Çağdaş Sosyoloji Kuramları

Yanıt Açıklaması: Ancak bu, asla son noktaya yani gerçeğe varabileceğimiz anlamına gelmemektedir. Derrida ’ya göre (Derrida and Houdebine 1973) okuma dönüşümcüdür ve metinler çoklu yorumlara açıktırlar. Anlamlar kaygandır. Bu bağlamda Derrida, tüm metnin “differance” (fark) sergilediğine işaret eder. Bu kavramı Derrida Fransızca différence kelimesinden kendi türetmiştir ve de gösteren ve gösterilen bağlamında hem “fark/ayrım” hem de “erteleme” anlamına gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Medya daha iyi haber vererek kitlelerin kültürel düzeylerini yükseltmek gibi ahlaki bir sorumluluk duyduğunu vurgular. Oysa kitleler buna direnç gösterirler. Çünkü onlar anlam değil, gösteri istemektedirler. Anlamın saydamlığından ve politik iradeden ölümden korktukları gibi korkarlar. Ayrıca şiddetin kokusunu hissetmektedirler. Dolayısı ile kitleler anlamdan uzaklaşmaktadırlar çünkü anlam, artık toplumları sürükleyip götüren bir unsur olmaktan çıkmıştır. Aslında kitleler vurdumduymaz değildir.  İktidar da doğrudan onu vurdumduymaz olarak güdümlemez.

Yanıt Açıklaması: Touraine’e göre, siyasal düzlemde demokrasinin birbiriyle bağlantılı, birbirini tamamlayan fakat herhangi bir merkezî ilke tarafından birleştirilmemiş olan üç boyutu vardır. Bu boyutları birleştiren bir merkezî ilkenin olmayışı siyaset alanında modernliği tanımlayan din ile devletin birbirinden ayrışmasının mantıki bir sonucudur çünkü laiklik bizi toplumsal örgütlenme için felsefi ya da ahlâki temellere dayanmayan ilkeler bulmaya zorlar. Demokrasinin bu üç boyutundan biri temel haklara saygı, ikincisi vatandaşlık üçüncüsü ise siyasal liderlerin temsil edebilirliğidir.

Yanıt Açıklaması: Postmodernist hedeflere ulaşmak için kullanılan temel araçlar ironi - alay -parodidir.

Yanıt Açıklaması: “Wallerstein’ın dünya sistem teorisinin temel ilkelerini şu şekilde sıralayabiliriz: 1. İşbölümü ve sınıfsal bölünmeler evrensel olgulardır2. Hâkim olan unsur siyaset değil ekonomidir.3. Dünya sistemi merkez, yarı çevre ve çevreden oluşmaktadır. Bu ayrımlar ulusal gibi görünmekle beraber aslında daha çok bölgesel ayrımlardır.4. Değişim süreklidir ama tek yönlü ve doğrusal değildir.

Yanıt Açıklaması: Baudrillard postmodernist bir tavır sergilemektedir. Anlamın ve modernitenin tüm göndergelerinin ve sonulluklarının yıkılışından sonra, postmodernizm boşluk ve acıya verilen bir yanıt olarak betimlenir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Baudrillard, geleneksel sosyal gruplarda kültür aynı sosyal bağlamda üretilmiş ve kullanılmıştır. Bunu  sembolik  alışverişin  gerçekleştiği bir  zemin  olarak  “yerleşik  (grounded)  kültür”  diye adlandırır. Ancak ABD gibi bir toplumda kültürün büyük  bir  bölümü  kapitalistler,  reklam  ajansları ve  kitle  iletişim  araçları  tarafından  üretilmekte ve dönüşüme  uğratılmaktadır.  Bunu  da  “metalaşmış kültür”  olarak  kavramsallaştırır. Bu bilgilere göre, bayramlaşma yerel kültürün bir parçası olarak "yerleşik kültür"e içkin kültürel bir öge olarak değerlendirebiliriz. Ancak Amerikan pop müziği ve günümüzde popülerleşen ve sayısı artmakta olan kahve evleri, Türk kültürüne içkin olmayan ve kapitalistler,  reklam  ajansları ve  kitle  iletişim  araçları  tarafından üretilmekte olan, Türklere ait gündelik yaşam pratiklerini değiştiren ve dönüştüren, ihraç edilmiş kültürel ögeler olarak düşünülebilir. Bu nedenle II ve III'ü "metalaşmış kültür"e örnek olarak gösterebiliriz. Doğru yanıt D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Göstergenin üçüncü aşaması Endüstri Devrimi’yle başlamıştır. Bu genellikle modernite olarak adlandırılan dönemdir. Endüstri çağı tüketim mallarının insanlık tarihinde daha önce görülmediği kadar çoğalmasını beraberinde getirmiştir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: 1750li yıllarda başlayan dönemde lider merkezi ülke İngiltere, ABD ve Almanya’dır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Marksizmin sınıf, devrimci siyaset, işçi sınıfı, özne, ve tarihsel-toplumsal dönüşüm konularındaki klasik temalardan uzaklaşmayı öneren Postmarksizm; bu kavramların yerine yeni toplumsal hareketler, radikal demokrasi, kimlik ve farklılık, özne konumları, söylem, eklemlenme, rastlantısallık vb. kategoriler önermektedir. Bu açıdan bakıldığında Postmarksist kuram, Marksist kuramın toplumsal yapıyı analiz ederken kullandığı determinist ve özcü olduğunu iddia ettikleri işçi sınıfı odaklı metodolojiyi eleştirerek işe başlamıştır. Postmarksizm ekonomik ilişkilerin önceliği ve işçi sınıfının siyasal önderliği meselelerini eleştirerek kendi siyasal pozisyonlarını oluşturmuştur.

