Sosyolojiye Giriş

Yanıt Açıklaması: Hegemonya: Bir rejim, sosyal sistem ya da siyasi iktidarın baskıdan çok geniş toplum kesimlerinin ona rıza göstermesi sonucu ortaya çıkan egemenlik biçimine denir. Mevcut iktidar biçimi içselleştiğinde ve doğal-normal görüldüğünde tam bir hegemonyadan söz edilebilir. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Eğitim sosyolojisi alanında; bir grubun üyesi olmayan fakat o gruba girmek isteyen bireylerin, o gruptaki değerleri, kuralları, öğrenmesi ve benimsemesine antizipatorik sosyalleşme denir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Grotius’un “toplumsallık iştihası” adını verdiği özellik, insanları bir arada yaşamaya, toplumlar kurmaya yön- lendirir ve birbirleriyle çeşitli ilişkiler kurmalarını sağlar.

Yanıt Açıklaması: Marksist düşünür Engels’e göre tek eşli çekirdek aile, kadınların cinselliğini kontrol etmek ve erkeklerin varislerinin meşruluğunu garantilemek amacıyla yaratılmıştır.

Yanıt Açıklaması: İslam toplumlarında da mezhep farklarıyla birlikte değişmekle birlikte tek eşliliğin de yüceltilen bir değer olduğunu söyleyebiliriz. Kuran’da erkeğe şartlı da olsa tanınan dört eş iznine rağmen, şeriat rejiminde yaşayan Müslümanlarda bile ömür boyu tek eşli yaşamış çiftler sıklıkla görülür. Türkiye’ye özgü Alevilik için de tek eşlilik esastır ve boşanma öngörülmez. Bazı İslam mezhepleri ise boşanma hakkını sadece erkeğe tanır. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: Sosyoloji özel olanın içindeki genel olan ile ilgilenir. Sosyolojinin çalışma alanında radyo teleskopları kullanılmaz. Sosyoloji diğer bilimlerle hem konu hem de yaklaşım açısından farklılık gösterir. Sosyoloji kişisel sorunlara bağlı ortaya çıkan toplumsal sorunlarla ilgilenir. Sosyoloji, yaşamın görünüşte bildik olan yanlarının nasıl başka bir gözle görülebileceğini ve yorumlanabileceğini gösterir.

Yanıt Açıklaması: Durkheim, işlevselci bir bakış açısıyla ele alınan ve toplumsal düzen ve dayanışmaya vurgu yapan çalışmalarıyla, sosyolojik teoride uzlaşımcı (consensus) olarak adlandırılan gelenekte yer alan en önemli yaklaşımlardan biri olarak kabul edilen yapısal-işlevselciliğin gelişimine de ön ayak olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Katılımcı demokrasi, ilkesel olarak nüfusun daha az görüldüğü, her yurttaşın karar süreçlerinde aktif olarak yer alabildiği yönetim biçimidir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Kültürel Gecikme: Bu kavram Amerikalı toplumbilimci William Ogburn (1886-1959) tarafından ortaya atılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Murdock için aile çok işlevli, indirgenemez ve kaçınılmaz bir toplumsal kurumdur. Bu işlevler (a) cinsel işlev, (b) yeniden üretim işlevi, (c) ekonomik işlev ve (d) eğitim işlevidir. Murdock’a göre bu işlevler evrenseldir çünkü cinsel işlev ve yeniden üretim işlevi olmaksızın toplum var olamaz; yiyecek sağlama ve hazırlama gibi işlerde görülen ekonomik işlev olmaksızın toplum varlığını sürdüremez ve eğitim işlevi olmaksızın da toplumsallaşma süreci gerçekleşemeyeceği için, insan kültürü var olamaz. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Modernliğin dinsel etkilerini Lambert küçülme, uyum ve yeniden yorumlama ve yenilik olarak değerlendirir.

