Sosyolojide Yakın Dönem Gelişmeler

Yanıt Açıklaması: modernleşme tarihi aynı zamanda bir emperyalizm ve sömürgecilik tarihi olarak da okunmaktadır (İlter, 2006: 2).

Yanıt Açıklaması: Veraset kolonyalizmi

Yanıt Açıklaması: Modern düşüncenin gelişiminin temeli Aydınlanma düşüncesine dayanmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Meritokrasi, Sennett’e göre modern öncesi toplumlarda mirasla ilintili bir kavramdı. Bu toplumlarda sadece toprak değil; statüler de birer mülktü. Yani statüler, mevkiler yeteneğe göre değil miras yoluyla elde edilirdi. Mevkilerin miras yoluyla devredilebildiği bir ortamda yeteneğin o kadar da önemi yoktu. Ancak zaman içinde yeteneğin önemi görüldü. Şimdi modern zamanlarda ise yetenek yeni bir toplumsal eşitsizlik biçimi ortaya çıkarmıştır. “Yaratıcı ve zeki olmak, başkalarından üstün, daha değerli bir insan olmak anlamına” gelmektedir. Sennett’e göre zanaatçılıktan meritokrasiye geçit burada gizlidir. Yeni kapitalizmin kültüründe yetenek çeşitli “nesnel” testler ile ölçülmektedir. Bu testler sonucunda yeterli ya da yetersiz olmak bireyi mevcut iş piyasasının içerisine alabilir ya da tamamen dışına atabilir. Bugün pratikte pek çok şirkete ya da kamu kurumuna başvuruda bulunulduğunda bile pek çok testten ve sınavdan geçilmek zorundadır. Sennett “işe yaramazlık kabusu”nun nedenlerini 3 başlık altında toplamaktadır: 1. Küresel emek arzı: Yeni kapitalizm emek nerede ucuzsa orada örgütlenmeye gitmektedir. Bu nedenle gelişmiş merkez ülkelerden, gelişmekte olan çevre ülkelere doğru bir kayma söz konusudur. Sennett örnek olarak Hindistan’daki çağrı merkezlerini göstermektedir. Türkiye’de benzer bir yöneliş özellikle çağrı merkezi sektöründe yaşanmış, çağrı merkezleri İstanbul gibi emeğin ve maliyetlerin daha pahalı olduğu bir kentten, benzer vasıflara sahip emek gücünün olduğu Türkiye’nin doğusundaki illere doğru kaydırılmıştır. 2. Otomasyon: Otomasyon her anlamda esnekliğin en önemli aracı haline gelmiştir. Talepteki ani artış ve düşüşe çok hızlı yanıt verebilme yeteneği sayesinde emekten de tasarruf edilmesine olanak tanımaktadır. Makinelerin insanlardan daha verimli araçlar haline gelmesi ve ekonomi yaratması “işe yaramazlık kabusu”nu derinleştirmektedir. 3. Yaşlanmanın yönetimi: Bir beceri edinildiğinde ya da herhangi bir işin mesleki anlamda eğitimi alındığında, o becerinin ya da eğitimin geçerlilik süresini ayarlamak tamamen piyasanın vicdanına bırakılmış durumdadır. Bir mühendisin üniversitede aldığı eğitimin piyasada ne kadar geçerli olacağı tartışmalı bir hale gelmiştir. Reklam sektöründe çalışanlarınsa yaratıcılığının yaşa bağlı olarak sektörel anlamda çok daha erken tüketildiğini söylemek olasıdır. Bu anlamda sürekli bir eğitim ve kendini yenileme durumu zorunlu hale gelmektedir. Esnek firmalarda sürekli genç olanlarla bir yer değiştirme söz konusudur zira genç olan hem daha ucuz hem de daha az sorunludur.

Yanıt Açıklaması: Harvey’e göre, postmodernist düşünceyi yaygın ve derin bir değişim olarak kabul edenlerin ortak yanı, evrensel iddialara sahip olduğu düşünülen geniş ölçekli teorik yorumların, başka bir deyişle “meta-anlatılar”ın reddedilmesidir. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Castells’e göre, 1960’lı yılların sonlarından beri gelişmekte olan dört eğilim vardır: 1. Enformasyonel, küresel bir toplumun yükselişi. 2. İnsan türünün çoğalmasıyla ilgili teknolojik değişiklik (doğum kontrol, suni döllenme). 3. Feminist hareketin isyanı. 4. Kadınların ücretli işlerde çalışması etkili olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Kutup yıldızının konumunu ve uzaklığını belirlemeyi sağlayan “kuadrant” isimli alet ile denizciler konum bilgilerini daha hızlı ve kolay tayin edebilmişlerdir

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C dir. Postmodernizmin, hem bir uslüp hem de “hayal güçlerimizi sadece belli ülkelerde, belli bir süre ile etkisi altına alan tarihsel bir hareket” olduğuna dikkat çeken düşünür Harvey'dir.

