Meteoroloji 1

Yanıt Açıklaması: Meteoroloji insanlığın ilk çağlarından başlamaktadır. Meteorolojinin Milattan Önce (M.Ö.) 3000’li yıllarda Hindistan’da ortaya çıktığını eski Hint metinlerinden öğrenmekteyiz. İnsanlar bu çağlarda bulut şekilleri, yağmur ve iklimlerin değişiminin dünyanın güneş çevresinde dönmesinden oluştuğunu tartışmışlardır. M.Ö. 600’e gelindiğinde Yunan filozof Thales ilk meteorolojist olarak kabul edilebilir. Thales, ilk mevsimsel tahminleri yayınlamıştır. M.Ö. 340 yılında meteorolojinin babası olarak tanımlanan Aristo “Meteorologica” isimli eserini yazmıştır. Bu eserde, yağmur, dolu, rüzgâr gibi doğa olayları incelenmiştir. Aristo’nun eserinde yer verdiği birçok bilgi yanlıştır. Fakat Aristo da o zamanki birçok düşünür gibi mantık ve sebep sonuç ilişkisiyle doğruya ulaşacağını düşünmekteydi. Bu nedenle meteoroloji ve doğal olaylar için ölçüm yapılmasına ihtiyaç olmadığını düşünmekteydi. Fakat yüzyıllar sonra bilim adamları doğa olaylarını anlayabilmek için ölçüm ve analiz yapılması ile kayıt tutulmasının gerekli olduğunu farketmişlerdir. Meteorolojinin bilim olarak ortaya çıkması ancak 17. yüzyılın başlarında yapılan icatlarla mümkün olmuştur. 1607 yılında Galileo Galilei ilk termometreyi icat etmiştir. Galileo aslında astronomi, fizik ve matematik konularında çalışan bir bilim adamı olarak bilinse de ilk çalışması meteoroloji konusundadır. Galileo 17 yaşındayken kilise avizelerinin rüzgâr ile salınmasını incelemiş, rüzgârın sertliğine göre açının değiştiğini fakat salınım zamanının değişmediğini fark etmiştir. 1643 yılında Evangelista Torricelli civalı barometreyi icat etmiştir. 1648 yılında Blaise Pascal atmosferdeki basıncın yükseklik ile düştüğünü keşfetmiştir. 1654 yılında ise Toskana Dükü Ferdinando di Medici önderliğinde 10 Avrupa şehrine meteoroloji istasyonları kurularak veri toplanmaya başlanmıştır. 1667 yılında rüzgârın yönünün ölçülmesi için kullanılan ilk anemometre Robert Hooke tarafından icat edilmiştir. 18. yüzyıla gelindiğindeyse 1724 yılında Gabriel Fahrenheit civalı termometreyi geliştirmiştir. 1742 yılında Anders Celcius Celcius ölçeğini geliştirmiştir. Bu ölçek günümüzde kullandığımız santigrat ölçeğine çok yakındır. 1780’li yıllarda Gorace de Saussure tarafından higrometre (nemölçer) icat edilmiştir. 1787 yılında Jacques Charles havanın hacmi ile sıcaklık ilişkisini ortaya koymuştur. 18. yüzyılın sonlarına doğru meteorolojik gözlemler için ilk ağ kurulmaya çalışılmıştır. Verilen bu bilgilerdeki tarihsel sıralamadan da anlaşıldığı gibi doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Havadaki su buharı %100’lük nispi neme ulaştığında hava doyma noktasına ulaşır. Doğru cevap E'dır.

Yanıt Açıklaması: Bulut gözlemleri şiddetli kar yağışı, sis, kum/toz fırtınası ve bazı kötü hava şartları nedeniyle yapılamadığında bulut taban yüksekliği yerine dikine görüş terimi meteorolojik raporlarda kullanılır. Dikine görüş, karartıcı bir ortamda görülebilen en uzak mesafedir.

