Sosyolojiye Giriş

Yanıt Açıklaması: Giddens, Postmodernitenin mümkün olduğunu ilkesel olarak kabul etmekle beraber postmodernizmle ilişkilendirilen ilkelerin çoğunu reddeder, ona göre içinde yaşadığımız dönemin postmodern olduğunu ileri sürmeye yetecek derecede olgu gözlenmemektedir, bu nedenle içinde yaşadığımız dönemi geç modernite ya da yüksek modernite olarak adlandırır.

Yanıt Açıklaması: Bireylerin üyesi oldukları topluma ait değerleri, tutumları, bilgi ve becerileri, kısacası o toplumun kültürünü öğrendikleri etkileşim süreci toplumsallaşma olarak adlandırılır.

Yanıt Açıklaması: Weber’e göre sosyologlar toplumsal eylemi bilimsel olarak açıklamaya başlamadan önce bireyin eyleme atfettiği anlamı yorumlamak zorundadırlar. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Feminizm kadın erkek eşitsizliği üzerine kurulan ilişkilerin analiz edilmesine ve dönüştürülmesine yönelik olarak geliştirilen ayrı bir gelenek olarak kabul edilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal gerçeklik olarak da adlandırılan toplumsal olgu, toplum tarafından kolektif biçimde geliştirilen, bireyin dışında ve kaçınılmaz olan ve bireyi sınırlandıran kural ve pratiklerden çıkarılan davranış biçimleridir.

Yanıt Açıklaması: Marx’ın toplumsal değişmede ekonomik faktörlere yaptığı vurguyu toplum analizinde alt yapı ile üst yapı arasında yaptığı ayrımda daha net görmek mümkündür. Bu ayırımda alt yapı ekonomik yapıdan (üretim araçlarından ve üretim ilişkilerinden) oluşur. Üst yapı ise hukuk, siyaset, din, aile ve ideolojilerden oluşur. Bu doğrultuda doğru seçenek A'dır.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal kurum: Toplumun yapısı ve temel değerlerinin korunması bakımından zorunlu sayılan, nispeten sürekli kurallar topluluğudur.

Yanıt Açıklaması: Robertson'a göre oluşum aşaması 1400-1750 yılları arasında gerçekleşen, bireyciliğin, hümanizmin ve ulusalcılığın önem kazandığı, Rönesans ve Reform hareketlerinin Batı dışına yayılmasıyla birlikte küreselleşme sürecinin tarihte ilk kez görülmeye başlandığı aşamadır. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Sosyoloji geleneksel toplumdan modern topluma dönüşümü anlamaya yönelik çabalardan doğmuş olan, toplumların yapılarını ve değişimlerini anlamaya çalışan bir bilimdir ve modern insan toplumlarının sistematik bir şekilde incelenmesini içerir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: I numaralı madde modernite kavramının, II numaralı madde modernleşme kavramının, III numralı madde ise modernizm kavramının açıklamalarıdır.

