Medyada Eleştirel Yaklaşımlar

Yanıt Açıklaması: “Sorgulanmayan, üzerinde düşünülmeyen hayat yaşanmaya değmez” felsefesi Sokrates'e aittir. Doğru cevap, E'dir.

Yanıt Açıklaması: Batı Marksizmi Marx’ın eserlerinin yeniden ele alınması ve yorumlanmasıyla ortaya çıkmıştır. Devrimin şartlar oluştuğu halde Avrupa ülkelerinde bir türlü gerçekleşmemesinin nedeni araştırılmış ve ekonomik altyapı yanında kültürün, ideolojinin ve devletin rolünün önemli olduğu saptanmıştırBöylelikle ekonomi politikçilerin savunduğu Marksist anlayıştaki; altyapının üstyapıyı belirleyeceği, tarihin otomatik olarak işleyerek zamanı geldiğinde kapitalizme son vereceği yönündeki anlayış tartışılmaya başlanmıştır. Dolayısıyla doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Fransız Devrimi, 1789 yılında Fransa’da halk ve burjuvazinin mutlak monarşiyi yıkıp yerine cumhuriyeti getirdikleri büyük bir kitlesel harekettir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Adorno ve Horkheimer  “Aydınlanmanın Diyalektiği” adlı ortak eserlerinde kitle toplumunu eleştirirler. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Kişinin sadece kendi dışında olanları değil, kendini de eleştirmesine özeleşiri denmektedir.

Yanıt Açıklaması: İdeoloji yasal ve siyasal ilişkilerle birlikte üst yapıyı meydana getirir. Marx, ideolojiyi temelde yönetici sınıfın fikirlerinin toplumda doğal ve normal görünmesini sağlayan bir araç olarak değerlendirmiştir. İşçi sınıfı kendilerini, kendilerine ait olmayan fikirler aracılığıyla anlamaya yönlendirilir. Bu fikirler yöneten sınıfların yanlış bilinç üreten burjuva ideolijisinin ürünüdür. İnsanların kim oldukları, toplumla nasıl ilişkilendirildikleri ve toplumsal deneyimlerini nasıl anlamdırdıklarına ilişkin bliinçleri doğa ya da biyoloji tarafından değil toplum tarafından üretilir. Bu nedenle doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: İngiliz Kültürel Çalışmalar’ın düşünürleri kültürel indirgemeciliği reddederek Marksizmin Ortodoks yorumunu eleştirmişlerdir. Onlara göre maddi üretim kendi özgül tarihi içerisinde anlaşılmadıkça onun karşılığı olan düşünsel üretimin niteliğini ya da ikisinin arasındaki karşılıklı hareketi anlamak olanaksızlaşmaktadır. Kitlelere karşı daha derinlikli ve empatik bir yaklaşımı benimseyen düşünürler kitle kültürü yerine popüler kültürü incelemiş, özellikle işçi sınıfının yaşam pratikleri üzerinden hemegonyanın nasıl bir mücadele sonucunda inşa edildiğini veya yıpratıldığını ortaya koymuşlardır. Böylelikle indirgemeci bir yaklaşım olan üst yapının alt yapıyı belirlediği düşüncesi yerine kendi özgül pratikleri içinde halk ile egemen sınıfların hegemonik bir mücadele içinde olduklarını ileri sürmüşlerdir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Gustave Le Bon, Kitleler Psikolojisi adlı kitabında insanların kitleleştiklerinde son derece acımasız, vahşi ve dizginsiz bir tavır takınabileceklerini ve bu özellikleri nedeniyle tehlikeli olabileceklerini ifade etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal eşitsizliği gizleyerek sermaye egemenliğini pekiştirmek

