Sosyolojiye Giriş

Yanıt Açıklaması: Batı toplumlarında aile yaşamındaki değişimler şu şekilde özetlenebilir: Akrabaların etkisinin ve geniş ailelerin azalması, hane büyüklüğünün azalması, kadın ve çocuk haklarında gelişmeler, alternatif aile modellerinde artış, evlilik dışı doğumlarda artış, tek ebeveynli ailelerde artış, evliliğin ve ebeveynliğin anlamının değişmesi ve boşanma oranlarında artış. Dolayısıyla hane büyüklüğünde artış değil azalma söz konusudur.

Yanıt Açıklaması: Bireylerin eğitim ve öğretim hakkına vurgu yapan T.C. Anayasasının 42. maddesi, ilköğretimin kız ve erkek bütün vatandaşlar için zorunlu ve devlet okullarında parasız olduğunu belirtmektedir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Hukuk kuralları baskıcı, kolaylaştırıcı ve ideolojik olarak üç ana başlık altında sınıflandırılır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Sapmaya ilişkin sosyolojik teoriler bireyleri etkileyen sosyal çevreyle birlikte suçlu ve normal bireyler arasındaki farklılıklara odaklanır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Bu sınıflandırma mirasın ve unvanın kimden kime geçeceği ile ilgilidir. Miras ve unvanın kadınlar üzerinden geçtiği, annelerden kızlara aktarıldığı sistemler matrilineal sistemlerken babadan oğula geçtiği sistemler patrilineal sistemlerdir. Unvan ve mirasın her iki taraftan da aktarıldığı sistemler ve evlilikler ise bilineal olarak adlandırılırlar. doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Hegemonya: Bir rejim, sosyal sistem ya da siyasi iktidarın baskıdan çok geniş toplum kesimlerinin ona rıza göstermesi sonucu ortaya çıkan egemenlik biçimine denir. Mevcut iktidar biçimi içselleştiğinde ve doğal-normal görüldüğünde tam bir hegemonyadan söz edilebilir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Kültürel sermaye; bireylerin özellikle aileleri aracılığıyla sahip olduğu dilsel yeterlilik, sosyal tarz ve görgü gibi kültürel niteliklerdir. Kavramı ilk kez kullanan Bourdieu’ya göre bireyler ne kadar çok kültürel sermayeye sahipse, eğitim ve mesleki sistemde o oranda başarılı olacaklardır.

Yanıt Açıklaması: Siyaset sosyolojisi ile siyaset bilimi aynı olguyu, yani siyaset olgusunu farklı biçimlerle ve yöntemlerle ele alırlar. Siyaset sosyolojisi, siyaset olgusunu toplumdaki diğer toplumsal olgular, kurumlar ve süreçler içinde değerlendirirken, siyaset bilimi aynı olguyu diğer olgulardan soyutlayarak ele almaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Laing, ailenin çoğunluğu tarafından paylaşılan değer, inanç ve genel kanıyı, aile içindeki yoğun ilişkiler ağını ifade etmek için “aile nexusu” kavramını kullanır. Nexus aile bağı değildir, ailedeki herkesin uyması beklenen ortak değerlerden oluşan son derece güçlü bir ağdır.

Yanıt Açıklaması: Sosyolog olmayan insanlar, kendi yaşam dünyalarında yaptıkları şeylere, sahip oldukları amaçlara ve karşılaştıkları insanlara dayanarak yargıda bulunurlar. Ancak yalnızca kişisel yaşamımıza, kişisel deneyimlerimize dayanan yargılar büyük ihtimalle kısmi ve tek yanlı yargılar olacaktır. Bu kısmilik ve tek yanlılık ancak sosyolojinin yaptığı gibi, kişisel hayat deneyimlerinin diğer insanların deneyimleriyle bir araya getirilmesi ve karşılaştırılmasıyla çözülebilir. Böylece bireysel hayat hikâyeleri ile sosyal (toplumsal) süreçler arasında var olan sıkı bağ görülebilir. Sosyolojik düşünmeyen bireyler bu bağın farkında olmayabilir ve bu bağı denetleyemezler.

Yanıt Açıklaması: Eğitim sürecinin başarı ile tamamlanması, bireyde davranış değişikliklerinin oluştuğu anlamına gelir. Sürecin hedefleri bireylerin; • yasalara, demokrasi ilkelerine ve sosyal adalete duyarlı olmasını, • ‘vatandaş’ statüsünün görev tanımına koşut bir davranış eylemi göstermesini, • eleştirme, yargılama, yardımsever olma, dayanışma içinde olabilme, farklılıkları tanıma, hoşgörü gösterebilme ve kendini başkalarının yerine koyabilme yetilerini geliştirmesini, • kültürel yaşama, sanata ve müziğe katılımını, • doğaya, bütün canlılara, çevreye, ulusal ve evrensel kaynaklara karşı sorumluk duymasını • yerel ve evrensel düzlemde ekonomik, siyasal ve sosyo-kültürel gelişmelere hakim olmasını ön görür.

