Birey ve Davranış

Yanıt Açıklaması: Stres durumuyla karşılaşan birey sırasıyla alarm, direnç ve tükenme aşamalarını geçer (Selye, 1976). Bu aşamalardan ilki olan alarm aşamasında bireyin otonom sinir sistemi acil duruma ilişkin olarak harekete geçerek salgı bezlerini uyarır ve kana adrenalin pompalanmasını, dolayısıyla vücudun bu alarm durumuna hazırlıklı hale gelmesini sağlar. Salgılanan adrenalinin de etkisiyle, vücutta kan daha hızlı dolaşarak beyin ve kaslara daha fazla enerji iletilir. Tüm bu süreçte kan şekeri yükselmekte ve sindirim yavaşlamaktadır. Birey tüm bu fizyolojik değişimler sonucu ya olaylarla mücadele edecek ya da kaçarak kendini koruyacaktır.

Yanıt Açıklaması: Uyma davranışlarından özellikle güç eşitsizliğinin belirgin olmasıyla ayrılan, bir bireyin diğerine belirli bir biçimde davranması için emir verdiği sosyal etki biçimi itaattir.

Yanıt Açıklaması: Altemeyer’in uzun yıllar boyunca yaptığı çalışmalar sonunda geliştirdiği otoriteryenizm ölçeği, Adorno ve arkadaşlarının F ölçeğinin sahip olmadığı pek çok psikolojik ölçüm özelliklerine sahiptir (yani daha güvenilir bir ölçüm aracıdır). Altemeyer’in ölçeğinden elde edilen puanlar, diğer çeşitli önyargı ölçümleriyle güçlü ve olumlu bir korelasyon göstermektedir. Altemeyer, otoriteryenizmle sol kanatta politika yapanlar arasında bir korelasyon bulamamıştır, bu yüzden, ölçeği, Sağ Kanat Otoriteryenizm ölçeği ve kuram› da, Sağ Kanat Otoriteryenizm Kuramı olarak bilinir. Bir sosyal gruba karşı güçlü ön yargısı olan kişiler şu türden bir cümleyi çok sık kullanırlar: “Bunların hepsi aynıdır.” Kişinin kendi ait olduğu gruplar dışındaki grupları daha homojen olarak algılama eğilimi, dışgrup homojenlik yanılgısı olarak bilinmektedir. Sosyal biliş yaklaşımına göre, sosyal dünyayı algılamadaki temel süreç, sosyal kategorileştirmedir. İnsanlar genellikle sosyal dünyayı iki farklı kategoriye bölerler: “biz” ve “onlar”. Diğer bir deyişle, sosyal kategorileştirme, diğer insanları ya içgruba (kategorileştirmeyi yapanın ait olduğu grup) ya da bir dışgruba (kategorileştirmeyi yapanın ait olmadığı grup) ait olarak algılamaktır. Sosyal kategorileştirme pek çok boyutta gerçekleştirilebilir. Bunlar arasında en çok bilinenleri, cinsiyet, ırk, milliyet, din, yaş, meslek ve gelir durumudur. Sosyal biliş yaklaşımına göre, önyargıya giden yolun ilk adımı olarak sosyal kategorileştirme, yukarıda görüldüğü gibi insanları gruplara bölme, gruplar arasında farklılık yaratma ve dışgrup üyelerini aynılaştırma sürecidir. Bu sürecin bir başka sonucu, hayalî ilişkisellik adı verilen olgudur. “Hayalî ilişkisellik, gözlemcilerin, gerçekte aralarında ilişki bulunmayan iki olay arasında bir ilişki algılaması veya iki olay arasındaki ilişki düzeyini abartması” olarak tanımlanmıştır. Almanya’da Nazi faşizminin yükselişi, ABD’de bir grup araştırmacıyı faşist rejimleri mümkün kılan psikolojik özellikleri çalışmaya yöneltmiştir. Adorno’nun başını çektiği bu grup, anket ve görüşmeye dayalı pek çok araştırmadan sonra, ortaya çıkışını psikanalitik kuramla açıkladıkları, otoriteryen kişilik görüşünü geliştirmişlerdir. Araştırmacılar, işe Amerikan işçilerindeki Yahudi karşıtlığının derecesini ölçerek başlamışlar ve daha sonra diğer azınlık gruplarına yönelik ön yargıların ve kendi gruplarına yönelik etnosentrik tutumların olup olmadığını araştırmışlardır. Otoriteryen kişilerin sadece bir azınlık grubuna değil, tüm azınlıklara güçlü ön yargıları olan, bağnaz kişiler olduğu ortaya çıkmıştır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Bu belirti, şizoid kişiliğin belirtilerindendir.