Yanıt Açıklaması: Ekonomik belirlenim

Yanıt Açıklaması: Klasik “aktif izleyici” (active audience) tanımının yerine aynı anlama gelen fakat daha taze, masal gibi büyüleyici olan “çoğulcu alımlama” (polysemic reception) söylemi getirilmiştir. Böylece kapitalist pazar sisteminin egemen materyal üretim ve ilişki gerçeğini masallaştıran ideolojik yeni bir çerçeve kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Değerlendirme, değerlendirilecek nesnesine (objesine) göre farklı şekillerde anlamlandırılıp, sınıflandırılabilir. Buna göre; a. Olayların ve durumların değerlendirilmesi b. İnsan başarılarının (Sanat, teknik-teknoloji, bilim, felsefe vb.) değerlendirilmesi c. Tek tek yapıtların değerlendirilmesi d. Bir insanın değerlendirilmesi e. Kişi değerlerinin ve kişilerarası ilişkilerde değerlerin değerlendirilmesinden söz edilebilir. Dolayısıyla cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Theodor Adorno, Max Horkheimer, Herbert Marcuse ve Walter Benjamin Frankfurt Okulu’nun ilk dönem temsilcilerindendir. Jürgen Habermas ise okulun ikinci dönem temsilcileri arasındadır.

Yanıt Açıklaması: Bireysel bağlamda da toplumsal bağlamda da eleştirinin, eleştirel düşüncenin temelinde “akıl” ve “akılcılık (rasyonalite)” olduğu söylenebilir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Kapitalist toplumlarda ekonominin yaşamı ve kitleleri dönüştürmesinde kentleşme en önemli mihenk taşıdır.

Yanıt Açıklaması: William McDougall da kitleyi yığın ve örgütlü kitle olarak ikiye ayırır.

Yanıt Açıklaması: XVIII. yüzyıl Aydınlanma felsefenin önde gelen filozoflarından olan; eleştirel felsefenin kurucusu Immanuel Kant’tır (1724-1804).

Yanıt Açıklaması: Kavram olarak eleştiri; bir olgunun, bir durumun ya da nesnenin, onu o yapan özgün niteliklerinin, belli bir ölçüt esas alınarak saptanması ve ortaya konması demektir. Bu durumda bir eleştiri için şu üç koşulun bir arada, aynı anda bulunması gerekir: Bir olgu, bir durum ya da bir nesne; doğruluğu, geçerliliği denenmiş, sınanmış bir ölçüt; ve o şeyin (olgu, durum, nesne) niteliklerini bulup çıkarabilen, bir ölçütü tanıyıp kullanabilen ve bulgularını ifade edebilen bir özne (eleştiren-eleştirmen)

Yanıt Açıklaması: Sanatın özerkliğini duyuran da Kant olur. Doğru ve yanlışın mantığın konusu, iyi ve kötünün ise ahlakın konusu olduğunu söyleyen, sanat mantığın doğru-yanlışından da ahlakın iyi-kötüsünden de farklı, kendine özgü yasaları olan bağımsız bir alan olarak ele almış ve tanımlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Louis Althusser yapısalcı bir yaklaşımla kapitalist toplumdaki işleyişin sorunsuzluğunu inceleyen, Marksizm’deki kültür ve politikaya ilişkin eksikleri gidermeye çalışan bir düşünürdür. Marx’ın tamamen yanlış anlaşıldığını, yeterince değerlendirilmediğini öne süren Althusser, Marks’ın son dönem eserlerinden yola çıkarak Marksist temelli bir kültür kuramı ortaya çıkarmaya çalışmıştır. Althusser yapısalcı bir yaklaşımla hareket etmiş, Marx’ın ekonomik temelli kuramına, yapı ve bilinçdışı gibi kavramları eklemiştir. Aynı zamanda üstyapıya geleneksel Marksizm’den daha fazla güç atfeden Althusser, üst yapının göreli bir özerkliği olduğunu savunmuştur. Alhusser kapitalist sistemin zamanı gelince kendiliğinden devrimi doğuracağı fikrine de karşı çıkar. Çünkü ona göre politika ve devletten oluşan üstyapının kapitalizmi destekleyici ve koruyucu bir işlevi vardır.