Medyada Eleştirel Yaklaşımlar

Yanıt Açıklaması: Modernite de eski ile bir karşıtlığı ve geleneksel olandan kopuşu ifade eder ancak bu karşıtlık ve kopuş bireysel, toplumsal ve politik yaşam alanlarının tamamındaki köklü değişim ve dönüşümü kapsar. Dahası, söz konusu bu köklü değişim ve dönüşümün temelinde odağa insanı alan bir akılcılık (rasyonalite) vardır. Bireyi olduğu kadar toplumu ve tüm toplumsal kurumları aklın ve akılcılığın araçlarıyla düzenleyerek örgütleyen modernitenin felsefi temeli XVIII. yüzyıl Aydınlanma Felsefesine bağlanırken, politik olarak Fransız Devrimine ve ekonomik olarak da Sanayi Devrimi ile kapitalizme bağlanır.

Yanıt Açıklaması: Değer biçme değerlendirilecek şey ne ise o şeyin kendi değerini göstermek, bulmak, belirlemek yerine geçerli bir kurala, kurama (teori), norma, çoğu zaman da moda olan genel geçer bir ilkeye, ölçüte dayanarak o şeyi nitelendirmek, değerlendirmektir. Değer biçmenin de o değerlendirilen şeyin kendisiyle bir ilişkisi yoktur ve ezbere değerlendirme olduğu söylenebilir. Değer yakıştırmadan ve değer biçmeden ayrı olarak, “değerlendirme” ya da doğru değerlendirme (değerini bulma) dediğimiz şey ise doğru ölçüt kullanarak, ölçüt verilerini doğru okuyarak ve ifade edilerek yapılan değerlendirmedir diyebiliriz.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C' dir.

Yanıt Açıklaması: Berna Moran eleştirinin işlevini şöyle açıklar: “İyi bir eleştirmen, dolayısıyla iyi bir eleştiri bizim eser karşısındaki yaşantımızı zenginleştirebilir, eserin öğeleri arasında görmediğimiz birtakım ilişkileri kavramamızı sağlayabilir, bunların meydana getirdiği bir dokuyu fark ettirebilir. Böylece esere bakışını bize aktarabilmiş, biz de eseri bu açıdan görmekle bir şeyler kazanmışsak, eleştirmen (eleştiri) görevini yapmış demektir. Gerçi işaret ettiği nitelikler her eserde iyi-kalıcı olmayacağından, yargının doğruluğu değil, akla yatkınlığı söz konusu edilebilir ancak. Bu da öyle sanıyorum ki eleştiriye yeter...”. Dolayısıyla cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Frankfurt Okulu'nun aksine, Kültürel Çalışma lar, popüler kültürü “yanlış bilinç” olarak değil; kitle kültürünün aksine “halkın sesi” olarak görmekte ve özellikle tüketilme anında halkın bilinçli tercihine vurgu yaparak, popüler kültür içerisindeki özgürle - şim olanaklarını işaret etmektedir

Yanıt Açıklaması: İnternet gazeteciliği geleneksel medya gazeteciliğine göre daha hızlı ve pratiktir; kullanıcıyı internaktif pozisyona getirmektedir; zaman ve mekandan bağımsızdır. Bunlarla beraber yeni medya geleneksel medyaya göre görece olarak daha masrafsızdır ve daha geniş bir hedef kitleye sahiptir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Marks’a göre tarih ileri doğru sürükleyen unsur toplumsal sınıflar arasındaki mücadele ile ifade edilen diyalektik ilişkidir. Marks’a göre bu tarih insanın metalar üretimini ve üretim araçlarının mülkiyeti üzerine verilen mücadelelerin tarihidir.

