttığı, pistonlu motorlu uçuş operasyonlarının çevre bölgelerdeki havadaki kurşun konsantrasyonunun normal arka plan konsantrasyonlarına göre 4-5 kat arttırabileceği, hatta bunun maksimum 25 kata kadar yükselebileceği ifade edilmiştir (EPA, 2010). Kurşun insan sağlığına farklı yollar ile etki etmektedir. Bunlar arasında sinir sistemi, kırmızı kan hücreleri, kardiyovasküler ve bağışıklık sistemleri sayılabilmektedir. Bebekler ve çocukların ise özellikle düşük seviyede kurşuna bile hassas oldukları, bunun da davranışsal ve öğrenme problemleri ile düşük IQ’ya yol açabileceği saptanmıştır. 2008 yılında EPA, Ulusal Çevre Hava Kalite Standartı (NAAQS) kapsamında kurşun konsantrasyonunu 1.5 µg/m3’ten, üç yıl içerisinde üç aylık ortalama değer olarak 0.15 µg/m3’e çekmiştir. Bununla birlikte, Santa Monica Havaalanı çevresinde yapılan kurşun emisyonlarının bu limiti aştığı ifade edilmektedir (Carr vd., 2011).