Yanıt Açıklaması: Liberal demokrasi ya da temsili demokrasi, katılımcı demokrasinin günümüz toplum koşullarında en başta olarak nüfus fazlalığının engel olduğu doğrudan katılımı imkânsızlaştırıcı koşullarından dolayı önemlidir. Zira temsili demokraside “bir topluluğu etkileyen kararların, topluluğun üyelerinin bütünü tarafından değil ama bu amaç için onların seçtiği insanlar tarafından alındığı bir "politik” yapının var olduğunu söylemek mümkündür. Demokrasinin yerleşmesi, kişi hak ve özgürlüklerinin, bireylerin örgütlenme, seçme ve seçilme haklarının güvence altına alınmasını sağlayan anayasal hukuk devletinin varlığı ile mümkün olmuştur. Siyasal sistemin taşıyıcısı ise belirli bir kişi ya da grup değil, genellikle anayasal sistemin izin verdiği siyasal partiler aracılığı ile iktidarın belli bir süre ile belli kurallara bağlı olarak kullanım hakkının devredilmesidir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Elit teorisi en genel ifadeyle küçük ve elit bir seçkinler grubunun toplumu yönettiği düşüncesine dayanmaktadır. Wilfredo Pareto ve Gaetano Mosca tarafından geliştirilen bir siyaset teorisidir. Mosca'ya göre bütün toplumlar yönetici ve yönetilen sınıf olmak üzere ikiye ayrılır. Yönetici sınıf azınlıkta, yönetilen sınıf ise çoğunluktadır. Ancak yönetici sınıf üstün yeteneklere sahip, toplum içinde etkinlik kazanan seçkin kişilerden oluşmaktadır. Bu nedenle de yönetici vasfına sahiptirler. Yönetici sınıf kitleleri hükmü altında tutmak için baskı, inandırma, hile ve şiddet kullanabilir. Ancak yönetici sınıfın yönetilen sınıf üzerinde mutlak hakimiyeti söz konusu olamaz. Yönetici sınıftan gelecek itirazlara karşı açık ve buna göre bu itirazlardan ve taleplerden bağımsız da hareket edemez. Pareto'nun elit teorisi aslında Mosca'nın yönetici ve yönetilen sınıf kavramsallaştırmasından hareketle ortaya çıkartılmıştır. Buna göre Pareto toplumda insan etkinliklerinin derecelendirildiğini ve en üst düzeyde dereceye sahip olanların da elitler olduğunu ileri sürmektedir. Toplumda da elit olanlar ve elit olmayanlar ayrımı yapmaktadır. Elit sınıfı içinde ise yine ayrı grup bulunmaktadır: Yöneticiler elitler ve yönetici olmayan elitler. Yönetici elit, ''toplumun yönetiminde doğrudan doğruya veya dolaylı olarak önemli rol oynayan, siyasal iktidar üzerinde etki sahibi olan kişilerden meydana gelir''. Yönetici elitler içinde askeri elit, dini elit, işadamları eliti, aydın eliti zaman zaman yönetici elitlerin iktidarına etki etme gücüne sahip olabilirler. Yönetici olmayan elitler ise siyasal iktidar içerisinde yer almayan elitlerdir. Wright Mills'in klasik elit teorilerinden farklı bir elit teorilerisi  bulunmaktadır. ''İktidar Seçkinleri''  adlı çalışmasında Mills, iktidar elitlerinin ''stratejik kumanda mevkilerini'' işgal edenlerden oluştuğunu vurgulamaktadır. Amerika Birleşik Devletleri'nin seçkinlerini analiz eden Mills üç ayrı seçkin belirler: siyasal elitler, askeri elitler ve büyük şirket yöneticileri olan elitler. Bu üç elit grubu homojen bir elit grubu oluştururken aynı zamanda iktidarı da paylaşmaktadırlar. Bir sacayağı niteliği bulunan iktidar elitlerinin yöneticileri arasında sıkı bir bağ, dayanışma ve çıkar birliği bulunmaktadır ve dolayısıyla üçü bir arada iktidar üçgenini meydana getirmektedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Küreselleşen ekonomi ulusal çerçevede işleyen piyasaların sınırlarını aşarak, ulus ötesi yeni biçimler kazanmıştır. Artık her türlügelişme ister ekonomik ister kültürel, ister siyasal olsun, küresel ölçekte etkilere yol açmaktadır. Dünyanın herhangi bir yerinde başlayan ekonomik kriz tüm dünyayı etkileyebilmekte, herhangi bir kültürel öğe hızla yaygınlaşabilmekte, bir terör saldırısı tüm dünyada sınırları değiştirebilecek kadar önemli siyasal ve toplumsal sonuçlara neden olabilmektedir. Avrupa Birliği esas itibariyle Avrupa Ekonomik Topluluğu olarak ortaya çıktığında yalnızca ekonomik anlamda bir ortak pazar yaratma ideali, ekonomiyi iyileştirme anlayışına dayanmaktayken günümüzde salt ekonomi alanını aşan, ortak para birimi, ortak anayasa, kimlik, kültür meseleleri gibi ulusdevlet sınırlarını aşan, Avrupa uluslarının tek çatı altında birleşme idealini taşıyan rasyonel bir örgütlenme biçimine dönüşmüştür.

Yanıt Açıklaması: Daniel Lerner azgelişmiş ülkelerdeki geleneksel otoritenin insanların gelişimini baltaladığını ve değişime engel olduğunu savunur. Bu doğrultuda doğru seçenek D'dir.

Yanıt Açıklaması: Bauman modernitenin sonuçlarının, özellikle modernitenin rasyonelliğinin Naziler tarafından Yahudilerin ve diğer etnik grupların yok edilmesi olan “Holokost”u mümkün kılması üzerinde durur. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Ritzer’e göre McDonaldlaşma, fast-food ilkelerinin dünya çağında egemen olmaya başlaması sürecidir. Bu sürecin beş temel boyutu verimlilik, hesaplanabilirlik, öngörülebilirlik, insanların yerine teknolojiyi geçirme yoluyla denetim ve paradoksal olarak rasyonelliğin irrasyonelliğidir. Ritzer Toplumun McDonaldlaşması teziyle rasyonelleşmenin dünyanın çok geniş bir kısmına yayıldığını ortaya koyar ve McDonaldlaşmanın küreselleşme içinde özellikle kültürel benzeşmeyi artıran bir güç olduğunu savunur.

Yanıt Açıklaması: Sembolik etkileşimcilik Weber gibi sosyolojide toplumsal eyleme, toplumsal etkileşime, anlamlandırma ve yorumlama süreçlerine ağırlık veren bir yaklaşımdır. Ancak Weber sosyolojisi geniş tarihsel süreçlerde toplumsal eylem temelinde ortaya çıkan bürokrasi, din, devlet, sınıf ve statü grupları gibi toplumsal oluşumlarla ilgilenen makro-sosyolojik yönelimli bir yaklaşımdır. Sembolik etkileşimcilik ise daha çok gündelik yaşamla ilgilenen mikro-sosyolojik yönelimli bir yaklaşımdır.

Yanıt Açıklaması: Organik dayanışma farklılaşmaya dayalı karmaşık bir işbölümü ve uzmanlaşmanın olduğu modern toplumlarda söz konusudur. Bu kapsamda doğru seçenek B seçeneğidir

Yanıt Açıklaması: Robertson tarihsel gelişim sürecinde küreselleşmenin beş aşaması olduğunu, her bir aşamada küreselleşmenin daha yoğun, daha hızlı ve daha karmaşık bir hale geldiğini belirtir. Bu aşamalar sırasıyla: Oluşum Başlangıç Kalkış Hakimiyet için mücadele Belirsizlik

Yanıt Açıklaması: Üretim araçlarına sahip olmak ya da olmamak şeklinde iki farklı biçimde ortaya çıkan toplumsal üretim ilişkileri Marx için tarihsel gelişmenin anlaşılmasında kritik bir öneme sahiptir.