Yanıt Açıklaması: Hastaların çok ağır belirtiler göstermesi durumunda psikoterapiden yarar sağlayamazlar. Bu hastalar ancak biyolojik tedavi sonrasında psikoterapiden yarar sağlayabilirler. Bu durumda doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: • Yeme içme, konuşma, hareket etme, yürüme gibi günlük eylemlerinde çok daha hızlıdırlar. • Cümlelerin sonunu daha sert vurgulayarak daha hızlı konuşurlar. • Hayatın tüm alanında sabırsız yapıdadırlar. İletişimde başkalarının sözünü bitirmesini beklemeden sözünü keserek yüksek sesle konuşurlar. • Aynı anda iki ya da ikiden fazla işi düşünerek aynı zaman dilimine daha çok işi sığdırmaya çalışırlar; bu da üzerlerindeki baskıyı arttırır. • Dinlenmek, tatile gitmek, işlerden uzaklaşmak, bu kişiler için suçluluk duygusunun oluşmasına sebeptir. • Bu tip davranış sahiplerinin beraber yaşadığı diğer insanlardan, ailelerinden beklentileri de yüksektir. Kendilerinin veya çevresindekilerin bu standartlara ulaşamaması bireyde sıkıntı ve mutsuzluğa neden olur. • A tipi davranış sergileyen bireylerde rekabet ve zamanla yarış duygular› ağırlık kazanmaktadır. Çabuk karar verirler. İnatçı ve saldırgan davranışlar sergilerler.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Sınıfta derste kalem çeviren bir öğrenciyi ve yüzüğüyle oynayan bir kişiyi bu davranışlara sevk eden güdü kurcalama güdüsüyle ortaya çıkar. Bu yüzden doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kabullenme insanların stress durumunda kullandıkları belli başlı savunnma mekanizmalarından biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Stres, bir gerginlik hali, tehdit oluşturan ve değişme ya da uyum gerektiren herhangi bir çevresel istek ya da beklentidir. Bir şekilde birey için fizik ve sosyal çevreden gelen koşullardan dolayı, bedensel ve psikolojik sınırların ötesinde harcadığı gayreti de stres olarak tanımlamak mümkündür.

Yanıt Açıklaması: Atıf kuramının öncüsü Fritz Heider'dır. Heider'a göre kendimizin ve başkaları­ nın davranışlarını temelolarak iki şekilde açıklarız: Davranışın nedenini, davranışı yapanın kişiliğine, arzu ya da ihtiyaçlarına atfederiz. Bu atıflara kişisel ya da içsel atıflar denir. İkinci olarak da davranışı, ortamdaki birtakım faktörlerle açıklarız. Bu atıflara da durumsal ya da dışsal atıflar denir.

Yanıt Açıklaması: Danışanın davranışlarını değiştirmeyi özel olarak hedeflemeyen ve diğer terapilerin aksine, davranışçı terapiler, kişinin problemlerinin altında yatan kişilik süreçleriyle değil, problem haline gelmiş davranışların kendisine odaklanır ve onları değiştirmeyi amaçlar. Bu yaklaşıma göre uyum bozan davranışlar öğrenilmiştir ve onlar ortadan kaldırılıp yerine uyum sağlayıcı davranışlar koyulmalıdır. Çünkü uyum bozan davranışlar ortadan kaldırıldığında problem de ortadan kalkmış olur. Bu terapilerde kullanılan yöntemler; sistematik duyarsızlaştırma, itici uyarıcılarla koşullama, girişkenlik eğitimi ve edimsel koşullamadır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Üretim ilişkileri sosyal psikolojinin konusu değildir. Diğer seçenekler sosyal psikolojinin başlıca araştırma konularıdır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Gerçekte hiçbir tehlike olmadığı halde mantık dışı duyulan korkular fobi olarak adlandırılır. Örneğin, yükseklikten, kapalı ya da açık alanlarda kalmaktan, asansörden, kalabalıktan, yılandan, karşı cinsten korkmak fobi örnekleridir.