Yanıt Açıklaması: Postmodernizm terimi, ilk olarak mimarlık alanında benimsenmiştir. Daha sonra bu terimin, sanat ve kültür çalışmalarında kullanılmaya başlandığı görülmüş, sonrasında ise siyaset, ekonomi, sosyoloji gibi çalışma alanlarında etkili olmuştur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Bu bilgi formlarından birincisi klasik pozitivizmde görülen empirik-analitik (araçsal) bilgi olup bu bilgi türünün arkasında yatan temel bilişsel ilgi/çıkar çevreye, insanlara ve genel olarak toplumlara uygulanabilen teknik kontroldür.

Yanıt Açıklaması: Sennett’e göre Kamusal yaşamın odak noktas büyük şehirlerdir.

Yanıt Açıklaması: Harvey kriz kuramını, sermaye birikiminin hareketleri ve coğrafya arasındaki ilişkiyi ele aldığı “Sermayenin Sınırları” adlı kitabında geliştirmiştir. Söz konusu kuramda Harvey,  kapitalizmin kriz dönemlerinin kaçınılmaz olduğunu ve sermaye birikiminin bu krizlerinin yarattığı değişimlerin, toplumsal ve kültürel anlamda önemli sonuçlara yol açtığını öne sürmüştür. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Sennett’e göre kamusal insanın çöküşünün, sanayi kapitalizmi ve bunun kamusal alanla olan ilişkilerinin sonucu olarak gerçekleştiğini öne sürmüştür. Teknolojik gelişmelerin direkt olarak onun düşüncesinde yeri olmamıştır.

Yanıt Açıklaması: Richard Sennett 1943 y›l›nda Chicago’da doğmuştur.

Yanıt Açıklaması: Castells’e göre kimliğin inşası üç farklı biçime sahiptir: Meşrulaştırıcı kimlik, direniş kimliği, proje kimliği. Meşrulaştırıcı kimlik; Toplumun egemen kurumları tarafından toplumsal aktörler karşısında egemenliklerini genişletmek ve akılcılaştırmak için inşa edilirler. Milliyetçilikler bu kimlik modeline örnek gösterilebilir.

Yanıt Açıklaması: Postmodernitenin büyük toplumsal ve kültürel bir değişim olmadığı görüşünü ifade edenler arasında yer alan Jameson, postmodernizmin, geç kapitalizm çağının kültürel mantığını ifade ettiğini ileri sürmüştür. Bu çerçevede kuramcı,1960’lı yıllardan itibaren kültür üretiminin genel anlamda meta üretimiyle bütünleştiği yeni bir çağa girdiğimizi belirtmektedir. Jameson’a göre, giysilerden uçağa kadar bütün mallar, yeni görünüşler altında daha büyük miktarlarda üretilmektedir. Bunun sonucu olarak daha önce sadece üretim alanında verilen mücadeleler, kültürel üretimi de toplumsal çatışmaların bir alanı haline getirmiştir. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: 15. yüzyılın sonlarından başlayarak 20. yüzyılın başlarına kadar Batı ülkeleri ve özellikle de Portekiz, İspanya, İngiltere ve Fransa tarafından oldukça yoğun olarak gerçekleştirilmiş kolonileştirme politika ve uygulamaları, genellikle askerî olarak güçlü olan insan grubunun (ya da ulusun) güçsüz olan insan grubunun (ya da ulusun) topraklarını zor kullanarak ele geçirmesi ile başlayıp, bu topraklar üzerine kendi idari, siyasal ve kültürel yerleşkelerini tesis etmesi ve devamında da kolonileştirilen insan grubunun sahip olduğu yer üstü ve yer altı zenginliklerini kendi anavatanlarına aktarması şeklinde tecrübe edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Post-kolonyalizm kolonileştirme uygulamalarının bir sonraki aşaması değil, fakat kolonileştirme uygulamalarının işlediği süreçleri ve bu süreçlerin sonuçlarını araştıran ve tartışan bir sosyal bilim kuramıdır. Şekil

Yanıt Açıklaması: “Usturlap” ile denizcilerin güneş açısını ölçerek enlem derecelerini hesaplayabilmeleri uzun yolculuklar sırasında bulundukları konum noktasını belirleyebilmelerini kolaylaştırmıştır.

Yanıt Açıklaması: Spivak çalışmalarında ezilenlerin bakış açısının temsilindeki karmaşıklığı aşmak için madunluğun genelleştirilmiş kategorileri ile değil tekillikleri ile ilgilenerek sessiz madunun bakış açısını ifade etmesini engelleyen faktörleri ifşa etmeye çalışır. Başka bir ifade ile Spivak’a göre maduna ses vermek, madunun sesini diriltmek imkânsızdır ve bu nedenle madunun sessizliğini temsil ederek onu yani marjinali görünür kılmak entelektüelin, postkolonyal eleştirinin/eleştirmenin ve maduniyet çalışmalarının önemli bir işi olmalıdır.