İktisada Giriş

Yanıt Açıklaması: Herhangi bir şeyin değişim aracı olarak kullanılması için belirli özelliklere sahip olması gerekir. Değişim aracı olarak kullanılacak bir nesne (1) standart olmalıdır; (2) kolay taşınabilir olmalıdır;(3) kolayca bozulup deforme olmayacak kadar dayanıklı olmalıdır; (4) kolayca taklit edilemez olmalıdır; (5) her miktardaki alışverişe imkân verecek şekilde bölünebilir olmalıdır ve (6) geniş bir kesim tarafından kabul edilir olmalıdır. Bu özelliklere sahip birçok şey bulabiliriz. Gerçekten de tarihte birçok şey para olarak kullanılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Likiditeyi herhangi bir varlığın nakit paraya, diğer varlıklara veya mal veya hizmete dönüştürülebilme kolaylığı olarak tanımlamıştık. Bir varlığın piyasada ne kadar çok alıcısı ve satıcısı varsa, o varlık nakit paraya, diğer varlıklara, mal veya hizmete o kadar kolay dönüştürülebilir. En likit olan varlık nakit paradır.

Yanıt Açıklaması: M-Pesa cep telefonu tabanlı bir para transfer sisteminin adıdır. Bu sistem kullanılarak bir tür elektronik para olan “e-float” cep telefonu kullanıcıları arasında transfer edilebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Ortalama ürün, marjinal ürün ve toplam ürün arasındaki ilişkileri şöyle özetlenebilir: Marjinal ürün eğrisi, toplam ürün eğrisinin dönüm noktasına kadar yukarı eğimlidir, bu noktada maksimuma ulaşmakta ve daha sonra ise aşağı doğru eğimli olmaktadır. Marjinal ürün eğrisi ortalama ürün eğrisinin üstünde iken ortalama ürün eğrisi pozitif eğimlidir. Ortalama ürün eğrisinin maksimum olduğu noktada ortalama ürün marjinal ürüne eşittir. Marjinal ürün ortalama ürünün altında iken ortalama ürün aşağı eğimlidir. Marjinal ürün sıfır olduğunda toplam ürün maksimuma ulaşmıştır.

Yanıt Açıklaması: Fiziksel olarak da bir değer ifade eden konut, arsa ve tarla gibi gayrimenkuller; altın ve gümüş gibi değerli metaller; elmas gibi değerli taşlar veya otomobil gibi dayanıklı tüketim mallarına reel varlıklar adını veriyoruz.

Yanıt Açıklaması: Bankaların ellerindeki ticari senetleri vadesinden önce merkez bankalarına kırdırarak likidite elde etmelerine reeskont kredileri adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Merkez bankasının para arzını kontrol etmek için kullanabileceği üç temel araç vardır: (1) zorunlu rezerv oranları, (2) açık piyasa işlemleri ve (3) reeskont oranları.

Yanıt Açıklaması: En likit olan varlık nakit paradır. Ondan sonra vadesiz mevduat ve vadeli mevduat gelmektedir. En az likit olanlar ise gayrimenkullerdir. Doğru seçenek "D" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Herhangi bir şeyi elde etmek için vazgeçtiğimiz en değerli alternatif, o tercihin fırsat maliyetidir.

Yanıt Açıklaması: Hükümetler uyguladıkları para ve maliye poli­tikaları ile toplam talebi etkileyebilir. Hükümetin kamu harcamaları, transfer ödemeleri ve vergileri kullanarak ekonomiyi etkileme teşebbüsleri ma­liye politikası olup, AD eğrisini kaydıran önemli bir faktör olarak karşımıza çıkar.

Yanıt Açıklaması: Sikkelerin içerdiği değerli maden miktarının azaltılarak değerinin düşürülmesine “tağşiş” adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Toplam talep ve toplam arz analizlerini birleştirerek, reel GSYİH denge miktarını ve denge fiyat düzeyini eşanlı olarak belirleyebiliriz.

Yanıt Açıklaması: Ekonomik durgunluk (düşük ve negatif oranlı bir büyüme hızıyla yüksek bir işsizlik oranı) ile yüksek bir enflasyonun birlikte görüldüğü olguya stagflasyon denir.

Yanıt Açıklaması: Ekonomide fiyatlar ve toplam çıktı düzeyinin belirlenmesinde en önemli rolün para arzına ait olduğunu öne süren Monetaristler’e göre para arzındaki artış tüketim ve yatırım harcamalarını arttırarak denge çıktı ve fiyat düzeyini yükseltir. Para arzındaki bir azalma ise ters yönde etkiye sahiptir. Monetaristler’e göre para politikası ile birlikte uygulanmadığı sürece maliye politikası etkili değildir.

