Çağdaş Sosyoloji Kuramları

Yanıt Açıklaması: Toplumsal hareket bir çıkar grubu ya da siyasal baskı oluşturma vasıtası değildir. Aksine, toplumsal hareket belli bir toplumsal kategorinin aynı anda hem özel hem de genel olan bir tahakküm biçimine karşı çıkmasına izin veren bir toplumsal eylemden ortaya çıkar. Doğru yanıt " A " dır.

Yanıt Açıklaması: Sanayi sonrası toplum teorisine yönelik eleştiriler bağlamında en dikkat çeken eleştiri noktası Bell'in sadece en tepedeki yapılarla ilgilenmesi, yeni bilgiden, yeni bir yönetici elitten bahsetmesi; toplumun bütün değer sisteminin değişip değişmediği meselesi ile ilgilenmemesidir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Touraine’e göre, bütün toplumsal hareketler kolektif eyleme dayanmaları bakımından ortak bir vasıf taşırlar ama bazı başka nitelikleri bakımından da ayrı bir adla adlandırılmaları gerekir. Touraine, toplumsal hareketlerin üç türünü belirler. Bunlardan ilki toplumla ilgili (societal) hareketlerdir. Bunlar toplumsal, siyasal veya kültürel bakımdan müspet amaçlara sahip olan ve “ahlâki bir çağrıyı toplumsal olarak tanımlanmış bir toplumsal aktör ile diğeri arasındaki açık bir çatışma ile birleştiren hareketlerdir” Emek hareketi böyle bir hareket olmuştur. Bu vasıfları ile onlar ıztıraba, fakirliğe veya köleliğe karşı isyan hareketlerinden ayrılırlar zira bu sonrakiler kendilerini ulaşmak istedikleri ile değil, reddettikleri ile tanımlarlar. Toplumsal hareketlerin ikinci türünü kültürel hareketler oluşturur. Bunlar belli bir Özne figürünü savunmak ya da dönüştürmek amacındadırlar ve toplumsal bir hasımla çatışmaktan ziyade kültürel hakların ortaya konması ve savunulması ile alâkalıdırlar. Tarihsel anlamda en önemli kültürel hareketler dinsel hareketler olmuşlardır; günümüzün en önemli kültürel hareketleri ise kadın hareketi ile siyasal ekoloji hareketidir. Toplumsal hareketlerin üçüncü türünü oluşturan tarihsel hareketler ise egemen sınıfa değil, seçkin bir gruba meydan okuyan ve halkı devlete karşı harekete geçirmeye çalışan hareketlerdir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C şıkkıdır. Postmodern koşullarda inşa edilen birey­ler “yaratıcı” aktörlerdir. Bu bireylerin en önemli özellikleri kendiliğinden ve kolayca ateşlenebilen bir davranış esnekliğine sahip olmaları, önceki öğrendiklerine ve kazanıl­mış alışkanlıklarına çok az bağlı olan aktör­ler olmalarıdır.

Yanıt Açıklaması: Laissez-faire siyaseti devletin toplumsal hayat içindeki rolünün iç güvenlik, dış güvenlik ve adaletin sağlanmasıyla sınırlı tutulması ve iktisadi alanın bütünüyle serbest bırakılması görüşünü ifade etmek amacıyla kullanılan bir terimdir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Toplumun teknolojiye paralel gelişmi "Hizmet ekonomisinin oluşumu"; teorik bilginin üstünlük kazanması "Teorik bilginin önceliği"; geleceğe yönelik yapılan planlamalar "Teknolojinin planlanması"; sezgiden bağımsız biçimde karar alınabilmesi ise "Yeni entelektüel teknolojinin yükselişi" olarak ifade edilirken, profesyonel mesleklerin egemen olması durumu ise "Profesyonel ve teknik sınıfın üstünlüğü" şeklinde ifade edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bauman, postmodernlikte başlıca doğruluk modelinin uygunluk olduğunu ileri sürer. Bauman’a göre “uygunluk”, bireyin gittikçe artan yeni deneyimleri bedensel ve ruhsal olarak emme ve bunlara yaratıcı bir biçimde tepki verme kapasitesini, hızlı değişimlere dayanma yetisini, kendi kendisini gözetleme ve performans yetersizliklerini düzeltmek suretiyle “formunu koruma” yeteneğini temsil etmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Programlanmış toplum , Touraine’nin 1970’lerden itibaren ortaya çıktığını düşündüğü ve sanayi toplumundan daha fazla iktisadi büyümeye odaklanmış, daha fazla yatırım yapma kapasitesi olan, iktisadi büyümede bilgi ve yaratıcığın sanayi toplumundan daha fazla bir önem taşıdığı ve hayatın bütün alanlarının bilgi ve teknolojiyi üreten ve yönetenler tarafından üretim etkenleri fikri etrafında bütünleştirilip yönetildiği toplumdur. Marxist kuramın tarihsel özne fikrini andıran toplumun tarihsiciliği tabiriyle ise Touraine, hem mütehakkim hem de muktedir mevkide bulunan ve kolektif hayatın ana yönelimlerini idare etme ve seyrini gözetleme iddiasında bulunana karşı üzerinde hâkimiyet kurulmuş olanın bu duruma itiraz adına toplumsal durumun mahiyetini tanıyabilme ve kendi kimliğini tanımlama kabiliyetine dayalı olarak harekete geçirilmiş mücadeleyi kastetmektedir. A şıkkında yer alan toplumsal aktörler kavramı ise, Touraine’in çalışmalarında daha çok toplumsal sınıf ve benzeri kolektif topluluklar için kullanılan bir kavramdır. Bu sebeple, doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Bauman, her ne kadar çalışmalarında kendisini konumlandırdığı noktayı tam olarak belirtmese de Dennis Smith (1999) onu Postmodernitenin peygamberi olarak ilan etmiştir. Zygmunt Bauman’ın hayatı ve postmodernlik yaklaşımı konusunda daha detaylı bilgiye Dennis Smith’in “Zygmunt Bauman, Prophet of Postmodernity” (1999) adlı kitabından ulaşabilirsiniz.

