Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Yanıt Açıklaması: Kurumsal sosyal teşviklerle işletme, bir sosyal konuyla ilgili bilinirliği ve ilgiyi arttırmak için veya aynı konuyla ilgili fon toplama, katılım veya gönüllü istihdamı sağlamak için; fon, ürün-hizmet yardımı veya diğer kurumsal kaynaklar sağlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Hissedarların, hisselerini satma, genel toplantılarda oy kullanma, işletme ile ilgili bilgi alma, işletmenin yasalara uymayan uygulamaları ve topluma zarar veren faaliyetleri için işletme yöneticilerini dava etme gibi hakları bulunmaktadır. Hissedarların işletmeye karşı olan sorumluluklarına bakıldığında ise; işletmenin yararına olacak şekilde hareket etmek, hem kısa dönemli karlılık, hem de işletmenin uzun dönemli faaliyet gösterebilmesi için çaba göstermek; işletmenin en etkin ve profesyonel şekilde yönetilmesini sağlamak sayılabilir. A şıkkındaki ifade hissedarların haklarından değil sorumluluklarındandır.

Yanıt Açıklaması: CSR 1 , işletmenin toplumu geliştirmek için çalışmak zorunda olduğunu savunan, felsefi bir yanı olan ve dolayısı ile içinde belirsizlik taşıyan ve uygulama güçlüğü bulunan bir kavram olarak tanımlanır. Kurumlar, ekonomik taleplerinin ötesinde, faaliyetlerinden etkilenen hedef kitlesinin ihtiyaç ve isteklerini göz önünde bulundurarak sosyal sorumluluklarını yerine getirir. 1970’li yılların ortalarında sosyal sorumluluğun ele alınışı, toplum – kurum ilişkisinin ötesine geçmiş ve kurumların toplumsal çevreleri üzerinde aktif belirleyici rol üstlenmesi biçimindedir. CSR 2 , işletmenin toplum ile ilişkisine yöneticilerin tarafından bakan bir yaklaşım olarak işletmenin toplumsal baskılara yanıt verebilme kapasitesi olarak tanımlanmaktadır. 1980’li yıllarda gelişen yaklaşımda, iş etiği ve kurum kararlarının birbirleriyle örtüşmesi gerekliliğine vurgu yapılmaktadır. Ekonomik çıkarların ötesine geçilmesi gerekliliği savunulmaktadır. CSR 3 kavramı, geliştirilen faaliyetlerde ve benimsenen politikalarda ahlaki doğruluğun gözetilmesi temeline dayanmaktadır. Son yaklaşımda kurum odaklı bakış açısının yerine sosyal sorumluluk konusunu evren veya doğa, bilim ve din kavramları açısından ele almaktadır. CSR 4 kavramı, kurumun evrendeki konumunun doğru belirlenebilmesi için bilime başvurmak gerektiği düşüncesine dayanmaktadır. Doğru yanıt B’dir.

