Güzel Sanatlar

Yanıt Açıklaması: 15. yüzyıldan itibaren sanatçılar tuval kullanmaya başladılar. Sağlam bir ahşap çerçeveye gerilmiş kenevir, keten ya da pamuktan üretilmiş kumaşın jips ve tebeşir pigmentlerinden üretilmiş bir tür alçıyla (gesso) astarlanmasından oluşan tuvallerin boya için en ideal yüzey olduğunu keşfettiler. Her ne kadar tuvalin keşfi 15. yüzyılla ilişkilendirilse de sanat tarihi, daha önceki dönemlerde kumaşın bir resim yüzeyi olarak kullanıldığının örneklerini gösteriyor. Örneğin, Romalı tarihçi Pliny (M.S. 24-79), Roma İmparatoru Neron’un (M.S. 37-68) tuval üzerine yapılmış bir portresinden söz etti. İtalyanca kimi kaynaklarda da 14. yüzyılda Venedikli ressamların kumaş üzerine resim yapmayı Alman ressamlardan öğrendiği yazılmaktadır. Tuvalin ahşap panolara göre çok daha hafif olması hızlı bir şekilde ahşap panoların yerini almasına neden oldu. Böylece tuval üzerine yapılmış büyük kompozisyonlar daha kolay taşınabiliyordu. Tuval, başlangıçta özellikle Venedik’te yaygın olarak kullanıldı. Zengin bir ticaret limanı olan Venedik’teki birçok atölyede keten ve diğer kumaşlardan yapılmış yelkenler üretiliyordu. Bu nedenle de keten Venedik’te kolay bulunabiliyordu. Venedik’in nemli iklimi ahşaptan daha dayanıklı olan tuvalin popülerleşmesini tetikledi. Tuval, 16. yüzyıldan itibaren sadece Venedik’te değil tüm İtalya’da oradan da Avrupa’nın diğer sanat merkezlerinde hızlı bir biçimde yağlı boya için en çok tercih edilen yüzey hâline geldi.

Yanıt Açıklaması: Ahmet Adnan Saygun (1907-1991): Paris’te eğitim gören besteci yurda döndüğünde An- kara Musiki Muallim mektebinde kontrpuan ve armoni öğretmenliği yaptı. Türkiye’ye gelen Bartok’un Anadolu gezilerine katıldı. Riyaset-i Cumhur Orkestrası’nın şefliğini yaptı. Yaşamının sonuna kadar Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuvarı’nda besteleme ve etnomüzikoloji dersleri verdi. Devlet sanatçısı ve sanatçı profesör unvanı aldı. Türk Beşleri arasında en verimli beste- cidir ve Türk ezgilerini, motiflerini içeren çok sesli eserleri dünyada tanınmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Letrizm, Fransızca harf anlamına gelen “lettre” sözcüğünden türetilmiştir. II. Dünya Savaşı son- rasında ortaya çıkan bu akımın amacı şiirdeki yeniliği harflerle gerçekleştirmektir. Isidore Isou’nun 1946 yılında kurduğu bu akım, bir şiir akımıdır.

Yanıt Açıklaması: Modern kavramı güzel sanatların kilisenin etkisinden kurtulması, bilim ve teknolojinin gelişimi endüstri toplumunun oluşumu ve toplumun refah düzeyinin artmaya başlaması ile birlikte kendini gösterir. Burjuva sınıfının gelişimi ile birlikte kilise ve aristokrat sınıfının etkisinden bağımsız olarak resim sanatının realizm süreciyle birlikte geleneksel doğa betimlemelerinden kurtulması 19. yüzyılın başından itibaren etkili olmaya başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Herhangi bir konuyu yeni ve kişisel görüşler­le ele alarak etkili bir anlatımla sunan düzyazılara Deneme denir. Deneme, okuyucuyu düşündür­meyi amaç edinmesi nedeniyle makale ve fıkra gibi düşünsel boyutları olan bir yazı türüdür. Ancak belirli bir düşünceyi benimsetmeye çalışmaması nedeniyle fıkradan; belgelere, tanıklara yer verme zorunluluğu olmaması açısından makaleden; belirli bir sonuç ve yargıya varmama yönüyle de eleştiri­den ayrılır. Öte yandan deneme yazılarında, anı ya da günlük türünde rastlanan bir içtenlik ve geli­şigüzellik havası vardır. Her konuda yazılabilmesi, deneme türünün en belirgin özelliğidir.

Yanıt Açıklaması: Parabasis bölümünde karakterler sahneden çıkar, ardından koro seyircilere doğru yürür ve doğrudan seyirci ile konuşur.

Yanıt Açıklaması: Strüktür, bir bütün olarak çalışan ve üzerine gelen yatay ya da düşey yükleri toprağa ileten sistemdir. Bir yapının yük taşıyıcı bölümüdür.

Yanıt Açıklaması: İzlenimciliğin ardından gelen Dışavurumculuk (Ekspresyonizm) ise resim sanatının kodlarını kökten bir şekilde değiştirir.