Yanıt Açıklaması: Bell’e göre yeni toplumun liderliğini üniversiteler üstlenecektir.

Yanıt Açıklaması: Herhangi bir metnin içindeki ikili karşıtlıkların (açıkkapalı, iyi-kötü, devamlı-devamsız vb. metnin bütünlüğü açısından tutarsız kullanımlarını ele alarak yazarın kurduğu kavramsal ayrımların başarısızlığını açıklamak için geliştirilmiş bir metin okuma yöntemine Yapısöküm denir.

Yanıt Açıklaması: Kapitalist toplumsal düzenin dayandığı özgül ilişki biçimi olan burjuvazi ve proletarya arasındaki sömürü ilişkileri yerini devlet ve sivil toplum arasındaki tabiiyet ilişkilerine bırakmıştır. Sınıf kavramı yerini vatandaş, azınlıklar, farklı kimlikler, özne konumları, ‘öteki’ler ve bireylere bırakmıştır. 2. Marksizmdeki ekonominin toplumsal alandaki her şeyi belirlediği ekonomik indirgemeci anlayış terk edilmelidir. Siyasal alanda meydana gelen toplumsal çatışmalar, artık ekonomik alandaki sermaye-emek çelişkisinden değil, siyasal alandaki devlet-sivil toplum (bürokrasi, metalaşma ve homojenleşmeye karşıt olarak gelişen yeni toplumsal hareketler) çatışmasından türemekte ve gittikçe çeşitlenmekte ve daha çok sayıda farklı toplumsal ilişkilere dağılmaktadır. 3. Bir kimsenin sosyo-ekonomik açıdan işgal ettiği yer ile siyasi-ideolojik çıkarları arasında herhangi zorunlu ilişki yoktur. Bu anlamda, ideoloji ve politika kategorileri, ekonomi ve sınıfsal ilişkilerden ayrı ve bağımsız toplumsal kategorilerdir. Bir kimse siyasal alana, sadece ekonomik ilişkilerdeki yerine göre değil, kültürel, bireysel ve kimliksel tercihleri ile de katılır. 4. Günümüz toplumlarında “sınıf” gibi evrensel kimlikler ve nesnel çıkarlardan söz edilemez çünkü toplumsal mücadeleler çeşitlenmiştir ve bu doğrultuda ‘yeni’ toplumsal hareketlerin özneleri olan çevreciler, kadınlar, barış inisiyatifleri vb. hareketler siyasetin temel aktörleri haline gelmiştir. 5. İşçi sınıfının devrimci bir rolü olduğu fikri terk edilmelidir. İşçi sınıfının toplumsal değişim ve devrimler içerisinde işgal etmiş olduğu merkezi konumu artık ortadan kalkmıştır ve işçi sınıfı artık önemli bir toplumsal aktör/özne olarak düşünülmemelidir. Dolayısıyla, herhangi bir özne konumunun ve farklı kimliklerin (çevreci, eşcinsel, barış veya kadın hareketi vb) toplumsal değişime yapacağı katkıyla işçi sınıfının katkısı arasında herhangi bir fark bulunmamaktadır. 6. Sosyalizmin eşitlik ve özgürlük idealine kitlesel bir siyasal devrim yoluyla değil, Radikal Demokrasi Projesinin dayandığı burjuva demokrasinin derinleştirilmesi ve genişletilmesiyle ile ulaşılabilir.