Yanıt Açıklaması: I numaralı madde Talcott Parsons’a, II numaralı madde Ferdinand Tönnies’e, III numaralı madde Herbert Spencer’e aittir.

Yanıt Açıklaması: Annelik ve ev kadınlığı rollerinin yüceltilmesi: Ataerkil ideoloji annelik ve ev kadınlığı rollerini idealize eder. Bu roller dinde, edebiyatta, geleneksel halk hikayelerinde kutsallaştırılır ve övülür. Buna karşılık bu rollerin dışında kalan kadınlar, bekar kadınlar ya da çocuksuz kadınlar küçümsenir, alay konusu olur ve aşağılanırlar. Bazı kültürlerde çocuk yapamayan (“kısır”) kadınlara ya da oğlan çocuk doğurmamış olan kadınlara saygı gösterilmez, hatta bu kadınlar dışlanırlar.

Yanıt Açıklaması: Artı-değer işçilerin yarattıkları değerle onlara ödenen ücret arasında kalan farktır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Bilimsel Yöntem Bilimsel bilgiye ulaşmak için gerekli olan bilimsel sürecin izlenmesi ve bilimsel kuralların uygulanmasıdır. Bilimsel yöntem amaca götüren yol, araştırma teknikleri ise bilimsel yöntemin hedefine ulaşmak için kullandığı araçlardır.

Yanıt Açıklaması: Barett’e göre aile ideolojisi aileye ve anneliğe yüklenen anlamla, kadınlık ve annelik arasında kurulan ilişkiyle oluşturulmaktadır. Aile ideolojisi, yukarıda belirtilen ideal tip aile modelini benimseyen ve yayan bir ideolojidir ve bu ideoloji nedeniyle aile ve akrabalık her yerde ve her zaman şu anki hallerindeymiş gibi algılanırlar, şimdiki biçimleri doğal, normal ve istenir kabul edilir.

Yanıt Açıklaması: Feminist yaklaşım, feminist teorilere dayanan ve feminist bilince sahip olan araştırmacılar tarafından benimsenen yaklaşımdır. Feminist araştırmaların amacı cinsiyet ve iktidar ilişkilerinin toplumsal yaşamın her alanının içine işlemiş olduğunu göstermek ve ataerkil toplumsal yapı içinde güçsüz olan kadınları güçlendirmektir. Feminizm, Pozitivizmi erkek egemen bakış açısını yansıttığı için eleştirir. Toplumda baskın olan ataerkil kültürel değer ve inançlar ve erkek araştırmacıların çoğunlukta olmasının bir sonucu olarak feminist olmayan araştırmaların çoğunun cinsiyetçi olduğunu, bu araştırmaların erkeklerin deneyimlerini bütün insanlara genellediğini, erkeklerin sorunlarına odaklandığını ve cinsiyete dayalı rolleri kabul ettiğini ileri sürer.

Yanıt Açıklaması: Değerler: Değerler bir toplum ya da gruptaki, istenir ve doğru olana ilişkin ideal ilkeleri tanımlayan özgürlük ve eşitlik gibi prensiplerdir. Değerler davranış kuralları sağladıkları gibi çatışma da yaratabilirler. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Comte’un insan toplumları için önerdiği evrimsel gelişme modeline göre insan düşüncesi sosyal veya fiziksel tüm olgu ve olayları soyut güçlerle açıklamaya çalıştığı aşama Metafizik aşamadır.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B şıkkıdır. İlk olarak 1923’te ortaya çıkan eleştirel teorinin 1970’lere kadar süren gelişiminde Max Horkheimer (1895-1973), Erich Fromm (1900-1980), Herbert Marcuse (1898-1979) ve T.W. Adorno (1903-1969) gibi toplum teorisyenlerinin önemli katkıları olduğu bilinmektedir. George Herbert Mead ise Sembolik Etkileşimcilik, Fenomenoloji ve Etnometodoloji temelini atan kişidir.