Çağdaş Sosyoloji Kuramları

Yanıt Açıklaması: Sanayi sonrası toplumda yeni sınıflar ortaya çıkmıştır. Artık vasıflı ya da yarı vasıflı mavi yakalı işçilerin yerine hizmet sektörünün ihtiyacını karşılayan beyaz yakalı işçilerin yoğun olarak istihdam edildiği bir süreç yaşamaktayız. Bilim adamları, teknisyenler, mühendisler, öğretmenler, tıp personeli gibi "teknik ve profesyonel" sınıfın niceliksel artışı söz konusudur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: “Network toplumu” (network society) Manuel Castells tarafından öne sürülmüş bir kavramdır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Siyasal demokrasinin mevcut olabilmesi ise en başta devlet gücünün temel haklara saygı talebi ile sınırlandırılmasını gerektirir. Bu boyutu tamamlayacak diğer iki boyut ise vatandaşlık ve siyasal liderlerin kendi etnik, dini, cemaatçi bağlarına ve bağlılıklarına dayalı ve onların çıkarları için değil, siyasal bir topluma mensubiyete dayalı olarak temsil görevini yerine getirmeleri -ne atıfta bulunan temsil edebilirliktir. Doğru yanıt " C " dir.

Yanıt Açıklaması: Elektrik, gaz ve kömür endüstri toplumunda; rüzgar ise endüstri öncesi toplumda dönüştürülen kaynaklardır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Uzun vadeli, geniş ölçekli toplumsal ve ekonomik tahminde bulunma girişimi, fütürulojidir.

Yanıt Açıklaması: Korporatizm genellikle iki şekilde anlaşılır. Bunlardan ilki toplumsal çatışmaları ortadan kaldırmak ya da milliyetçiliği beslemek amacıyla devletin emek örgütleri gibi büyük örgütleri denetimi altına almasına atıfta bulunur. Touraine’in kastettiğini de içeren ikinci anlamı ise işçi ve işveren sendikaları, odalar, kooperatif üst birlikleri gibi çıkar gruplarının fiyatlar, ücretler konularda kendi üyeleri ile hükümet arasında aracılık yapmalarına atıfta bulunur.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap E şıkkıdır. Bauman’ın ifadesiyle modernlik, durmanın imkânsızlığıdır. Modern olmak hareket halinde ol­maktır.

Yanıt Açıklaması: Endüstri öncesi toplumdan, endüstri toplumuna oradan da post-endüstriyel topluma geçiş olduğunu düşünen Bell’in temel ilgisi ise post-endüstriyel toplumdur ve post-endüstriyel toplumu analiz edebilmek için onu toplumsal yapı, siyaset ve kültür olmak üzere üç temel alana böler (Ritzer, 2003, s. 233).

Yanıt Açıklaması: Cemaatçilik klasik liberalizm ile kolektivizm arasında bir orta yol bulmaya çalışan bir toplumsal kuramdır.

Yanıt Açıklaması: Bauman, küreselleşme sürecinin olumlu yönlerinden çok olumsuz etkilerine daha çok önem vermektedir. Ona göre, küreselleşme süreçlerinin ayrılmaz bir parçası mekânı giderek bölme, insanları ayırma ve dışlamadır. Diğer bir endişeli durum ise giderek daha fazla küresel ve yurtsuz bir hâle gelen elit kesimle geride kalan “yerelleşmiş” kesim arasındaki tedrici iletişim kopukluğudur (Bauman, 1999, s.9)

Yanıt Açıklaması: Ondokuzuncu yüzyılın siyasal ideolojileri iki önemli alanda ittifak yapmıştır: burjuvazi tarafından yeterince tanınmayan statülerini pekiştirmeye çalışan yükselen entelektüel sınıf ve ilerlemeyi ölçebilen ve gösterebilen bilimin pozitif değerleri. Ancak Bell bugün ideolojilerin bittiğini vurgular. Bunun üç nedeni vardır: Sosyalist rejimlerin kendi halklarına karşı uyguladıkları şiddet içerikli baskılar Kapitalist pazarın en olumsuz etkilerinin iyileştirilmesi ve refah devletinin ortaya çıkışı İnsan doğasının mükemmel olduğunu vurgulayan romantik felsefelerin yerine insanlığın varoluşuna Stoacı yaklaşan yeni felsefelerin ortaya çıkışı Bell zaman içerisinde radikal bütün ideolojilerin ve destekleyicilerinin inandırıcılıklarını ve ikna güçlerini yitirdiklerini düşünmektedir. Aslında “ideolojinin sonu” tezinin sahibi Bell’in kendisi değildir. Ancak 1960’da yayınladığı, derlemelerinden oluşan “İdeolojinin Sonu”-“The End of Ideology”, başlıklı kitabı nedeniyle bu tezle özdeşleştirilmiştir. “İdeolojinin sonu”, Batı toplumlarındaki demokratik politikaların ve kapitalizmin sonucunda büyük ideolojik çatışmaların hakim olduğu bir dönemin sonuna gelindiği düşüncesini ifade eden bir kavramdır. Bu açıklamalardan da anlaşıldığı gibi “Sosyalist rejimlerin kendi halklarına karşı uyguladıkları şiddet içerikli baskılar”, “Kapitalist pazarın en olumsuz etkilerinin iyileştirilmesi ve refah devletinin ortaya çıkışı” ve “İnsan doğasının mükemmel olduğunu vurgulayan romantik felsefelerin yerine insanlığın varoluşuna Stoacı yaklaşan yeni felsefelerin ortaya çıkışı” Bell’e göre bugün ideolojilerin bitmesinin nedenlerindendir. Dolayısıyla doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B şıkkıdır. Bauman’a göre modern koşullarda yaratılan Bireyler, tıpkı Lego ya da Meccano oyun­caklarındaki taşlar gibi, yalnız başlarına tamam olmayan, bir şey ifade etmeyen, anlamlı bütünler oluşturabilmeleri için öteki birimlerle birleşmesi gereken şeyler­di. Modern koşullarda yaratılan bireylerin sınırları öncelikle sınırlamaktan çok uymak ve bağlanmak/yapışmak için tasarlanan ara kesimlerdi.