Yanıt Açıklaması: Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği’nin 2008 yılında yayınladığı KSS Raporunda Türkiye’deki uygulamalara yönelik bir değerlendirme yapılmıştır. Bu değerlendirmeye göre öne çıkan noktalar şöyledir: (KSS Derneği, 2008-http://www.unglobalcompact.org/docs/networks_around_world_doc/Network_material/CSR_Report_in_Turkish.pdf ): • Kurumlar KSS uygulamalarını farklı biçimlerde tanımlayıp yönetmektedir. • Uygulamalarda sponsorluk aktiviteleri ve STK’lar ile ortak yürütülen toplumsal projelere ağırlık verilmektedir. • Paydaşların katılımı STK’larla kurulan çeşitli ortaklıklar ve ortak projelerle sınırlı kalmaktadır. • Kurumlar görece daha basit sosyal ve çevresel konulara yönelmektedir. • Çok uluslu şirketler ülkedeki KSS uygulamalarını olumlu yönde etkilemektedir. • KSS daha çok pazarlama ve kurumsal itibar yaratmak için bir araç olarak algılanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İngilizce karşılığına baktığımızda “shareholder” ya da “stakeholder” kavramlarının kullanıldığını görmekteyiz. Biz bu ünitede “shareholder” kelimesinin karşılığı olarak hissedar; “stakeholder” kelimesinin karşılığı olarak paydaş ifadesini kullanıyoruz. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Küresel işletmelerin kurumsal stratejilerini ana ülke ve ev sahibi ülke açısından ele alan Galbreath, dört stratejik alternatif önermiştir. Galbreath’e (2006) göre: Hissedar Stratejisi O¨zgecil (altruistic) strateji Karşılıklılık (al gülüm – ver gülüm) stratejisi Vatandaşlık stratejisi Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Aktif bir duruş benimseyen işletmeler, paydaşlarla ilişkileri geliştirmek için çaba gösterirler. Buna karşıt olarak, pasif duruş stratejisi benimseyen işletmeler, paydaşlarla ilişkileri geliştirici stratejilerle ilgilenmezler. Paydaşlara karşı benimsenen pasif duruş, düşük düzeyde sosyal performans ve düşük seviyede sosyal açıklamalarla sonuçlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Engelliler ve engellilere yönelik istihdam edilebilirlik, işletme dışı sorumluluk alanıdır ve topluma karşı sorumluluk kapsamı içindedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Archie Carroll (1979) sosyal sorumluluk kavramını ekonomik, yasal, etik ve hayırseverlik olmak üzere dört boyutu olarak ele almaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Entegre kuramlar: Bu kuramlar işletmeleri toplumun taleplerine odaklanan kurumlar olarak değerlendirmektedirler. İşletmelerin yaşamlarını sürdürmeleri, toplumun gözünde “meşruiyet” kazanmalarına bağlıdır. Bu nedenle işletmelerin toplumla iyi ilişkiler kurup sürdürmeleri ve bir saygınlığa sahip olmaları gerekir. Paydaşlarla ilişkilerin yönetimi ve kurumsal sosyal performans gibi kavramlar bu kuramların esasını oluşturmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Avrupa Birliği Komisyonuna göre ise kurumlar için KSS avantajları şöyle sıralanmaktadır: Karlılık için sıklıkla doğrudan bir fayda sağlar: Özellikle iş alanında yapılan iyileştirmelerin üretim ve ürün kalitesi üzerinde olumlu etkisi vardır. Çevreye verilen zararı en aza indirirken kullanılan yöntemler de masrafların azalmasını sağlamaktadır. Kurum imaj ve itibarı açısından fayda sağlar: İyi bir kurumsal vatandaş olmak kurumun daha fazla saygı görmesini sağlamaktadır. Kurumlar KSS etkinlikleriyle toplumda daha fazla fark edilmeye başlamaktadır. Bu etkinlikler aracılı ile kurum, ticari birlikler, kar amacı gütmeyen kurumlar, yatırımcılar, eğitim dünyası ve yerel topluluklar karşısında iyi bir imaj çizmektedir. Kurumlar, KSS yoluyla kurumsal değerlerini ortaya çıkarmayı seçebilir. KSS ve etik değerler birbiri ile ilintilendirilebilir. Sosyal sorumluluğun dezavantajları ise şu şekilde sıralanabilir: Sosyal eylemlerin ürün maliyetlerine yansıtılmasıyla fiyatlar artar, bu da pazar kaybına neden olabilir. Sosyal eylemler için yeni insan kaynağına ihtiyaç duyulabilir. İşletme sahiplerinin, ortaklarının veya yöneticilerinin sosyal konulara fazla duyarlı davranmaları, örgütsel amaçlardan uzaklaşılmasına neden olabilir. Doğru yanıt E’dir.

Yanıt Açıklaması: İşletmelerde sosyal sorumluluğun ahlaki bileşenlerini aşağıdaki gibi ifade edebiliriz, Sosyal normlarla tutarlı bir tarzda iş yürütmek, Toplumun benimsediği ahlaki normları kabul etmek ve onlara saygı duymak, İşletmenin amaçlarını başarmaya çalışırken, ahlaki normlardan fedakârlık etmenin önüne geçmek, İyi bir vatandaş olarak işletmeden ahlaki açıdan ne beklendiğini açık bir şekilde tanımlamak, • İşletmelerde dürüstlük ve ahlaki davranışın, yasalara uymanın daha ilerisinde olduğunu kabul etmek.

