Medyada Eleştirel Yaklaşımlar

Yanıt Açıklaması: Adorno ve Horkheimer’in aydınlanma sürecinin çıkmaza girdiğini savunan, bürokratik, teknolojik ve ideolojik güçlerin insan özgürlüğünü kısıtladığını, pasif, tek tip tüketicilerden oluşan bir kitle toplumu oluşturulduğunu ve bu yapının toplumsal elitlerin güçlerini sağlamlaştırdığını ileri süren ortak eserleri Aydınlanmanın Diyalektiği adlı eserleridir.

Yanıt Açıklaması: Dreyfus Olayı adlı eserEmile Zola'ya aittir.

Yanıt Açıklaması: Toplumun tamamının ya da büyük bir kısmının alıcı konumunda olduğu yani kitlelere yönelik iletişime kitle iletişimi denir.

Yanıt Açıklaması: Antonio Gramsci ile özdeşleşmiş olan hegemonya; iktidarın kendi işlerliği adına, hakimiyeti altındaki insanların rızalarını kazanmada başvurduğu stratejiler alanı, “rızanın üretimi” olarak anlaşılır ve bağımlı bilinç biçimlerinin şiddet ya da zora başvurulmadan inşa edildiği süreçleri işaret eder.

Yanıt Açıklaması: Althusser’in geliştirdiği sınıflandırmaya göre devletin ideolojik aygıtları baskı aygıtlarından farklı olarak işlevini güçten ziyade ideolojiyi kullanarak yerine getirir ancak baskı aygıtlarıyla da arasında sürekli bir işbirliği ve birbirini tamamlayan bir işleyiş vardır. Althusser’e göre bu ideolojik aygıtları kullanmadan devletin iktidarını sürekli elinde tutması mümkün değildir. İktidarın ideolojik aygıtlara doğrudan müdahalesi söz konusu değildir. Çünkü devletin ideolojik aygıtlarında farklı sınıfların direnişi, birtakım çelişkilerin kullanılması yoluyla proletaryanın etkisi söz konusudur. Sivil yapıda olmalarına rağmen devlet kurumu gibi işleyen bu ideolojik aygıtların başlıcaları; kilise, okullar, hukuk sistemi, siyasi sistem, sendikalar, kitle iletişim araçları, edebiyat, güzel sanatlar, spor gibi kültürel kurumlardır.

Yanıt Açıklaması: Modern sözcüğü, genel olarak bir eskiden kopuşu, köklü (radikal) bir değişimle birlikte eskiden yeniye geçişi ve güncelliği dile getirir. Doğru cevap, B'dir.

Yanıt Açıklaması: Gündelik dilde ya da günlük konuşmalarımızda pek çok kez tanık olduğumuz, duyduğumuz cümlelerdir bunlar. Hatta deyim olarak kullanılan kalıplar da vardır, denilir ki: “Bir işi; bilen yapar, az bilen akıl verir, bilmeyen eleştirir.” İlk bakışta doğruymuş gibi gözüken bu deyimde olsun, yukarıdaki cümlelerde olsun “eleştiri” sözcük anlamıyla kullanılır ve kötülemek, yermek, küçümsemek, en hafif haliyle “kusur bulmak” gibi anlamlar taşır.

Yanıt Açıklaması: Bir kişi ya da şeyin (olgu, durum, nesne de olabilir) niteliklerini bulup çıkarabilen, bir ölçütü tanıyıp kullanabilen ve bulgularını ifade edebilen özneye eleştiren veya eleştirmen denmektedir.

Yanıt Açıklaması: 1964 yılında Birmingham Üniversitesi’nde kurulan Çağdaş Kültürel Araştırmalar Merkezi bünyesinde çeşitli roller üstlenen bir gurup sosyal bilimcinin oluşturduğu ekol sosyoloji, siyaset bili mi ve iletişim alanına önemli katkılar getirmiş ve buradan tüm dünyaya yayılım sağlamıştır. Öncül teorisyenleri E.P. Edward P. Thompson, Richard Hoggart, Raymond Williams ve Stuart Hall’dur. Dolayısıyla doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kültürel ürünlerin, kapitalist sistemlerde ucuz, derinliği olmayan, ideoloji içeren bir yapıda endüstri şeklinde üretilmesini niteler. Kültür endüstrisinin amacı kârı azamileştirmektir. Bunu yaparken eleştirel olmayan, halinden memnun tüketicilerden oluşan bir kitle meydana getirir. Böylece kapitalizmin sürekliliği de sağlanmış olur.

