Medyada Eleştirel Yaklaşımlar

Yanıt Açıklaması: Eleştirinin bir de yalnızca özünü içeren dar anlamı vardır. Bu özü tek bir sözcükle ifade etmek istersek, “değerlendirme”dir diyebiliriz.

Yanıt Açıklaması: Marx, son eseri olan Kapital’de (1986), kapitalist toplumun itki gücünün ekonomi olduğu şeklinde ifade eder. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Reel toplumun içinde somut olarak yer alan yabancılaşmanın gözlerden saklanması

Yanıt Açıklaması: Batının yazdığı tüm bir kültür ve uygarlık tarihi eleştirel aklın yazdığı tarih olarak okunabilir. Eski Yunan filozofu Sokrates’in “Sorgulanmayan, üzerinde düşünülmeyen hayat yaşanmaya değmez” diyerek öncülüğünü yaptığı bu anlayış binlerce yıl öncesinden günümüze kadar uzanan eleştiri anlayışıdır ve modernizmin felsefi olduğu kadar toplumsal temelleri de aynı eleştirel bakış üzerine inşa edilmiştir. Söz konusu bu eleştiri anlayışının, doğrudan doğruya akıl ve akılcılıkla temellendirilmesini ise XVIII. yüzyıl Aydınlanma Felsefesine ve bu felsefenin önde gelen filozoflarından birisine; eleştirel felsefenin kurucusu olan Immanuel Kant’a borçlu olduğumuzu söyleyebiliriz. Kant’tan önce söz konusu bu şüpheyi duyan ve nihayetinde “düşünüyorum, öyleyse varım” diyerek, insanın şüphe duymadan erişebileceği tek bilginin yine akıldan, akılcılıktan kaynaklanan bilgi olduğunu kanıtlayan René Descartes'dır. Olgular arasında neden sonuç ilişkisi kurmamızı sağlayan ise determinizmdir ve determinizme göre aynı nedenler aynı koşullar altında zorunlu olarak aynı sonuçları doğurur. Doğa bilimlerinin yöntemi olarak da bilinen pozitivizmin topluma, sosyal bilimlere de uygulanabileceğini gösteren ise Auguste Comte olur ve onun çalışmaları toplumsal ilerleme düşüncesini daha da güçlenir. Modernizmin felsefi temelinde pozitivizm olduğu kadar aklın ve akılcılığın putlaştırılmasına karşı çıkan ünlü Alman filozofu Nietzsche’nin yaşam felsefesi olduğunu görürüz.

Yanıt Açıklaması: Kamuoyunun oluşumundan sonra kamuoyunun kendini gerçekleştirmesi için girişmesi gereken eylemler, bu eylem kanaatlerini örgütleyen ve kontrolü elinde tutan resmi makamlarca ya da iktidar çevrelerince denetlenmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kavram olarak eleştiri; bir olgunun, bir durumun ya da nesnenin, onu o yapan özgün niteliklerinin, belli bir ölçüt esas alınarak saptanması ve ortaya konması demektir.

Yanıt Açıklaması: Modern sözcüğü genel olarak bir eskiden kopuşu, köklü (radikal) bir değişimle birlikte eskiden yeniye geçişi ve güncelliği dile getirir. Modernite de eski ile bir karşıtlığı ve geleneksel olandan kopuşu ifade eder ancak bu karşıtlık ve kopuş bireysel, toplumsal ve politik yaşam alanlarının tamamındaki köklü değişim ve dönüşümü kapsar. Dahası, söz konusu bu köklü değişim ve dönüşümün temelinde odağa insanı alan bir akılcılık (rasyonalite) vardır. Bireyi olduğu kadar toplumu ve tüm toplumsal kurumları aklın ve akılcılığın araçlarıyla düzenleyerek örgütleyen modernitenin felsefi temeli XVIII. yüzyıl Aydınlanma Felsefesine bağlanırken, politik olarak Fransız Devrimine ve ekonomik olarak da Sanayi Devrimi ile kapitalizme bağlanır. Bu açıdan baktığımızda modernlik de, moderniteyi esas alan bir hayat anlayışının, dünya görüşünün özümsenmesi sonucunda ortaya çıkan yaşam biçimi olarak tanımlanabilir.

Yanıt Açıklaması: Hoggart için edebiyatın son derece merkezi ve belirleyici bir önemi vardı. O’na göre, gerçekten edebiyatı ve okumayı bir disiplin olarak özümsemek; İngiliz kültürel yaşamını, tarihini, soyolojisini çözümlemek ve anlayabilmek açısından, sosyal bilimciler için eşsiz bir dayanak noktası oluşturur.

