Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Yanıt Açıklaması: Kurumsal hayırseverlik; işletme tarafından bir sosyal konuyla ilgili olarak yapılan ve seçilen konuya genellikle maddi ve/veya çeşitli mal ve hizmet tarzında doğrudan katkı sağlayan bir girişimdir.

Yanıt Açıklaması: Modern sosyal sorumluluk anlayışına göre, herhangi bir kurum; “yer altı veya yer üstü bir su kaynağına zehirli atıklarını bırakmamalı, ekolojik yapıyla barışık üretimlerde bulunmalı, iç ve dış çevrede yer alan tüm unsurları sosyal sorumluluk yönünde bilinçlendirmeli, örgüt içi ve dışı eğitim olanaklarını geliştirmeli, işgörenlerinin tüm sorunlarına duyarlı davranmalı” dır. Bu anlayışa göre, kurum sahibi, ortak veya yöneticileri aşağıdaki eylemlerde bulunabilmektedirler (Çelik, 2007): Şirketin sosyal sorumluluk konusunda bilinçli olduğu imajını yaymaya çalışmak: Bu tam olarak sosyal sorumluluğu yansıtmamaktadır. Şirketler sosyal sorumluluğa katıldıklarını ispatlamaya çalışırlar. Örneğin, deprem vb. afetlerde, felaketzedelere giyecek ve yiyecek yardımı yaptıklarını kamuoyuna duyururlar. • İyi vatandaş-şirket rolü oynamak: Şirketler, toplumun faydası için birtakım aktif girişimlerde bulunurlar. Örneğin, eğitim ve çevre sorunlarıyla ilgili çeşitli vakıflar kurup, işletebilirler. • Sosyal yönden sorumlu bir şirket gibi davranmak: Birçok yönetici, örgütlerinin sadece kendi çıkarlarına göre hareket etmesine razı olmaz. Örneğin, çevre, eğitim gibi konularda hiçbir zorlama olmadan kendiliğinden yararlı uygulamalarda bulunabilirler.

Yanıt Açıklaması: Paydaş teorisi ile kurumsal sosyal sorumluluk (KSS) arasında güçlü bağ olduğu görülmektedir. Paydaş teorisi kapsamında kurumların paydaşlarının çıkarlarını koruması temeline dayandırılması aynı zamanda KSS anlayışını da içermektedir. Her iki yaklaşım kurumun paydaşlarıyla ilişkisinin güçlendirilmesine ve kurumun itibarını artırmaya yönelik hedefleri içermektedir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal sorumluluk faaliyetlerinde işletmelerin sivil toplum örgütleri ile işbirliği yapmalarında her iki tarafın birbirine katkıları bulunmaktadır. Sivil toplum örgütlerinin işletmelerle birlikte çalışması neticesinde işletmelerinde bu durumdan fayda sağladıkları yapılan araştırmalarla ortaya konmuştur. Sivil toplum örgütlerinin işletmelere katkılarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz: İşletme çalışanlarının sivil toplum örgütlerinde gönüllü çalışmasıyla örgüte bağlılık, motivasyon ve verimliliklerinin artması sağlanabilir. Olumlu anlamda bilinirliği yüksek bir sivil toplum örgütü ile iş birliği yapılması işletmenin itibarına ve imajına olumlu katkılar sağlayabilmektedir. Toplum yararına çalışan ve sivil toplum örgütlerini destekleyen işletmeler kamuoyu tarafından bilinmekte ve desteklenmektedir. İşletmelerin sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte yaptıkları faaliyetler sonucunda tüketiciler tarafından daha fazla tercih edildikleri yapılan araştırmalarda ortaya konmaktadır. İşletmenin ürün veya hizmetlerinin daha tanınır olmasını sağlayabilmekte, aynı zamanda kurumsal markaya katkılar sağlamaktadır. İşletmeler, rakipleri ile aralarında hem küresel hem de yerel ölçekte sosyal sorumluluk kampanyalarıyla fark yaratabilmektedir. B, C, D ve E seçenekleri sivil toplum örgütlerinin işletmelere katkılarından oluşmaktadır