Yanıt Açıklaması: 1918 doğumlu olan Richard Hoggart, eğitimini Leeds Üniversitesinde tamamlamıştır. İkinci dünya savaşında topçu yüzbaşısı olarak görev yapan Hoggart ardından Hull üniversitesinde yetişkinlere yönelik programlarda eğitmen olarak çalışmıştır. Leicester Üniversitesine geçen Hoggart; 1959 yılında İngiliz Edebiyatı profesörü olarak Birmingham Üniversitesi’nde çalışmaya başlamış ve 1964 yılında da, bu üniversiteye bağlı olan Çağdaş Kültürel Çalışmalar Merkezi’ni kurmuştur.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal bağlamda ya da boyutta eleştiri; Eleştirel düşünme, düşünebilme ortamının yaratılması, korunması ve bireyin en doğal hakkı olan eleştiri hakkını sonuna kadar, özgürce kullanabilmesi anlamında modern-modernlik-modernite-modernizm kavramlarıyla doğrudan bağlantılı olarak görülebilir.

Yanıt Açıklaması: Kitle Kültürünün özellikleri ana hatlarıyla şöyledir:

Yanıt Açıklaması: Sanatçı ise mevcut nesnenin şu ya da bu bölümünün sınırları içinde kalmak zorunda değildir. Sanatçı kendisine konu olarak neyi seçerse seçsin (canlı ya da cansız doğa), odağa insanı, insanın anlam dünyasını alır, insan ile arada bir bağ kurar ve bir yaşantıya ya da yaşantı olanağına işaret eder, gösterir, duyumsatır. Örneğin bir martıyı anlatırken ya da resmederken, insanın özgürlüğüne ilişkin yaşantı olanağını gösterir. Franz Kafka’nın (1883-1924) “Dönüşüm” adlı eserinde olduğu gibi insanın bir böceğe dönüşmesini anlatırken yaşantı olarak sunduğu şey, insanın kendisine ve çevresine yabancılaşması sorunudur. E şıkkı dışında yer alan ifadeler sanat için doğru ifadeler değildir.

Yanıt Açıklaması: Batının yazdığı tüm bir kültür ve uygarlık tarihi eleştirel aklın yazdığı tarih olarak okunabilir. Eski Yunan filozofu Sokrates’in “Sorgulanmayan, üzerinde düşünülmeyen hayat yaşanmaya değmez” diyerek öncülüğünü yaptığı bu anlayış binlerce yıl öncesinden günümüze kadar uzanan eleştiri anlayışıdır ve modernizmin felsefi olduğu kadar toplumsal temelleri de aynı eleştirel bakış üzerine inşa edilmiştir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Walter Benjamin’ e göre Flaneur: Kentsel mekânlarda, amaçsızca dolaşan, insanlara,  mağazalara bakan bir izleyicidir.

Yanıt Açıklaması: Nesnel dünyaya ve bu dünyada yer alan olgulara ilişkin yansız gözlem ve sistemli deneye dayalı nedensel ilişkileri araştıran zihinsel etkinliklerin ortak adına “bilim” diyebiliriz. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Eylem olarak eleştiri, eleştirilen şey her ne ise (olgu, olay, durum, yapıt, insan, toplum, bilim, sanat vb.) o şeyi değerlendirme uğraşı, çabasıdır. Dolayısıyla cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Aydın kimdir sorusunun Batıdaki, Avrupa’daki en yetkin karşılıklarından biri olarak modern edebiyatın, roman sanatının tanınmış ismi Emile Zola ve onun Dreyfus Olayı adlı yapıtı gösterilir. Söz konusu bu yapıt Emile Zola örneğinde, aydın olmanın gereklerini ve eleştirel düşünce arasında bağı daha somut olarak betimleyebiliriz.

Yanıt Açıklaması: Kültürel çalışmaların en önemli özelliklerinden biri teorisyenlerinin (Raymond Williams gibi) edebiyatla sosyal bilimler arasında başarılı bir köprü kurmasında yatmaktadır. Edebiyat üzerine yapılan metin analizleri, özellikle medya analizlerine kaynaklık etmiştir. Doğru cevap E’dir.