Sosyolojiye Giriş

Yanıt Açıklaması: İşlevselci yaklaşım ailenin (a) bütün toplum- larda var olduğunu, (b) temel ve evrensel biyolojik ihtiyaçların ifadesi olduğunu (c) bazı temel sosyal işlevlere sahip olduğunu ve (d) endüstrileşme ile birlikte geniş ailelerin çözülerek çekirdek aileye dönüştüğünü varsayar.

Yanıt Açıklaması: Tam tersine, sosyoloji yeni felsefi soruların ortaya çıkmasına katkıda bulunur.

Yanıt Açıklaması: Fransız Devrimi ve Endüstri Devrimi sonrasında yaşanan büyük toplumsal dönüşümlerin oluşturduğu soruların bilimsel yöntem kullanılarak cevaplanması çabası, bilim olarak sosyolojiyi doğurmuştur. Auguste Comte, toplumun bilimsel olarak incelenmesini sosyoloji olarak adlandıran ilk düşünürdür ve bu nedenle sosyolojinin isim babası olarak bilinir.

Yanıt Açıklaması: Din sosyolojisindeki yaklaşımlardan tarihsel materyalist yaklaşımın öncüleri Marx ve Engels, sosyal psikolojik yaklaşımın öncüsü Weber, toplumsallık yaklaşımının öncüsü Durkheim, fenomenolojik yaklaşımın öncüsü Eliade, iletişimsel yaklaşımın öncüsü ise Pace’tir. Doğru verilen tek eşleşme B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Giddens modernliği dört temel kurum aracılığıyla tanımlar. Bu kurumlar kapitalizm, endüstrileşme, gözetim ve askeri güçtür. Bu bilgi doğrultusunda doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Toplumun varlıklı kesimlerine mensup bireylerin vergi kaçırma, yasa dışı satışlar, zimmete para geçirme gibi işledikleri suçlar beyaz yakalı suçlar kapsamında değerlendirilir.  Dorğu cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Evrimci kuram içinde yer alan düşünürler bazı açılardan farklılaşsalar da hepsi evrimin (1) bütün toplumlarda görülen, evrensel (2) kaçınılmaz (3) sürekli (4) doğal, kendiliğinden (5) ani değil, aşama aşama ilerleyen (6) ilerleyici, her aşaması bir önceki aşamadan daha iyi olan (7) geriye dönüşü olmayan bir süreç olduğu ve (8) doğal ve toplumsal evrim arasında benzerlikler olduğu konusunda hemfikirdirler. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Boşanma oranları evlilikteki mutluluk ya da mutsuzluğun bir göstergesi olarak kabul edilemez. Çünkü ilk olarak bu oranlar yasal olarak boşanmayıp ayrı yaşayan bireyleri içermezler. İkincisi, pek çok insan evliliğinden mutlu olmasa da ekonomik, duygusal veya dinsel nedenlerle boşanmaz. Dolayısıyla boşanma oranları evlilikten duyulan mutsuzluk düzeyini yansıtmaz, daha çok günümüzde evlilikten duygusal tatminin daha çok beklendiğini gösterir.

Yanıt Açıklaması: C. Lombroso (1835-1909) İtalyan suçbilimci. Bazı insanların doğuştan suça eğilimli olduğunu, bu kişilerin bir takım ruhsal anormallikler sergilediğini ve suçlu insanların, kafa yapılarından hemen tanınabileceğini iddia etmiştir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Sağduyu ile sosyolojinin insan deneyimlerini ele alışları arasındaki fark, konuyu ele alış biçiminden ve bakış açısından kaynaklanır. Bu farklılıkları dört başlıkta özetlemek mümkündür. İnsan gerçekliğine anlam verme biçimi başlığında ise; İnsanlar yaşadıklarının, yaptıklarının, dünyada olup bitenlerin bireylerin bilinçli eylemleri, istek ve amaçları sonucunda meydana geldiğini düşünürler. Hoşlarına giden olayların arkasında birilerinin iyi niyetinin, hoşlanmadıkları olayların arkasında da kötü birilerinin kötü niyetinin yattığını düşünürler. Sosyologlar, dünyayı böyle kişiselleştirilmiş bir şekilde algılamazlar ve gözlemlerini bireysel failler ve eylemler yerine insanlar arasındaki bağımlılık ağlarına dayandırırlar. Sosyoloji, yaşamlarımızdaki olayların büyük ölçüde tarihsel ve toplumsal güçler ve ilişkiler tarafından belirlendiğini gösterir. Çoğumuz dünyayı kendi yaşadığımız şekliyle görürüz, sosyoloji ise bizim neden olduğumuz gibi olduğumuz ve neden davrandığımız gibi davrandığımız hakkında çok daha geniş bir bakış açısını benimsememiz gerektiğini ortaya koyar. Doğal, iyi, doğru ve kaçınılmaz olarak gördüklerimizin doğal, iyi, doğru ve kaçınılmaz olmayabileceğini gösterir.