Yanıt Açıklaması: İşletmelerin işletme içi ve işletme dışı olmak üzere iki sorumluluk alanı vardır. İşletme dışı sorumluluk alanları, müşteriye karşı sorumluluklar, topluma karşı sorumluluklar, çevreye karşı sorumluluklar, devlete ve yerel yönetime karşı sorumluluklar, rakiplere karşı sorumluluklar, tedarikçilere karşı sorumluluklar, meslek odaları ve sivil toplum örgütlerine karşı sorumluluklardır. İşletmelerin ekonomik, yasal, ahlaki ve gönüllü sorumluluklarının dışında işletme içinde sorumlu olduğu alanlar bulunmaktadır. İşletme içi sorumluluk alanları, çalışanlarına karşı sorumluluklar ve pay sahiplerine karşı sorumluluklar şeklindedir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal sorumluluğun daha iyi anlaşılması için Caroll’un (1991), ekonomik, yasal, etik ve hayırsever sorumlulukları kapsadığını açıkladığı stratejik tanıma bakmak yerinde olur: "Sosyal sorumluluk kavramı, kurumun iyi bir vatandaş olarak hareket ettiği anlamına gelir.” Carroll'un oluşturduğu KSS piramidi, sosyal açıdan sorumlu bir kurumun aynı zamanda “kar elde etmesi, kanunlara uyması, etik olması ve iyi bir kurumsal vatandaş olması için çalıştığını göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: İş etiği (business ethics) kavramı, mal ve hizmet üretiminde ve satışında ahlaki ya da etik davranışın önemini ortaya koymaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Uluslararası Tüketici Birlikleri Örgütü tarafından belirlenen ve tüketicilerin sahip olması gereken temel haklar şunlarıdır; temel gereksinimlerin karşılanması hakkı, tüketicinin sağlık ve güvenliğinin korunması hakkı, bilgi edinme hakkı, tüketiicinin ekonomik çıkarlarının korunması ve geliştirilmesi hakkı, örgütlenme ve temsil edilme hakkı, tüketicinin zararlarının giderilmesi hakkı, eğitilme hakkı ve sağlıklı bir çevrede yaşama hakkıdır.

Yanıt Açıklaması: KSS stratejisinin tasarımı için ilk adım örgüt veya iş organizasyonun değerlendirilmesidir.

Yanıt Açıklaması: Kurumsal hayırseverlik; işletme tarafından bir sosyal konuyla ilgili olarak yapılan ve seçilen konuya genellikle maddi ve/veya çeşitli mal ve hizmet tarzında doğrudan katkı sağlayan bir girişimdir.

Yanıt Açıklaması: İşverenlerin güvenli ve sağlıklı koşullar yaratma ve çalışma hayatının kalitesini yükseltme sorumluluğu çerçevesinden bakıldığında; çalışanların en temel hakkının, sağlıklı ve güvenli koşullarda çalışmak olduğu görülmektedir. Bu ortamı oluşturmak işveren ve yöneticilerinin sorumluluğudur. Bununla birlikte iş hayatı ve aile hayatını dengeli bir biçimde götürebilmeyi sağlayacak anlamda bazı önlemler almak ve faaliyetlerde bulunmak ta günümüzde işletmelerin sorumlulukları arasındadır. Örneğin kadın çalışanların doğum izni ve kreş gibi istek ve ihtiyaçlarının karşılanması ve bu doğrultuda düzenlemeler yapılması çalışanlar açısından önem taşımaktadır.