Yanıt Açıklaması: Post yapısalcılar “benliğin” ayrı, tekil ve tutarlı bir varlık olduğu görüşüne katılmazlar. Aksine birey, birbiriyle çatışan bilgi  hükümleri (toplumsal cinsiyet, ırk, sınıf, kariyer vb. gibi) arasındaki gerilimlere sahiptir. Dolayısıyla bireyin benlik algısı onun nesnelerin anlamlarını yorumlamasında kritik bir rol oynar. Her ne kadar farklı düşünürlerin benlik hakkındaki görüşleri farklılaşsa da post-yapısalcılar benliğin söylemlerle inşa edildiği görüşünü sıklıkla paylaşırlar. Bu doğrultuda doğru seçenek D'dir.

Yanıt Açıklaması: Derrida’ya göre var olan her kültürel yapı, benzersiz niteliklere sahiptir ve o özgünlüğü anlamak için “ben” bakış açısından vazgeçmek gerekir.

Yanıt Açıklaması: Küreselleşme söylemi özellikle ekonomistler tarafından uzunca bir süredir var olan ulusal ekonomilerin son zamanlarda yerini artan bilgi ve ulaşım teknolojileri vasıtasıyla uluslararası bütünleşmeye bıraktığını vurgulamak amacıyla kullanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: A, B, C ve D seçenekleri göstergenin birinci evresini anlatmaktadır; Birinci aşama modern öncesi toplumlarda ortaya çıkar. Burada önemli olan etken modern öncesi toplumlarda dilin aracısız olmasıdır. Yazılı metinler ya çok azdı ya da yoktu; bütün iletişim yüz yüze karşılaşmalardan oluşan gerçek sosyal durumlarda meydana gelmekteydi. Birinci aşamada, gösterge tam anlamıyla gerçek olanı temsil etmektedir. Gösterilenle gösterge arasında güçlü bir korelasyon ve ilişki vardır; belirli göstergelerin kullanıldığı bağlamlar açık ve nettir. Bu aşamada, bütün iletişimsel eylemler -ifade, hediye verme, ritüeller, alışverişler vb. dâhilsosyal gerçekliğe doğrudan bağlıdır ve onu ifade etmeye yöneliktir. Sembolik alışverişin doğum yeri de burası olmuştur. E seçeneği göstergenin Endüstri Devrimi ile başlayan üçüncü aşamasını anlatmaktadır, bu aşamada metalar gösterge değeri kazanırlar.

Yanıt Açıklaması: Temsilciliğini başta J. F. Lyotard ve J. Baudrillard’ın yaptığı postmodernizm, ise postyapısalcı tüm fikirleri radikalleştirerek ve en uç sınırlarına götürerek her türlü hakikat iddiasının geçersiz olduğunu savunan; ilerlemeci tarih anlayışına, siyasal devrim fikrine, özgürlük ve kurtuluş reçetesi içeren siyasal projelere, evrenselliğe, sınıfsal analize, modernizmin rasyonalite anlayışına, pozitivist bilim anlayışına ve her türlü ideolojiye karşı mutlak bir karamsarlık besleyen bir yaklaşımdır.

Yanıt Açıklaması: Post-yapısalcı düşünce akımının ortaya çıktığı 1960’lı yıllarda Fransa, devlete karşı işçi ve öğrenci isyanlarının yoğun olarak vuku bulduğu politik kargaşa dönemi içindedir. Bu açıdan feminizm, nihilizm, anarşizm gibi alternatif felsefelere olan ilginin arttığı bir dönemdir. Foucault’nun tutsak bilgiler olarak adlandırdığı bu farklı bakış açıları, baskın Batı felsefesi ve kültürünün eleştirisi niteliğindedir. Bu bilgiler, daha baskın olan bilgilerin arkasına saklanmış; ancak eleştiri yolu ile ortaya çıkarılabilecek ve diskalifiye edilebilecek bilgiler setidir. Bu naif bilgiler, biliş seviyesinin veya bilimselliğin altında yer alırlar. Dolayısıyla Foucault, ‘subjugated knowledges’ kavramıyla iki şeyi kasteder: (i) Bir tarafta formal organizasyonların içinde gömülü olan veya maskelenmiş tarihsel içerikler, (ii) diskalifiye edilmiş olan bilgi serileri. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Jameson postmodernizmi, kapitalist ekonomik sistemin kültürel oluşumlarıyla açıklamaktadır.