Yanıt Açıklaması: E şıkkında verilen laissez-faire siyaseti devletin toplumsal hayat içindeki rolünün iç güvenlik, dış güvenlik ve adaletin sağlanmasıyla sınırlı tutulması ve iktisadi alanın bütünüyle serbest bırakılması görüşünü ifade etmek amacıyla kullanılan bir terimdir. Alain Touraine’in göre korporatizm ise , işçi ve işveren sendikaları, odalar, kooperatif üst birlikleri gibi çıkar gruplarının fiyatlar, ücretler vb konularda kendi üyeleri ile hükümet arasında aracılık yapmalarına atıfta bulunur. Dolayısıyla, doğru cevap A şıkkında verilen korporatizm dir.

Yanıt Açıklaması: Bauman, 1989 yılında “Modernite ve Holocost” adlı kitabıyla Amalfi ödülünü, 1998 yılında ise Adorno ödülünü kazanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Otoriteryenlik kavramı, bireylere ya da gruplara karşı keyfi uygulamalara yönelebilen bir siyasal yetki biçimine atıfta bulunur. Bu siyasal biçim içinde gücü elinde bulunduranlar seçmenlere karşı sorumlu değildirler ve kamu siyasalarının ve uygulamalarının aldığı şekil toplumsal rızaya dayanmaz. Otoriteryen rejimler kişisel diktatörlüklerden parti ve askeri diktatörlüklerine varıncaya kadar çok çeşitli şekiller alabilirler ve esas itibariyle demokratik olmayan bir siyaset biçimi temsil ederler. I. ve II. maddelerde verilen ifadeler ise totaliteryen devletlerin özellikleri arasında gösterilir. Hayatın her alanına ve düzeyine devletin müdahale etmesi totaliteryenliği otoriteryenlikten ayıran başlıca özelliklerden biri olarak düşünülür. Sosyalist rejimler de, totaliteryen rejimlere örnek teşkil ederler. Bu sebeple, doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Ritzer Bell’in postendüstriyel toplumun gelişi ile ilgili çalışmasının bir anlamda modern grand teorilerden postmodern grand teorilere geçişi temsil ettiğini savunur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Şüpheci postmodernist

Yanıt Açıklaması: "Sanatın ve kültürün tüketicilerinin belli bir birikim ve bilinç düzeyinde olması istenilmektedir" ifadesi modern sanatın "seçkinci" olması özelliğine örnek teşkil etmektedir. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Bauman’a göre postmodernlik, müphemliğin üstesinden gelerek bunun yerine tek anlamlı kesinlik olarak gördüğü aynılığı hedefleyen modern güdüden tamamen özgürleşmek ve tek tiplilik ve evrenselcilik gibi modernliğin merkezi değerlerini tersine çevirmek demektir.

Yanıt Açıklaması: Bauman, modern koşullardaki insanı üretici/asker olarak ifade etmektedir. Buna göre; bıkmadan usanmadan üretme kapasitesine sahip ve aynı zamanda kurallara uyan disiplinli bireyler olmaları gerekmektedir. Böylelikle hangi durumda ne şekilde davranabilecekleri de önceden kestirilebilecektir. Bauman, bireylerin lego oyunundaki taşlar misali bir bütünü tamamlamak görevini üstlendiklerini ve buna göre yaşamaları gerektiğinin hedeflendiğini de düşünmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bell, 1950’lerde ortaya çıkıp R. Aron ve J. K. Galbraith gibi önemli isimler tarafından benimsenen yakınlaşma (convergence) teorisinin önde gelen temsilcilerinden biri olarak kabul edilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Touraine’in çalışmalarında toplumsal aktörler kavramı daha çok toplumsal sınıf ve benzeri kolektif topluluklar için kullanılan bir kavramdır.

Yanıt Açıklaması: Zygmunt Bauman, 1989 yılında Modernite ve Holocaust kitabıyla Amalfi ödülünü kazanmıştır.