Yanıt Açıklaması: Klasik koşullama ilkelerinin uygulandığı ikinci bir terapi tekniği de itici uyarıcılarla koşullamadır. Temelde cezaya dayanan bu teknik daha çok alkolizm, şişmanlık ve aşırı sigara içme gibi durumlarda uygulanmaktadır. Terapinin hedefi, önceleri haz veren davranışın itici bir uyarıcıyla yani cezayla eşleştirilmesiyle birlikte artık haz verici olmaktan çıkıp nahoş duygulara yol açmaktır. Böylece istenmeyen davranış ortadan kaldırılmış olacaktır. Sistematik duyarsızlaştırma terapi tekniği en çok korku ya da fobilerin tedavisinde kullanılır. Korku ya da fobi bir tür karşıt koşullama ile ortadan kaldırılmaya çalışılır. Karşıt koşullama istenilmeyen bir davranışın karşısına istenen bir davranışı koyarak güçlendirmek ve böylece istenmeyen davranışı zayıflatmak demektir. Sistematik duyarsızlaştırma tekniğinde öncelikle danışana vücudunu bilinçli olarak nasıl gevşeteceği öğretilir. Daha sonra söz konusu fobik durum için bir korku hiyerarşisi kurulur. Yani, fobi geliştirilmiş olan nesne ya da duruma ilişkin olaylar en düşük korku düzeyinden en yüksek korku düzeyine kadar listelenir. Bir kez bu basamakta gevşemeyi başardığında artık sıra daha sonraki basamağa gelmiş olacaktır. Danışan, en yoğun kaygı duyduğu basamakta gevşemeyi başardığında terapi hedefine ulaşmış olur. Araştırmalar sistematik duyarsızlaştırma tekniğinin fobi ve korkuları yenmede başarılı olduğunu göstermiştir. Bu tekniğin, gevşeme egzersizlerinden çok korku tepkisinin sönmeye maruz bırakılmasından dolayı başarılı olduğu ileri sürülmektedir. Kişi korkutucu bir durumu gerçekte tehlike altında değilken sık sık zihninde canlandırdığından, klasik koşullamadaki sönme ilkesi gereğince, zihnindeki koşullu uyarıcı ile koşulsuz uyarıcı arasındaki bağ zayıflamış olacaktır. Eğer sistematik duyarsızlaştırmada olduğu gibi kaygılarımızı zihnimizde canlandırarak azaltabiliyorsak, o halde kaygı ya da korkuyu yaratan durumla yüzleşmek daha iyi sonuç vermelidir. Grup terapileri, birden çok danışanın ve terapistin bir araya gelmesiyle gerçekleştirilir. Ve grup terapilerinde de bireysel terapilerde olduğu gibi farklı psikolojik yaklaşımlara dayanan teknikler kullanılır. Grup terapilerine katılan bireyler, başkalarının da benzer problemleri ya da hatta daha ciddi problemleri olduğunu görerek rahatlarlar ve bu deneyim kendi sorunlarını abartmadan daha doğal biçimde değerlendirmelerine olanak sağlar. Diğer yandan grup içinde olmak, günlük hayatta başka türlü elde edemeyecekleri bir destek ve güven hissi geliştirmelerine yardımcı olur. Grup içinde kendi deneyimlerini değiş tokuş ettiklerinden, danışanlar başkalarının deneyimlerinden öğrenme fırsatı bulurlar ve yine bu sayede iletişim de dâhil olmak üzere pek çok sosyal beceri kazanırlar. Klasik koşullamanın karşıt koşullama ilkesi, sistematik duyarsızlaştırmaya az çok benzer biçimde girişkenlik eğitiminde de kullanılmaktadır. Bazı kişiler sosyal ortamlarda kendi duygu, düşünce ve isteklerini ifade etme zorluğu çekerler, istemedikleri halde diğerlerinin isteklerine boyun eğebilirler ve dolayısıyla sosyal ilişkilerde kendilerini güvensiz ve yetersiz hissedebilirler. İşte girişkenlik eğitiminin amacı, kişinin kendisinde kaygı yaratan bu tür sosyal etkileşim durumlarıyla başa çıkmasını sağlamaktır. Diğer bir deyişle, bu terapi tekniği, kişinin belirli sosyal etkileşim durumlarındaki kaygısını azaltmayı ve bu durumlarda güvenli ve yeterli bir davranış sergilemesini hedefler. Mantıksal-duygusal terapistler danışanlarına düşüncelerin nasıl duygulara yol açtığını gösterirler ve onlara düşünceleri değiştirerek duygularını da değiştirebileceklerini öğretirler. Terapist bunu ilk önce danışanın işlevsel olmayan düşüncesini bularak gerçekleştirir. Danışanın uyumsuz olan düşüncesini saptadıktan sonra, bu düşüncenin arkasındaki örüntü ortaya çıkarılmaya çalışılır. Bu, bu düşünceyi tetikleyen ya da harekete geçiren olayı saptamak, danışanın tetikleyici olaydan sonra geliştirdiği inançları saptamak ve danışanın inançlarının sonuçlarını saptamayı içerir. Hedef davranış ya da duygunun arkasındaki bu düşünce örüntüsü bir kez saptandıktan sonra, psikoterapist danışanı bu uyum bozucu düşünceyi bırakıp yerine işlevsel bir düşünce edinmesi için uzmanlıktan kaynaklanan otoritesini kullanarak ikna etmeye çalışır. Tüm bu terapi türlerinin içinde Sistematik duyarsızlaştırma yükseklik korusuna çözüm bulabilecek terapi türüdür. Bu durumda doğru seçenek B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Tarihte akıl hastalıklarını doğaüstü güçlerle ilişkilendirmeyen ilk yaklaşımın ünlü Yunanlı hekim Hipokrat'ın yaklaşımı olduğu söylenebilir. Bundan önce Eski Çin'de, Mısır'da ve Musevilerde akıl hastalarının kötü ruhların etkisine girdiğine inanılmak­taydı. Bu yüzden de bu kişiler çok zalimce uygulamalarla kötü ruhlardan kurtarıl­maya çalışılıyordu. Diğer bazı kültürlerde de bu insanların tanrı tarafından seçilmiş özel kişiler olduğuna inanılıyordu ve bu yüzden saygı görüyorlardı. Yunanlı hekim Hipokrat akıl hastalıklarının doğaüstü güçlerle bir ilişkisi olmadığını, bu hastalıkla­rın, vücuttaki sıvıların dengesizliğinden kaynaklandığını düşünüyordu.