Yanıt Açıklaması: Kitle kültürü özellikle kitle iletişim araçlarının toplumlara hâkim olmasıyla ortaya çıkan bir kültür biçimidir. Doğru cevap B seçeneğidir. Kitle kültürü özellikle kitle iletişim araçlarının toplumlara hâkim olmasıyla ortaya çıkan bir kültür biçimidir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Medyanın eleştirel ekonomi politiğinin inceleme alanları şöyledir: 1. Kitle iletişimi ile ilgili ekonomik ve siyasal biçimlenmeler, 2. Bu biçimlenmelerin ulus içi ve uluslararası ekonomik ve siyasal yapılarla olan bağı, 3. Bu biçimlerin tarihsel gelişimi, 4. Belli bir zaman ve yerdeki durumu, 5. Kitle iletişimi teknolojileriyle aracılanmış iletişimin üretimi ve üretim ilişkileri, 6. İlişkilerdeki karşılıklı bağlar. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Yeni medyanın etkileşimsellik özelliği, iletişim sürecine iletişim uzamında karşılıklılık veya çok katmanlı iletişim olanağını kazandırmıştır. Etkileşimsellik özelliğinin iletişim sürecine ilişkin bir diğer dönüştürücü etkisi de, iletişimin zamanında eş anlı olma derecesine ilişkin yaptığı açılımdır. Yeni medyanın bu özelliği, geleneksel medyaya göre kullanıcının iletişim sürecindeki rolünü ve katılımını da çeşitli şekillerde etkilemektedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: A. Mattelartt, İletişim, enformasyon ve kültür alanlarındaki küresel tartışmaların altını çizerek, kitle ilişim araçları tarafından üretilen ve yayılan enformasyonu geleceğin “hammaddesi” olduğunu öne sürer. Dolayısıyla doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ekonomi politik yaklaşımcıların ideolojiye bakışları Foucault tarafından eleştirilir. Foucault, en başta iktidar ilişkilerinin bir aracı olarak ideolojiye abartılı bir önem verdiği için Marksizmi eleştirir. İdeolojinin egemen sınıfın küresel tahakküm projesinden kaynaklandığını iddia eden görüşlere karşı çıkan Foucault, iktidarın yukardan geldiğini ima eden bu görüşe karşı çıkar ve yönetenler ve yönetilenler arasında her şeyi kapsayan bir karşıtlığın olduğunu da kabul etmez.

Yanıt Açıklaması: Fransız yazar, filozof Jean Paul Sartre’a göre aydın, kendisini ilgilendirmeyen şeylere burnunu sokan, küresel insan ve toplum kavramı adına kabullenilmiş gerçeklerin ve bundan kaynaklanan davranışların tümünü sorgulama iddiasında olan kişidir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Marksizme göre üst yapı, ekonomik alt yapı tarafından belirlenen ve onu etkileyen toplumsal olgular sistemidir.

Yanıt Açıklaması: Medyaya eleştirel ekonomi politik yaklaşımın ABD ve Avrupa kaynaklı iki odağı bulunmaktadır. Genellikle araçsalcı olarak anılan ABD’deki ekonomi politikçilerin önde gelen isimlerini Schiller, Smythe, Herman ve Chomsky oluştururken, medyaya yapısalcı ve bütüncül yaklaşım geliştiren Avrupa’daki öncü isimler ise Golding ve Murdock, Garnham ve Mattelart’tır.

Yanıt Açıklaması: Garnham’a göre kapitalist bir toplumda ekonomik sisteme (alt yapıya) sıkı sıkıya bağımlı olan üst yapı bağımsız veya özerk bir biçimde toplumda var olamaz. Kitle iletişimi ekonomi politik olarak analiz edilmesi gereken bir olgudur. Medyanın endüstriyel, teknolojik ve hukuki olarak yapılanması ve gelişmesi doğ- rudan ekonomik ve toplumsal yapı ile ilişkilendirilir.

Yanıt Açıklaması: Manuel Castells yeni medyanın kültürel etkisiyle dünyanın bir “ağ toplumu”na dönüştüğünü ifade etmiş ve yeni bir toplumsal dönüşümün başladığını eserlerinde dile getirmiştir. Castells’e göre enformasyonu ön plana çıkaran ağ toplumu bilişim teknolojileri tarafından harekete geçirilen, bilişim ağlarında oluşan ve tüm küreye yayılmış yeni bir toplumsal organizasyon yapısıdır. Bu yapı insanlar arasında kültür aracılığıyla şekilllenen bir etkileşim ortaya koyduğu gibi; üretim, tüketim ve güç ilişkilerini de etkilemiştir.

Yanıt Açıklaması: Yoğunlaşma, bir medya şirketinin, medyanın benzer alanlarında faaliyet gösteren diğer bir şirketi satın alması ve denetimin medya sektöründe tekellerde toplanmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Eleştirel ekonomi politik yaklaşım, dört temelde ana akım ekonomi biliminden farklılık göstermektedir (Golding ve Mordock, 1997: 64-65): Bütüncüldür. Tarihseldir. Kapitalist teşebbüs ile devlet müdahalesi arasındaki dengeyle ilgilenir. Verimlilik gibi teknik olguların ötesine geçerek adalet, eşitlik, kamu yararı gibi temel ahlaki sorunlarla ilgilenir.

Yanıt Açıklaması: E seçeneğinde verilen ifade, Garnham'ın görüşlerine göre yanlıştır. Garnham, Smythe’in televizyonun “reklamcılara satılabilir izleyiciler üreticisi” yaklaşımını eleştirerek, bu tavrın televizyonu belirlemede ekonomik mantık kadar önemli olan siyasal ve kültürel boyutun çıkmaza sokulması anlamına geldiğini savunur.