Klasik Sosyoloji Tarihi

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Saint Simon’a göre toplumlar, her biri farklı bilgi biçimlerine dayanan üç aşama olan teolojik, metafizik ve pozitif aşamalardan geçerler.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Parsons’un özellikle Pareto’nun toplumu dengede olan bir sistem olarak kavramasından etkilendiği ve Pareto’nun bu görüşünün Parsons’un teorisinin gelişiminde önemli bir yere sahip olduğu bilinmektedir.

Yanıt Açıklaması: Gramsci’ye göre sivil toplum yapısal yani ekonomik düzeye değil, üst yapısal düzeye aittir.

Yanıt Açıklaması: Pareto insan davranışlarının temelinde mantıksal olmayan iki temel unsurdan söz eder: (1) tortu/ kalıntı adını verdiği ve değişmez dediği eğilimler ile (2) türem/türev adını verdiği, insanların davranışlarını haklı kılmak için her durumda buldukları ve değişken dediği nedenler.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Gramsci Batı Avrupa Marksizminin savunucularındandır, geleneksel Marksistler arasında sayılamaz.

Yanıt Açıklaması: Gramsciyi, 20. yüzyıl Marksist kuramında kritik figür haline getiren, “hegemonya” kavramsallaştımasıdır. Gramsci için hegemonya, egemenliğin, zora başvurmadan, siyasal meşruluk yoluyla uygulanmasını ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Bir eylemin anlaşılmaya elverişli olması için ortada bir anlam bağlamının olması gerekir. Bir insanın dini inançları gereği oruç tutması, hastalandığı için ilaç kullanması, acıktığı için yemek yemesi ve hobi olarak balık tutması bu eylemlerin anlaşılmasına olanak tanımaktadır. Ancak trafik kurallarını bilen birinin hız yapması bağlama uygun bir durum değildir. Çünkü trafik kuralları bilen birinin hız limitlerine uyması gerekmektedir.

Yanıt Açıklaması: Tönnies sosyolojiyi genel sosyoloji ve özel sosyoloji olmak üzere iki ana alt başlığa ayırmıştır. Genel sosyoloji bütün insan ilişkilerini bir bütün olarak ele alan bir alandır. Genel sosyoloji içerisinde sosyal biyoloji, sosyal antropoloji ve sosyal psikoloji bulunur.

Yanıt Açıklaması: Mekanik dayanışmaya dayalı toplumlarda güçlü olan kolektif (ortak) bilinç, organik dayanışmalı toplumlarda daha az önemlidir. Bireyler arasında yaşanan farklılaşma arttıkça kişiler kendi özel seçimlerine göre inanma, isteme ve davranış geliştirme konusunda özgürleşmektedir. Durkheim’e göre, birey kolektif bilincin kıskacından kurtulmuştur ve bireyselliğini ve kişiliğini daha rahat ortaya koymaktadır. Modern toplumda insanların daha çok birliktelik içinde olmalarının nedeni kolektif bilinç değildir. Çünkü bu toplumlarda insanları bir arada tutan şey, ortak inanç ve duygulardan çok, bireylerin birbirlerine olan ihtiyaçlarıdır. Diğer bir deyişle, işbölümü sonucu birbirlerine yükledikleri ve birbirlerinden bekledikleri işlevsel ihtiyaçları onları daha çok bir arada tutmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Lukacs, genel olarak, Hegelci anlamda bir Marksizm değerlendirmesi ve Hegel üzerinden Marksizmin yeniden geliştirilmesi çabası içindedir. Lukács, gençlik yıllarında Karl Marx, Georg Wilhelm Hegel, Wilhelm Dilthey, Soren Kierkegaard, Georg Simmel, Max Weber, Georges Sorel, Rosa Luxemburg, Heinrich Rickert, Winhelm Wendelband, Ervin Szabo gibi düşünürlerden etkilenmiştir.