Yanıt Açıklaması: İşletmelerin çalışanlarına karşı bir takım sorumlulukları bulunmaktadır. Bunları sıralayacak olursak; çalışma hakkına saygı gösterme, Adil ücret ödeme, İşçilerin sendika kurma ve grev yapma hakkına engel olmama, Özel hayatın gizliliği hakkına saygılı olma, Güvenli ve sağlıklı koşullar yaratma ve Çalışma hayatının kalitesini yükseltme, Çalışanlar arasında ayrımcılık yapmama, Çalışanların kararlara katılma hakkını sağlama, Çalışanların özgürce konuşma hakkı şeklindedir. B seçeneğinde verilen “Performansa dayalı ücret ödeme” yanlış olarak verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Galbreath'ın kurumsal sosyal sorumluluk yaklaşımı stratejileri, hissedar stratejisi, özgecil strateji, karşılıklılık stratejisi ve dördüncüsü vatandaşlık stratejisi olmak üzere dört çeşittir.

Yanıt Açıklaması: Kurumlar, toplumun ihtiyaç duyduğu mail ve hizmetin üretilmesinde kaynakların verimli kullanılması ve kar elde edecek biçimde satılmasından sorumludur. Kurumların varlığını sürdürebilmesi kar elde etmesine bağlıdır. Bu nedenle kurumların öncelikli sorumluluğu ekonomiktir. Kurumların ekonomik sorumlulukları şu şekilde ifade edilmektedir (Carroll, 1991’den aktaran Ceritoğlu, 2011; 34): • Hissedarların kazançlarını sürekli arttıracak biçimde hareket ettirmek, • Karlılığa yönelmek, • Rekabet pozisyonu koruyabilmek, • Yüksek verimlilikte iş işleyişi sağlamak, • Sürekli karlı çalışan bir işletmeyi başarılı bir kurum olarak kabul etmek

Yanıt Açıklaması: Kurumsal sosyal sorumluluğun günümüzdeki anlamdaki gelişiminin öncesinde kurumların birtakım sosyal sorumluluk çalışmalarından söz edildiği görülmektedir. Tarih öncesi dönemlerde Sümer tabletlerinde işçi haklarına, MÖ. 1800’lerde Hamurabi Kralı’nın Babil’de ticarette tarafların sorumluluklarına yer verilmiştir. Ayrıca MÖ. 4. yüzyılda Aristo’nun etik çalışması yaptığı ve iş etiği kavramından söz ettiği bilinmektedir. Milattan sonra ise özellikle Kur’an ve Tevrat gibi kutsal kitaplarda iş hayatına yönelik yükümlülüklerden söz edilmektedir. İslamiyetteki zekat ve fitre gibi yardımların günümüzde de devam ettiği ve hayırseverlik uygulamaları ile iç içe geçtiği görülmektedir (Yamak, 2007; 10).

Yanıt Açıklaması: Haksız rekabet koşullarına; kötüleme, gerçeğe uymayan bilgi verme, yanıltıcı reklamlar, işletmenin sırlarını ele geçirme, sırlardan faydalanma ve yayma örnek olarak verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: İşletmenin büyüklüğü, faaliyette bulunduğu sektör veya ülke, yasal düzenlemeler, rekabet koşulları, işletmenin yönetim tarzı ve yöneticilerin sorumluluk anlayışları gibi çok sayıda faktör, işletmenin sosyal sorumluluk alanlarını etkilemektedir.

Yanıt Açıklaması: KSS kavramı altında pek çok fikir, kavram ve uygulamanın yer aldığını görülmektedir: İş etiği/ahlakı, kurumsal vatandaşlık, küresel vatandaşlık, sürdürülebilir kalkınma, kurumsal yönetişim, kurumsal hesapverebilirlik gibi.

Yanıt Açıklaması: KSS Stratejik Seçenek: Özgecil Strateji: Bu stratejik KSS seçeneğinde, firma ve içinde bulunduğu toplum arasında içiçe geçmiş ilişkiler olduğu kabul edilmekte ve anlaşılmaktadır. Dahası toplumun bir parçası olarak firma, içinde bulunduğu topluma olumlu bir katkıda bulunmak adına hayırseverlik şeklinde “aldığının bir kısmını geri verme”si gerektiğini kabul etmektedir.