Yanıt Açıklaması: Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır. Durkheim, totemizmi bilinen en ilkel din olarak ele alıp ayrıntılı antropolojik incelemelere girişmiş ve sonuçta sanıldığından çok daha karmaşık olduğunu tespit etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Hipotetik tümdengelim yolunu kullanarak belirli bir teorik yapı içinde geliştirilmiş hipotezleri sınayan ve insan davranışına ilişkin tahminlerde bulunmayı sağlayacak genel yasaları ortaya koymayı amaçlayan sosyal bilim yaklaşımına pozitivist sosyal bilim adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Postmodernizm 18. yüzyılda aydınlanma döneminde ortaya çıkan ve teknolojiye, bilime, ilerlemeye inanan, geleceğe de güven duyan düşünceleri, değerleri ve varsayımları içeren modernizme karşıt olarak gelişmiştir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Tönnies toplumların birincil ilişkiler etrafında örgütlenen kırsal tarım toplumlarından ikincil ilişkiler ve ulus devletler etrafından örgütlenen endüstriyel kent toplumlarına doğru bir evrim geçirdiğini savunur.

Yanıt Açıklaması: Hukuk sosyolojisinin genel olarak üzerinde çalıştığı konular şunlardır (Milovanovic, 2003: 4): • Sosyal kontrol sistemlerinin haklılaştırılması, işlevleri, yerleştirilmesi ve evrilmesi, • Belirli bir siyasal ekonomik düzenle ilişkili olarak yasal düşünce formları, • Meşrulaştırma ilkeleri ve etkileri, • Doğru yasal anlamlandırma formlarının aktarılması, • Hukuk dili sisteminin evrimi, hukuk düzenindeki zorlama ya da özgürlük düzeyleri

Yanıt Açıklaması: Temsili demokrasi ya da liberal demokrasi: Temsili demokrasi ise katılımcı demokrasinin günümüz toplum koşullarında en başat olarak nüfus fazlalığının engel olduğu doğrudan katılımı imkânsızlaştıcı koşullarından dolayı önemlidir. Zira temsili demokraside “bir topluluğu etkileyen kararların, topluluğun üyelerinin bütünü tarafından değil ama bu amaç için onların seçtiği insanlar tarafından alındığı bir politik” yapının var olduğunu söylemek mümkündür (Giddens, 2005: s. 420). Demokrasinin yerleşmesi, kişi hak ve özgürlüklerinin, bireylerin örgütlenme, seçme ve seçilme haklarının güvence altına alınmasını sağlayan anayasal hukuk devletinin varlığı ile mümkün olmuştur. Siyasal sistemin taşıyıcısı ise belirli bir kişi ya da grup değil, genellikle anayasal sistemin izin verdiği siyasal partiler aracılığı ile iktidarın belli bir süre ile belli kurallara bağlı olarak kullanım hakkının devredilmesidir (Çelebi, 2003: 190). Bu çerçevede Giddens’a göre “seçmenlerin iki ya da daha fazla sayıdaki partiler arasından seçim yapabildikleri ve yetişkin nüfusun tamamının seçme hakkının olduğu ülkeler” liberal demokrasiler olarak tanımlanabilmektedir (Giddens, 2005: 421). Temsili demokrasilerde seçimler, özgür bir kamuoyunun varlığı, yasama, yürütme ve yargı erklerinin paylaşımı ilkesel olarak bulunmak durumundadır. Temsili demokrasi her ne kadar üzerinde tartışmalar olsa da artık günümüzde siyasetin vazgeçilmez bir unsuru hâline gelmiştir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Sorunun doğru yanıtı E şıkkıdır. Weber’in önerdiği bir başka kavram olan “görev” (Beruf) kavramı da Ona göre “gelenekselci” söyleme sahip olan Luther’in Protestanlığına değil, Kalvenizm’e özgüdür.

Yanıt Açıklaması: Levirat evlilikte dul kalan kadın ölmüş olan kocasının erkek kardeşlerinden biriyle evlenir. Sororat evlilikte ise dul kalan erkek, ölmüş olan karısının kız kardeşlerinden biriyle evlenir. Taygeldi evlilikte çocuklu dul bir erkekle karşı cinsten çocuklu dul bir kadının, çocuklarının ve kendilerinin evlenmeleriyle ortaya çıkan evliliktir.

Yanıt Açıklaması: İlk bakışta her kültürel kimlik için normal ve doğal gibi gözüken etnosantrizm, farklı dozlarında karşımıza homofobi, hetorofobi, zenofobi, islamofobi ve ırkçılık olarak çıkar.

Yanıt Açıklaması: Sözü edilen yaklaşım sembolik etkileşimciliktir.