Yanıt Açıklaması: Birinci varsayım, yani ailenin bütün toplumlarda var olduğu iddiası, İşlevselci antropolog George Peter Murdock’ın 1965 yılında yayımlanan “Toplumsal Yapı” adlı çalışmasında açıkça görülür.

Yanıt Açıklaması: Laiklik için kıstas olarak din ve devletinayrılmış olması yetmez, dinin siyaset alanından tamamen çekilmiş olması, politika unsuru olarak var edilmemesi; ayrıca, dine dayalı olanlar da dahil eşitlik ilkesini zedeleyecek her türlü sanın lağvedilmesi gerekir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Matrilokal sistemlerde evlenen çift karının akrabalarının yanına, patrilokal sistemlerde ise kocanın akrabalarının yanına yerleşir. Evlenen çiftin akrabalardan bağımsız bir yere yerleştiği evlilikler neolokal evliliklerdir. Daha az görülmekle beraber avunkulokalite ise evlenen çiftin dayının yanına yerleştiği ve annenin çocukla birlikte burada yaşadığı durumdur, örneğin Kerala’daki Nayar toplumu Avunkulokal bir toplumdur. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İşlevselci yaklaşım ailenin; bütün toplumlarda var olduğunu, temel ve evrensel biyolojik ihtiyaçların ifadesi olduğunu bazı temel sosyal işlevlere sahip olduğunu endüstrileşme ile birlikte geniş ailelerin çözülerek çekirdek aileye dönüştüğünü, varsayar.

Yanıt Açıklaması: İstanbul Sözleşmesi olarak da bilinen ve imzalayan ülkelere kadına yönelik fiziksel, cinsel, ekonomik ve duygusal şiddeti önlemek için gerekli yasal önlemleri alma yükümlülüğü getiren “Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi” Türkiye tarafından 2011 yılında imzalanmıştır.

Yanıt Açıklaması: C. Lombroso (1835-1909) İtalyan suçbilimci. Bazı insanların doğuştan suça eğilimli olduğunu, bu kişilerin bir takım ruhsal anormallikler sergilediğini ve suçlu insanların, kafa yapılarından hemen tanınabileceğini iddia etmiştir. Henry E. Kelly vücuttaki kimyasal dengesizliklerin suça neden olabileceğini savunmuştur ve kandaki şeker oranının yüksekliği durumu ve vitamin eksikliklerinin suça yol açabileceğini ifade etmiştir. Bununla birlikte günümüzde bu teorilerin ilk savunucularına göre oldukça ihtiyatlıdırlar. Carrabine : Suç ve sapmaya ilişkin sosyolojik teorilerin farklı ve bazen birbirini tamamlayan yönleri vardır.Teorilerin özgün görüşlerine geçmeden önce ortak noktaları vurgulamak yararlı olacaktır. 20.yy. boyunca geliştirilen bu teoriler değerlendirildiğinde aşağıdaki ortak noktalar öne çıkmaktadır. Bireyin sadece çocukluk dönemine ağırlık verilmesi ve yaşam boyu çeşitli sosyal kültürel etkenlerin kişilik üzerindeki etkilerinin göz ardı edilmesi de başka bir eleştiridir. Hatta Clinard alaycı biçimde sapmaya ilişkin “kötü ruhlarca ele geçirilme” diye tanımlanabilecek eski anlayışa benzeterek kötü ruhlar ele geçirilmenin yerini kişilik özelliklerinin aldığını ifade etmiştir

Yanıt Açıklaması: Tönnies’in cemaat/cemiyet ayrımında cemaat, dinin, gelenek ve göreneklerin önemini koruduğu ve dayanışmanın ön planda olduğu bir toplum tipidir ve aile üyeleri arasında ekonomik ve sosyal açıdan yakın ilişkiler olan geniş ailelerle karakterize edilir.

Yanıt Açıklaması: Antizipatorik sosyalleşme; bir grubun üyesi olmayan fakat o gruba girmek isteyen bireylerin o gruptaki değerleri, kuralları, öğrenmesi ve benimsemesi.

Yanıt Açıklaması: Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır. Durkheim’a göre toplumsal değişmenin iki aşaması vardır, bunlar mekanik dayanışmaya dayalı toplumlar ve organik dayanışmaya dayalı toplumlardır.