Yanıt Açıklaması: Doku, bir heykel eserinin yüzeyinde sağlanan biçimsel özelliktir. Doku, heykelin hacimsel yapısı üzerinde ritmik olarak tekrarlayan izler olarak da tanımlanabilir. Bir heykelin dokusu, genel hacmine ve ışıkla kurduğu ilişkiye uygun olmalıdır. Kütlesel bir heykel sadece doku kullanımı sayesinde dinamik bir nitelik kazanabilir veya tekrarlayan birimler ile kendine has bir ifade ortaya koyabilir.

Yanıt Açıklaması: Konya’da Alaeddin Köşkü denilen yapının kalıntılarında, Minaî tekniği adı verilen ve Anadolu Selçuklu sanatında sadece burada kullanıldığı görülen çiniler bulunmuştur.

Yanıt Açıklaması: İnsan gözünün doğal bir işlevi olarak görünen tüm renkler, üç ana rengin; kırmızı, yeşil ve mavi karışımı olarak toplamsal renk sentezi ve çıkarımsal renk sentezi yöntemi ile elde edilir.

Yanıt Açıklaması: Orta Çağ’a katı kuralları ile hakim olan kilise, uzunca bir süre çalgıları yasaklayarak en kutsal sesin insan sesi olduğunu öne sürmüş ve sadece volkal müziği desteklemiştir.

Yanıt Açıklaması: Öznel kamerada, objektif oyuncunun gözü yerine geçer. Önce oyuncunun gözleri ve ardından oyuncunun gördükleri şeklinde yapılan bir kamera kaydı öznel kamera olarak tanımlanır. Oyuncunun iç dünyasını ve dikkatinin yöneldiği noktaları vermek açısından önemlidir. Oyuncunun psikolojisini aktarmak açısından tercih edilir.

Yanıt Açıklaması: Eser merkezli yaklaşım eseri; biçim, düzen ve kurgu ögeleriyle değerlendiren bu yaklaşımın merkezinde sanatçı değil, eser yer alır. Fransız düşünürler Saussure, Lévi-Strauss ve Barthes ile İsviçreli sanat tarihçisi Wölfflin; sanatta anlam üretiminin kaynağını biçim olarak görmüştür. ‘Biçimcilik’ olarak adlandırılan bu anlayışa göre bir sanat eserine özgünlüğünü, bireyselliğini, iç bütünlüğünü kazandıran bütün ögeler biçimseldir. Sanat eserinin estetik olarak kavranmasını sağlayan etken, biçimdir. Sanatçı merkezli yaklaşım eseri; sanatçının yaratıcılığı, dehası ve yeteneği ile ilişkilendirir. Bu yöndeki düşünceleri, sanatçının duygu ve tercihlerini merkeze alan Romantizm akımıyla birlikte değerlendirerek kuramlaştıran, Fransız düşünür Eugéne Véron’dur. Sanatçı merkezli yaklaşıma örnek olarak Tolstoy ve Freud’un kuramları verilebilir.

Yanıt Açıklaması: Mimarlığa yönelik ilk tanımlamalar daha çok mimarın ve mimarlık eyleminin nasıl olması gerektiğine vurgu yapsa da mimarlık, ünlü Romalı mimar ve mimarlık kuramcısı Vitruvius (M.Ö. 1. yüzyıl) tarafından yazılan ve Antik Çağ’dan günümüze ulaşan tek mimarlık metni olan De Architectura’dan itibaren tartışılagelmektedir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Edebiyat akımı olarak Realizm, Romantizm’e tepki olarak 19. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkmış ve hayatı, tabiatı, insanı ve olayları olduğu gibi anlatma, aktarma endişesi çevresinde gelişmiş edebiyat akımıdır.

Yanıt Açıklaması: Kaligrafi olarak da bilinen hat sanatı hemen her kültürde, kültürün kendine ait alfabesi kullanılarak yazılıyor olmasına karşın Geleneksel Türk Sanatlarında genellikle Arap harfleriyle yazılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Dinsel oyun olarak başlayıp zamanla din-dışı oyunlar arasında yerini alan bir başka tür de moralitelerdir. Moraliteye, Ahlak Oyunları veya İbret Oyunları da denmektedir. Konuları genellikle yedi günah, yedi temel ahlak ile yedi iyilik ve kötülük kavramlarını ele alır. İyi ve kötünün arasındaki çatışmaları işler. İftira, tehlike, hoşgörü gibi alegorik konular içerir. Birçok yerde örneklerine rastlansa da İngiltere ve Fransa’da yaygındır.

Yanıt Açıklaması: Çağdaş sanatçıların çalışmaları daha çok “sanat eseri/yapıtı” olarak adlandırılmakta güncel sanatçıların ürünleri ise “çalışma/proje ve iş” olarak tanımlanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Dönemin önemli eserleri arasında hükümdarların yaşam öykülerini, özelliklerini, üstün başarılarını anlatan, mesnevi biçiminde yazılmış manzum eserler olan Şehnameler ile padişahların yaşamlarını ve hünerlerini anlatan Hünername’ler sayılabilir.