Yanıt Açıklaması: Dennis Smith, Bauman'ı postmodernitinin peygamberi olarak ilan etmiştir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Kolektivizm terimi en yaygın kullanımıyla, üretim ve dağıtım araçlarının komünal (ortak) ya da devlet mülkiyetinde olmasını teşvik eden siyasal ya da sosyo-ekonomik kuram ve uygulamaları anlatır.

Yanıt Açıklaması: Alain Touraine’in göstermek istediği şey, toplumun merkezinin boşalmış olmadığı, toplumsal hareketlerin her yerde mevcut oldukları ve modernliğin ve demokrasinin alacağı şeklin bu hareketlerin eylemlerinin içeriğine ve şekline bağlı olacağıdır. Onun bu girişimi, mevcut olandan zorunlu olanı çıkarmak ya da, toplumların gelişimini doğrusal bir ilerleme içinde düşünen yaklaşımlarda olduğu üzere, mümkün olandan zorunlu olanı çıkarmak değildir. Aksine, onun amacı, kendisince yapılması gerekli olanı mümkün ve muhtemel kılmaya yardımcı olmak; demokratik toplumda birlikte yaşamanın şartlarını mümkün kılacak bir eylemliliğe davettir. Dolayısıyla, doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Bauman'a göre postmodern koşullarda yaratılan insanlar yeni deneyimler arayan yaratıcı aktörlerdir. Öğrenilen bilgilere tamamen bağlılık söz konusu değildir. Buna karşılık tamamen dengede olmasalar da kendisine yetebilen bireyler olma yolunda ilerlemektedirler.

Yanıt Açıklaması: Programlanmış toplum , Touraine’nin 1970’lerden itibaren ortaya çıktığını düşündüğü ve sanayi toplumundan daha fazla iktisadi büyümeye odaklanmış, daha fazla yatırım yapma kapasitesi olan, iktisadi büyümede bilgi ve yaratıcığın sanayi toplumundan daha fazla bir önem taşıdığı ve hayatın bütün alanlarının bilgi ve teknolojiyi üreten ve yönetenler tarafından üretim etkenleri fikri etrafında bütünleştirilip yönetildiği toplumdur. Marxist kuramın tarihsel özne fikrini andıran toplumun tarihsiciliği tabiriyle ise Touraine, hem mütehakkim hem de muktedir mevkide bulunan ve kolektif hayatın ana yönelimlerini idare etme ve seyrini gözetleme iddiasında bulunana karşı üzerinde hâkimiyet kurulmuş olanın bu duruma itiraz adına toplumsal durumun mahiyetini tanıyabilme ve kendi kimliğini tanımlama kabiliyetine dayalı olarak harekete geçirilmiş mücadeleyi kastetmektedir. B şıkkında verilen kültürel demokrasi ise, Touraine’e göre, insanları ve toplulukları kendi kültürel cemaatlerine hapseden çok kültürlülük değil, kültürel çeşitliliğin ulusal-toplumsal birlik ve dayanışma içinde korunması ve kültürel değerlerin akıl ve akılcılığın gerekleri ile uzlaştırılmasını ferdiyet kazanmış bireyin, yani Öznenin yaratıcılığına ve iradesine bırakan bir demokrasi anlayışıdır.

Yanıt Açıklaması: Demokratik kültür ile cumhuriyetçi kültür arasında büyük farklılıklar vardır. Bu farklılıklardan birincisi, cumhuriyetçi kültür birlik peşinde iken demokratik kültür çeşitliliği korur. İkincisi, cumhuriyetçi kültür özgürlüğü vatandaşlık ile özdeş tutarken demokratik kültür insan haklarını vatandaşın görevleri anlayışının ve tüketici taleplerinin karşısına koyar (Touraine, 1997: 11-13, 19). “Demokratik rejim azami sayıya azami özgürlük veren ve mümkün olan azami çeşitliliği koruyan ve tanıyan siyasal hayat biçimidir” (Touraine, 1995: 13).

Yanıt Açıklaması: Touraine, modernleşmeyi, çok genel hatları ile tarım toplumundan sanayi toplumuna geçiş olarak ifade edilebilecek bir yapı değişimi olarak tanımlar. Doğru yanıt " A " dır.

Yanıt Açıklaması: Bilgi toplumu kavramı yaygın olarak kullanılmakla beraber esasen Peter Drucker'e aittir. Doğru cevap A'dır.