Yanıt Açıklaması: Meteorolojinin hava ve iklimle ilgili atmosfer hareketlerinin inceleyen alt dalına dinamik meteoroloji adı verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Orta şiddetli bir oraj tarafından salıverilen gizli ısı, 400 kiloton’luk bir nükleer patlamanın enerjisine eşdeğerdir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Yüksek Seviye Bulutların bulut taban yüksekliği 16.000 – 43.000 feet aralığındadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Hidrometeorlar serbest hâlde havada hareketsiz duran veya atmosferden aşağı doğru düşen, rüzgâr tarafından yeryüzünden yukarıya doğru kaldırılan, yeryüzünde cisimler üzerinde toplanan katı ve sulu parçacıklara sahip meteorlardır. Yağmur, kar yağışı başta olmak üzere sis, pus, ve çiy gibi olaylar bu sınıf içerisinde yer almaktadır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Jet akış, yukarı troposferde veya aşağı stratosferde yarı yatay bir eksen boyunca oluşan kuvvetli dikine ya da yatay rüzgâr kesmesi ile karakterize edilen kuvvetli ve dar bir hava akımıdır. Doğru seçenek E'dir.

Yanıt Açıklaması: Alçak, muntazam bir şekli olmayan, koyu gri renkli bulutlara Nimbostratus (Ns) adı verilir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: METAR saatlik veya yarım saatlik aralıklarla yayınlanan havacılık amaçlı rutin hava durumu raporudur.

Yanıt Açıklaması: Bulut taban yükseklikleri bulunulan enleme göre değişmektedir. Orta enlemlerde yüksek seviye bulutları ise 16000 ile 43000 feet irtifasında ortaya çıkabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Üç tip şimşek bulunmaktadır. Bunlar, yer boşalmaları, bulut boşalmaları ve hava boşalmalarıdır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Sıcak bir hava kütlesi önünde hareket eden soğuk hava kütlesi üzerinde hareket eder. Bu hareket sonucunda sıcak hava kütlesi ile soğuk hava kütlesi arasında bir sınır oluşur. Bu sınıra sıcak cephe adı verilir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Aerodinamik kuvvetin hava hızına dik bileşenine taşıma kuvveti denir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İzoterm sabit sıcaklık çizgilerine verilen isimdir.

Yanıt Açıklaması: Uçağın gövdesi üzerinde gerçekleşen buzlanma kanatları üzerinden düzgün akan havayı engeller ve uçağın, havada emniyetli bir şekilde tutunabileceği hızın artmasına sebep olur. Kanatlar üzerinde gerçekleşen buzlanma taşıma kuvvetini %30 azaltmakta, sürüklemeyi %40 arttırmaktadır. Bu durum uçağın kontrolünü zorlaştırmakta ve özellikle iniş ve kalkış aşamasında uçuş emniyetini tehlikeye sokmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Standart basınç seviye haritalarında eşit basınç yüksekliklerini birleştiren eğrilere kontur denir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Yüksek Seviye haritalarında analiz edilen parametreler; rüzgâr, sıcaklık, nem, yükseklik, basınç, kontur, izoterm, izoteks ve jet akışlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Hâkim rüyet, Gözle görülen mesafede görülen en iyi görüştür. Yatay dairenin en azından yarısına ulaşan veya aşan ya da havalimanı yüzeyinin en az yarısına ulaşan görüş mesafesidir. Bu alanlar bitişik veya bitişik olmayan sektörleri kapsayabilir. Bu tanımlamadan anlaşıldığı gibi doğru cevap A’dır. Pist görüş mesafesi (RVR: Runway Visual Range), uçak pist orta çizgisindeyken pilot tarafından pist orta çizgisini gösteren ışıkları veya yüzey işaretlerini görebildiği mesafedir. Uçak gözlemi, uçuş hâlindeki bir uçaktan bir veya daha fazla meteorolojik bilginin değerlendirilmesi ve bir rapor hâlinde ilgili meteoroloji otoritesi veya ünitesine verilmesidir. Meydan klimatoloji özeti, istatistiki bilgiler ışığında, bir meydandaki meteorolojik eleman ve parametrelerin özet olarak açıklamasıdır. SIGMET (SIGnificant METeorological information: önemli meteorolojik bilgi) bilgisi ise meteoroloji gözlem ofisleri tarafından yayınlanan, uçuş operasyonlarının emniyetini etkileyebilecek ve belirli bir rotada hava olaylarının meydana gelmesi veya meydana gelmesinin beklenmesiyle ilgili olan bilgilerdir.

Yanıt Açıklaması: Elektrometeorlar; Şimşek, oraj ve auroradır. Doğru cevap C'dir.