Yanıt Açıklaması: İşletmelerin sosyal sorumluluklarının işletme içinde ve işletme dışında olmak üzere sorumluluk alanları bulunmaktadır. İşletme dışı sorumluluk alanları arasında rakipler, müşteriler, tedarikçiler, çevre, toplum ve kamu kurumları (devlet) yer alırken, çalışanlara karşı sorumluluk, hissedarlara ve yatırımcılara karşı sorumluluk ve yöneticilere karşı sorumluluk ise işletme içi sorumlulukları içinde değerlendirilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Ali karakteri ile verilen örnek olayda Ali 15 yaşında çalışmaya başladığı için çocukların çalışma saatlerine göre çalıştırılması gerekmektedir. İlgili yasalara bakıldığında 15 yaşından büyük çocukların günde 10 saatten fazla çalıştırılmayacağı belirtilmiştir. Ayrıca iş başlangıcında iki yılı doldurma gibi bir şart koşularak belli bir teminatı kuruma verme gibi zorla çalıştırılmaya maruz kalmaktadır. Sendika hakkı ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır. Ali’nin kurum tarafından zorla çalıştırıldığı, maaş ve ücreti ile ilgili gerekli ödemenin yapılmadığı ve yasal çalışma süresinin dışında çalıştırıldığı söylenebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Amaca yönelik pazarlamada bir işletme özel bir sosyal amaca, ürün satışlarına dayanan gelirlerinin bir yüzdesini bağışlama ya da katkıda bulunma sorumluluğunu üstlenmektedir. İşletme genellikle kar amacı gütmeyen bir örgütle ortak çalışır. Kar amaçsız örgüte fayda sağlarken aynı zamanda bir ürünün satışını arttırır ve her iki tarafında karşılıklı fayda ve tatmin sağladığı bir durum ortaya çıkmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Gönüllü sorumluluklar bir takım sosyal sorumluluk girişimleri ile yerine getirilmeye çalışılmaktadır. Kurumsal sosyal girişimler, bir kurum tarafından; sosyal olayları desteklemek ve kurumsal sosyal sorumluluğu yerine getirmek üzere üstlenilen belli başlı etkinlikleri içermektedir. Kurumsal sosyal girişimleri; kurumsal sosyal teşvikler, amaca yönelik pazarlama, kurumsal sosyal pazarlama, kurumsal hayırseverlik, toplum gönüllülüğü ve sosyal sorumluluğa ait iş uygulamaları olarak altı başlık altında inceleyebiliriz. Sosyal pazarlama; toplumsal davranışları etkilemeyi, değiştirmeyi geliştirmeyi amaçlamaktadır. Sosyal pazarlamada herhangi bir üründen çıkarı olabilecek, hizmet alacak bir hedef kitleden daha ziyade toplumun geneli düşünülerek hareket edilmektedir. Günümüzde sosyal pazarlama; madde-bağımlı gençlerin topluma geri kazandırılması, çevre ve tabii kaynakların korunması, sınırlı imkânlara sahip kadınların ekonomik bağımsızlıklarını elde edebilmesi için yapılan faaliyetler gibi farklı konularda uygulanmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri işletme için birçok kazanımla sonuçlanmaktadır. Bunlar; toplumda pozitif imaj, etik yükümlülükleri tamamlama, yeni iş fırsatları, daha geniş bir çevre olarak sıralanabilir.

Yanıt Açıklaması: 1970lerde Friedman kurum yöneticilerinin ilk ve en önemli sorumluluğunun paydaşlarının refahını maksimize etmek olduğunu, bu nedenle sosyal sorunların politikacılara ve sivil toplumun inisiyatifine bırakılması gerektiğini ileri sürmüştür.

Yanıt Açıklaması: Yasalar tarafından belirlenen haklı rekabet; tüketici haklarını korur, onların aldatılmasını önler, kaliteli ve ucuz malın piyasaya sürülmesini sağlar. Bu kurallar çerçevesinde hareket etmek, işletmelerin sosyal sorumlulukları arasında sayılmaktadır. Haksız rekabet koşullarına; kötüleme, gerçeğe uymayan bilgi verme, yanıltıcı reklamlar, işletmenin sırlarını ele geçirme, sırlardan faydalanma ve yayma örnek olarak verilebilir. Rekabeti düzenleyen yasalar haksız rekabet ihlalleri, rakipleri, müşterileri, meslek kuruluşlarını ve ulusal ekonomiyi korumak amacıyla düzenlenmiştir.