Yanıt Açıklaması: 1920’lerde Orta ve Batı Avrupa’da ortaya çıkan felsefi ve politik bir Marksizm, Rus Devrim’inin kazanımlarını yasalar biçiminde sistemleştiren Sovyet Marksizmi’ne meydan okumaktaydı.’’Batı Marksizmi’’ olarak adlandırılan bu akım, Marksizmin katı ekonomi politik ve devlet üzerindeki vurgusunu kültür, felsefe ve sanat üzerine kaydırdı. Avrupa komünizmi, Marksizmin sınıf egemenliği ve protelarya diktatörlüğü kavramsallaştırmalarının terk edilerek, sınıf politikası yerine, kitle demokrasisine ağırlık verilmesini gerekli gören bir teorik konumlanış olarak 1970’lerin sonlarında ağırlık kazanmış ve Postmarksist anlayışa da esin kaynağı olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Pareto siyasal seçkinler kuramında daha üstün kişisel niteliklere sahip olduğunu düşündüğü elitler tarafından yönetimin tüm toplumlarda kaçınılmaz olduğunu savunmaktadır. Mosca da benzer şekilde seçkinlerin gücünün kişisel niteliklerinden geldiğini savunuyordu. Pareto ve Mosca demokrasi yönetimi de dahil olmak üzere tüm yönetim biçimlerini elit yönetimler olarak görüyor ve bu düşünceleri ile Marx’ın geleceğe ilişkin sınıfsız toplum öngörüsünü de reddediyorlardı.

Yanıt Açıklaması: Geleneksel eylemler yaşanmışlıktan elde edilen bir tutumdur ve güncel eylemler bu tipe örnek teşkil ederler. Duygusal eylem, geleneksel eylem tipinden farklı olarak alışılmış günlük davranışların dışındaki bir uyaran sonucunda meydana gelebilir. Belirli koşullar sonucunda bireyin duygusal tepkisiyle oluşur. Değersel-akılcı eylem belli bir hedefi olan, amacı planlı olarak belirlenmiş eylem tipidir. Ancak burada kişinin amacına ulaşmayı etkileyen nedenler görev, şeref, din, bağlılık, sorumluluk gibi değerler temelinde gelişir. Eylemini değere bağlı olarak gerçekleştiren kişi için davranışın sonuçları ne olursa olsun (olumlu veya olumsuz) eylem kesindir. Amaçsal-akılcı eylem akılcı nedenlere dayanan bir eylem tipidir. Kişi belirlediği bir hedefe ulaşmak için, amacı için en uygun akılcı araçları seçer. Diğer bir deyişle amacının ve bu amaca ulaşmak için gerekli araçların değerlendirmesini yapar. Bu anlamda planlı ve rasyonel bir eylem tipidir. Buradan hareketle girişimcinin kâr elde etmek için para kazanması amaçsal akılcı eylemlere, savaş sırasında öleceğini bilen komutanın askerlerin önünde savaşması değersel akılcı eylemlere, çarşıda gezerken esnafa selam verilmesi ve dini bayramlarda aile büyüklerinin elinin öpülmesi ise geleneksel eylemlere örnek olarak verilebilir. Maç sırasındaki bir gerilim sonucu diğer oyuncuya sert hareket yapmak ise duygusal motiflere dayalı eylemlere örnek gösterilebilir.

Yanıt Açıklaması: Weber’e före sosyolojinin konusu toplumsal eylemlerdir. Sosyoloji bireylerin toplumsal davranışı ve bu davranışların içerdiği anlamları analiz etmelidir.

Yanıt Açıklaması: Durkheim, intiharı özellikle toplumsal birlik problemi ile ilişkili bir toplumsal olgu olarak görür. Bu nedenle de onu toplumu bir arada tutan toplumsal bağlar ile ilişkili olarak ele alır. Bu bakımdan Durkheim’ın intihar olgusunu ele alışını birey ve toplum arasında uygun denge arayışı ve bu dengeyi bozabilecek tehditlerin belirlenmesi olarak düşünebiliriz.Ona göre, intihar toplumsal bağlara, bu bağların varlığı veya yokluğuna, güçlü ve zayıf olmasına göre değişmektedir. İlk dört seçenek birey ve toplum ilişkisi kapsamında ortaya konan ve intiharla ilişkilendirilebilecek olgularken, son seçnek olan dinamik yoğunluğun intihar üzerinde bir etkisi yoktur.

Yanıt Açıklaması: Weber'e göre, yazılı kuralların örgüt içinde bireyin hareketini belirlemesi çağdaş örgütlerin özelliklerinden biridir.

Yanıt Açıklaması: Comte’, “pozitif” terimini kullanırken bilimsel incelemelerin sadece gerçek, kesin, kullanışlı, inşa edici ve faydacı olanla ilgilenmesi gerektiğini, hayali, boş, muğlak, yıkıcı sorularla ilgilenmemesi gerektiğini kastetmektedir.