Yanıt Açıklaması: Kültürel incelemeler kısa sürede hem Avrupa’da hem de Amerika kıtasında yaygınlık kazanmıştır. Bu arada ilk dört öncüle yeni isimler eklenmiş, genellikle aynı merkezde çalışan akademisyenler daha yeni ve daha farklı konularla okulun gelişimine katkı sağlamışlardır. Bu isimlerin başlıcaları İngiltere’den Angela McRobbie, David Morley, Dick Hebdige ve Lawrence Grossberg’dir. Angela McRobbie’nin “Postmodernizm ve Popüler Kültür”, “Feminizm ve Gençlik Kültürü”, David Morley’in Stuart Hall’un modelini sınadığı “Nationwhite” alılmama araştırması, Dick Hebdige’nin “ Altkültür” kitabı ve Lawrence Grossberg’in “Popüler Kültür ve Kitle İletişim”, “Kültürel Çalışmalar ve Gelecek” kitapları kültürel çalışmaların görece daha yakın dönem çalışmaları olarak dikkat çekmiş ve ekolün daha derinlere ve farklı boyutlara yöneliminde de belirleyici olmuştur. azarlı kitap da kültürel çalışmalar geleneğinin pekişmesinde rol oynamıştır.

Yanıt Açıklaması: Le Bon, kitle psikolojisinde bilinçli kişiliğin ortadan kalkacağını, kitlenin çobanından vazgeçmeyen bir sürü olduğunu, kendilerine aktarılan düşünceler dışında yeni fikirlere sahip olmaya yeteneksiz olduklarını; bu özelliklerinin mikropların çürümüş bedenlere yaptığı gibi, uygarlıklara zarar verebileceğini belirtmiştir.

Yanıt Açıklaması: Kültürel çalışamaların öncüllerinden sonraki gelişimine bakıldığında, özellikle Amerika’daki kültürel incelemelerde klasik “aktif izleyici” tanımının yerine aynı anlama gelen fakat masal gibi büyüleyici olan "çopulcu alımlama" söylemi getirilmiş; böylece kapitalist pazar sisteminin egemen materyal üretim ve ilişki gerçeğini masallaştıran ideolojik yeni bir çerçeve kurulmuştur. Dolayısıyla doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kültürel ürünlerin ve sosyal pratiklerin birer metin olarak okunması eleştirel kuramdan ödünç alınmıştır. Bu yaklaşım ile Kültürel Çalışmalar; sosyoloji, antropoloji, psikoloji, edebiyat gibi bir çok farklı disiplini kendi çalışmalarında kullanarak olgular arasındaki ilişkileri açıklar. Dopru Cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Hall’un “kodlama-kodaçımı” modeli de medya metinlerinin alımlanmasında pek çok araştırmacı için yol gösterici olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Etkin izleyici teorisi, iletişim sürecinde izleyicilerin kendi kararlarına ve gerçeklerine medya metinlerinden ulaşmaya muktedir olduklarını ve metni sadece öngörülen şekilde değil, birçok anlama olanak veren farklı biçimlerle okuyabileceklerine vurgu yapar. Medya metinleri egemen söylemler içinde yapılandırılmış olmalarına rağmen alılmama anında farklı okuma biçimleri mümkündür.

Yanıt Açıklaması: Stuart Hall'un modelini sınayan Nationwide alımlama araştırması Kültürel Çalışmalar'ın gelişimine katkı sunan David Morley tarafından yapılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Bir toplumda aynı görevi yapan, aynı yararı sağlayan, aynı şartlarda yaşayan insan gruplarına sınıf adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Gramsci’ye göre, hegemonya, belli güçlerin tahakkümünün ideolojik güç kullanılarak değil, kültürel liderliğin ele geçirilmesiyle sağlandığını ifade eder. Gramsci, “devletin ve yönetici sınıfın sivil toplum içindeki inançları düzenleme yetisi” olarak tanımladığı hegemonya kavramını Marksist terminolojiye sokmuştur. Hegemonya, bir toplumsal grubun entelektüel ve ahlâkî açıdan toplumu yönetme yetisi, yeni bir tarihsel blok kurma gücü olarak tanımlanır.

Yanıt Açıklaması: Fransız yazar, filozof Jean Paul Sartre’a göre aydın, kendisini ilgilendirmeyen şeylere burnunu sokan, küresel insan ve toplum kavramı adına kabullenilmiş gerçeklerin ve bundan kaynaklanan davranışların tümünü sorgulama iddiasında olan kişidir. Baska bir deyişle aydın, üzerine vazife olmayan şeylere karışan birisidir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Kapitalizm, Marx’ın görüşlerini ortaya koyduğu zamanlardan sonra çok değişmiştir ve bu nedenle Marksizm’e ait temel yaklaşımlar yeni yapıya uyarlanmalıdır. Araştırmacıların ortak noktası kapitalist modern sistemleri ve Marksizm’i eleştirmeleridir. Theodor Adorno, Max Horkheimer, Herbert Marcuse, Walter Benjamin ve ikinci kuşak olarak Jürgen Habermas, Frankfurt Okulu’nun önde gelen kuramcıları arasındadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Kitle İletişim Araçları, radyo,  televizyon, gazete, dergi gibi elektronik veya yazılı basın organlarını anlatmak için kullanılan bir terimdir. Doğru cevap B seçeneğidir.