Yanıt Açıklaması: Toplam talep, ekonomideki tüm sektörler tarafından (hane halkı, firmalar, devlet ve dış a^lem sektörlerince) çeşitli fiyat düzeylerinde belli bir dönemde talep edilen mal ve hizmetlerin toplam miktarıdır.

Yanıt Açıklaması: Ortalama toplam maliyet toplam maliyetin üretim düzeyine oranıdır. Yani AC = TC / Q Toplam maliyet ise toplam sabit maliyet ve toplam değişken maliyetin toplamından oluşmaktadır. Yani TC = TFC + TVC Dolayısıyla yukarıdaki ortalama maliyet formülünde TC yerine TFC + TVC de yazılabilir. Bu durumda AC = (TFC+TVC) / Q da doğrudur. BU eşitliğin bir başka yazılımı ise parantezin açılması şeklinde de olabilir yani, AC = TFC/Q + TVC/Q Ortalama sabit maliyet (AFC) ise toplam sabit maliyetin üretim düzeyine oranıdır. AFC = TFC/Q ortalama değişken maliyet (AVC) de toplam değişken maliyetin üretim düzeyine oranıdır. AVC = TVC/Q Yukarıda ortalama maliyeti AC = TFC/Q + TVC/Q şeklinde de hesaplayabileceğimizi göstermiştik. Dolayısıyla AC = AFC + AVC şeklinde de yazılabilir. AC = TFC + TVC Toplam sabit maliyet ve toplam değişken maliyetin toplanması ile toplam maliyet (TC ) elde edilir. Doğru şık (B) şıkkı

Yanıt Açıklaması: Ekonomi teorisinde maliyet bir şeyi elde etmek için vazgeçmek zorunda olduğumuz diğer alternatifler cinsinden tanımlanır ve bu kavrama Fırsat Maliyeti adı verilir. Fırsat maliyeti firma açısından bir girdinin en iyi alternatifinde kullanılmamasından kaynaklanır. Örneğin kendine ait iş yerini kiraya vermeyip kendisi çalıştırdığında vazgeçilmiş veya mahrum kalınmış bir kira geliri vardır. Aynı şekilde kişinin kendi iş yerinde çalışması karşılığında başka bir kuruluştan yönetici olarak elde edebileceği bir gelirden de vazgeçmesi söz konusudur. Ancak fırsat maliyeti nedeniyle ortaya çıkan bu maliyet unsurları muhasebe kayıtlarında görünmemektedir. Açık maliyet olarak da adlandırdığımız muhasebe maliyetleri tek başına iktisatçılar için yeterli değildir. İktisatçıları fırsat maliyetinden dolayı ortaya çıkan örtük maliyet de ilgilendirmektedir. Bu nedenle de yapılan analizlerde maliyet kavramından söz ederken kastedilen kavram aslında açık maliyetler ile örtük maliyetlerin toplamından oluşan ekonomik maliyetlerdir. Sorunun doğru şıkkı (B) şıkkı örtük maliyetlerdir.

Yanıt Açıklaması: 1970’lerin ilk yarısında ve sonunda ortaya çıkan petrol krizi nedeniyle artan enerji fiyatları, yine 1990’daki Irak’ın Kuveyt’i işgali sonucunda ve son olarak Irak savaşı sonrası 2004 yılı ortalarında görülen petrol fiyatlarındaki yükselmeler enerji fiyatlarını hızla arttırdı. Üreticilerin karşı karşıya kaldıkları bu ani maliyet artışları toplam arz eğrisini sola kaydırdı. Şayet AS eğrisi sola kayarsa üretim azalır. Üretim azalmasına karşın, mevcut talebin yüksek kalması fiyat artışı yaratır. Sonuç yine düşen üretim ve yükselen fiyat düzeyi kısaca stagflasyon olgusudur.

Yanıt Açıklaması: Bir birim ürün üretmenin ka^rı en basit şekliyle, bu ürünün satış fiyatı ve üretim maliyeti arasındaki farktır.

Yanıt Açıklaması: Toplam arz, belirli bir dönemde çeşitli fiyat dü­zeylerinde, ekonomideki tüm üreticilerin birlikte arz ettikleri toplam çıktıyı gösterir. Arz edilen top­lam çıktı; reel GSYİH olarak ölçülen ve ekonomi­deki tüm firmalar tarafından üretilen mal ve hizmet miktarıdır. İşte toplam arz, bu toplam çıktı ile genel fiyat düzeyi arasındaki ilişkiyi gösterir